Dạy học tích hợp: Trọng tâm ở người thầy
Theo TS Nguyễn Thị Kim Dung, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu giáo dục (ĐH Sư phạm TP HCM), DHTH là hình thành nên được năng lực giải quyết tình huống thực tế cho HS trong quá trình tiếp thu kiến thức từ người thầy, là mục đích cuối cùng của quá trình dạy học. Đây cũng chính là cách tiếp cận và thực hành dạy học mà chương trình phổ thông sau năm 2015 muốn nhắm tới. Tại TP HCM, GV đã được chuẩn bị qua 2 năm nay, nhưng khảo sát từ Viện Nghiên cứu Giáo dục- Đại học Sư phạm TP HCM cho thấy, đó là do không hiểu đúng, hiểu kỹ về phương pháp DHTH nên giáo viên (GV) chưa đạt được hiệu quả trong thời gian qua.
| Giờ giảng môn học Khoa học cho lớp 3 trường Tiểu học Hoàng Văn Thụ, quận Gò Vấp trên giáo án điện tử, có màn hình chiếu. |
Nhiều GV chưa phân biệt và làm rõ giữa việc DHTH và việc lồng ghép thêm kiến thức mới vào bài giảng. Chưa phân biệt được việc áp dụng sáng kiến cá nhân mỗi GV với ứng dụng phương pháp DHTH một cách toàn diện và có hệ thống. Khảo sát khoảng 300 GV phổ thông tại Đà Nẵng về DHTH, mà có tới gần 9% GV thừa nhận chưa hiểu gì phương pháp DHTH. Qua những buổi dự giờ tại TP HCM, lĩnh vực được các GV tích hợp nhiều nhất trong bài giảng là giáo dục môi trường và biến đổi khí hậu, trong đó đặc biệt được tích hợp nhiều trong môn Sinh học, vật lý. GV đều thừa nhận, tiết học theo phương pháp DHTH đã tạo hứng thú cho HS, tránh nhàm chán vì HS được cập nhật kiến thức liên quan ở các môn học khác nhau, nhưng GV vẫn lúng túng không nhận thức được là việc lồng ghép, đưa thêm kiến thức nào vào là phù hợp, có đúng không vì chưa có SGK cụ thể hướng dẫn. Do vậy, hiện tại TP HCM, mới có 30% GV các trường phổ thông ứng dụng DHTH, còn lại vẫn dạy truyền thống là dạy cho số đông bằng kỹ thuật thuyết trình, dạy học nêu vấn đề.
| Dạy học tích hợp, liên môn như nào để đáp ứng việc đổi mới chương trình, SGK sau năm 2015 đang là trăn trở của nhiều giáo viên. |
Qua trao đổi với một số GV bậc Tiểu học và THCS tại TP HCM, ý kiến chúng tôi được nghe là khá lo ngại vì nhiều lý do. Nhiều GV còn lo “cháy” chương trình khi mà vừa phải dạy cho xong nội dung cơ bản, vừa phải áp dụng DHTH rất mất thời gian, khi sĩ số HS của ta quá đông. Vấn đề có quá khó khăn hay không?
Theo thầy Mai Văn Huynh, GV chủ nhiệm lớp 5(1) trường Tiểu học Hoàng Văn Thụ, quận Gò Vấp, DHTH đòi hỏi cả thầy và trò phải động não, chuẩn bị trước cho bài học. Thu hút HS nhưng người thầy cực hơn rất nhiều. Tại Gò Vấp, DHTH ở Tiểu học tập trung ở một số môn tiếng Việt, khoa học, địa lý và đạo đức. Trong đó GV nghiên cứu từng bài trong SGK xem có tích hợp được hay không. Có môn chỉ tích hợp liên môn nhưng cũng có môn tích hợp toàn phần. Thầy Huynh nêu: Ví như bài về chất đốt, tôi yêu cầu các em sưu tầm hình ảnh chất đốt rắn, lỏng, chất đốt dạng khí... khi giảng bài, đề nghị HS phát biểu, liên hệ thực tế, chất đốt có ảnh hưởng ra sao với cuộc sống, khi không được bảo quản kỹ càng như nguy cơ gây cháy nổ...
Và tại Gò Vấp, để chuẩn bị cho DHTH, toàn bộ GV cốt cán tại 20 trường Tiểu học được giao soạn thảo, xây dựng giáo án điện tử, tới nay đã có một “ngân hàng giáo án điện tử” cho việc DHTH. Theo thầy Huynh, vấn đề đổi mới giáo dục không nằm ở chương trình SGK hay phương pháp dạy học mà vấn đề cốt lõi chính là GV. Quan trọng nhất là GV đã sẵn sàng thì mọi việc trở nên nhẹ nhàng.