Giáo dục khó thu hút vốn ODA, nhiều dự án chậm tiến độ

09:44 11/11/2015
Theo báo cáo giám sát của Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, trong giai đoạn 2004-2014, Việt Nam đã thu hút được tổng số vốn ODA hơn 2,157 tỷ USD cho giáo dục, trong đó vốn vay chiếm khoảng 71,9%, vốn không hoàn lại chiếm khoảng 14,5% và 13,6% vốn đối ứng. Số vốn đầu tư vào giáo dục hiện nay rất khiêm tốn so với các lĩnh vực khác, và tốc độ giải ngân cũng rất chậm.

Trong giai đoạn này, Bộ Giáo dục & Đào tạo (GD&ĐT) chỉ đạo thực hiện 26 dự án, gồm 10 dự án viện trợ không hoàn lại và 16 dự án vốn vay ưu đãi, với tổng kinh phí được phê duyệt là 1,925 tỷ USD, trong đó có 1,39 tỷ USD vốn vay. 

Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (LĐ,TB&XH) cũng quản lý 12 dự án thuộc lĩnh vực dạy nghề, gồm 6 dự án sử dụng vốn không hoàn lại và 6 dự án sử dụng vốn vay với tổng mức đầu tư ước tính đạt 232,27 triệu USD. 

Nhìn qua con số có thể thấy so với các lĩnh vực khác, số lượng dự án và tỉ lệ vốn ODA đầu tư vào lĩnh vực GD&ĐT còn khiêm tốn, chỉ khoảng 80 dự án cho cả giai đoạn 10 năm với tổng số vốn ký kết chiếm khoảng 3,5% tổng số vốn ODA của cả nước. Số vốn đầu tư đã ít, tốc độ giải ngân cũng rất chậm, nhiều dự án không đạt yêu cầu. 

Theo Báo cáo của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, lũy kế giải ngân các dự án ODA đang thực hiện của giai đoạn này đạt khoảng 41,31% số vốn ký kết, thấp hơn so với tỉ lệ giải ngân trung bình của cả nước (khoảng 47%). Nhiều dự án, nhất là các dự án cung cấp trang thiết bị thí nghiệm, thực hành phục vụ cho công tác dạy và học có tỉ lệ giải ngân thấp, không đạt yêu cầu do khó khăn, vướng mắc nảy sinh trong quá trình triển khai, thực hiện đấu thầu (năng lực nhà thầu yếu kém, thậm chí tại một số khu vực đặc biệt khó khăn còn không tìm được nhà thầu đáp ứng yêu cầu đề ra, dẫn tới không thể giải ngân dự án).

Việc quản lý dự án ODA thời gian qua cũng được Ủy ban đánh giá là còn nhiều bất cập. Thông tin về ODA chưa thống nhất giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan chủ quản, làm giảm hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước và gây khó khăn cho công tác dự báo, hoạch định, điều chỉnh chính sách thu hút vốn, khiến số vốn đầu tư đã thấp lại càng thấp. 

Việc thành lập quá nhiều ban quản lý dự án cả ở cấp Trung ương lẫn địa phương, nhưng lại chưa quy định cụ thể trách nhiệm của từng cấp, dẫn tới trùng lặp, chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ; làm gia tăng bộ máy và chi phí quản lý. Việc này thậm chí còn tạo nên tâm lý thụ động, trông chờ của các chủ dự án và ban quản lý dự án thành phần, kiểu “cha chung không ai khóc”. 

Cần phải chủ động hơn trong thu hút vốn đầu tư vào giáo dục thay vì chỉ trông chờ vào ngân sách.

Một số cơ quan chủ quản, chủ đầu tư dự án thành phần chưa quan tâm chỉ đạo sát sao đối với ban quản lý dự án, dẫn đến vướng mắc tại dự án thành phần không được giải quyết một cách kịp thời, dứt điểm. Báo cáo cũng đánh giá năng lực thực hiện dự án của các ban quản lý, nhất là các ban quản lý của địa phương còn hạn chế, thiếu chuyên nghiệp. 

Đội ngũ của các ban này chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm hoặc làm hợp đồng, kinh nghiệm thực hiện dự án còn ít, nhất là về  xây dựng và đấu thầu; trình độ ngoại ngữ chưa đáp ứng được yêu cầu công việc… ảnh hưởng lớn đến khả năng phối hợp quản lý dự án, tiếp nhận chuyển giao công nghệ và triển khai các hoạt động của dự án.

Đáng chú ý nhất là việc chậm tiến độ, mặc dù các dự án đều có kế hoạch, lộ trình, phân kỳ thực hiện cụ thể, dẫn đến tình trạng phổ biến là phải gia hạn thực hiện. Một số dự án lớn chậm tiến độ có thể kể đến như dự án thành lập 5 trường cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc; dự án xây dựng Trường Đại học Việt - Đức, hay dự án xây dựng Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội (từng bị đưa vào danh sách theo dõi đặc biệt), và không loại trừ khả năng hủy bỏ khoản vay cho dự án. 

Nguyên nhân của việc này là do phạm vi triển khai các dự án rộng, nhất là đối với các dự án giáo dục phổ thông, và được thực hiện chủ yếu tại các địa phương khó khăn, năng lực thực hiện, cơ sở thụ hưởng còn hạn chế dẫn đến chậm trễ triển khai.

Quy trình, thủ tục hành chính phức tạp, thường từ 4 đến 5 năm mới hoàn thành được thủ tục, dẫn đến thực tế trớ trêu là khi được phê duyệt và đưa vào thực hiện thì một số nội dung của dự án đã lạc hậu, đặc biệt là các dự án hỗ trợ thiết bị, công nghệ, dẫn đến phải điều chỉnh. 

Đáng nói ở chỗ là quy trình điều chỉnh cũng rườm rà nên có những dự án sau khi được phép điều chỉnh thì cũng hết thời hạn thực hiện, phải xin gia hạn. Vậy nhưng, thủ tục gia hạn dự án về phía Việt Nam cũng lại không… đơn giản, gần như phải xây dựng một dự án mới.

Tính bền vững, hiệu quả của các dự án rất thấp khi nhiều địa phương còn chậm trễ đưa trang thiết bị, đồ dùng dạy học vào sử dụng, công tác vận hành, bảo quản, duy tu, bảo dưỡng các công trình, trang thiết bị được đầu tư còn chưa tốt do nhiều nơi chưa bố trí được kinh phí hằng năm,…

Ủy ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh thiếu niên và Nhi đồng dự báo, do Việt Nam đã trở thành nước có thu nhập trung bình nên vốn ODA sẽ giảm; lĩnh vực GD&ĐT lại chưa phải là lĩnh vực ưu tiên hàng đầu trong sử dụng vốn ODA, trong khi tính hiệu quả của các dự án khó quan sát và đánh giá hơn so với các lĩnh vực khác nên ít thu hút được sự quan tâm của các nhà tài trợ. Nhiều địa phương hiện có tâm lý trông chờ vào ngân sách nhà nước đầu tư cho giáo dục. Trong bối cảnh ngân sách như hiện nay, đầu tư vào lĩnh vực này thời gian tới sẽ rất khó khăn.

Vũ Hân

Là quốc gia đầu tiên trên thế giới thực thi lệnh cấm toàn diện người dưới 16 tuổi sử dụng mạng xã hội, Australia đang tiến hành một cuộc thử nghiệm chính sách chưa có tiền lệ. Động thái này, bắt đầu từ ngày 10/12/2025, không chỉ làm thay đổi đời sống kỹ thuật số của hàng triệu thanh thiếu niên trong nước mà còn đặt ra một tiêu chuẩn toàn cầu mới khiến các chính phủ và tập đoàn công nghệ trên khắp thế giới phải theo dõi sát sao.

Gần 7 năm kể từ khi Kết luận thanh tra số 585 (KLTT) được ban hành, những tồn tại, sai phạm trong quản lý tài chính và đất đai tại xã Triệu Đại, huyện Triệu Phong (nay là xã Triệu Bình, tỉnh Quảng Trị) vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Thực tế cho thấy, việc kéo dài không chỉ bắt nguồn từ các khoảng trống pháp lý trong quá trình xử lý, mà còn xuất phát từ cách thức tổ chức thực hiện của chính quyền và cơ quan chức năng địa phương thời kỳ trước chưa thực sự thấu tình, đạt lý, khiến vụ việc rơi vào trạng thái bế tắc kéo dài.

Không bục giảng, không phấn trắng, nhưng suốt hàng chục năm qua, bước chân của ông KLuận – Trưởng ban Công tác Mặt trận ấp 4, xã Tà Lài, tỉnh Đồng Nai - chưa bao giờ ngơi nghỉ. Giữa nắng bụi hay đêm tối đại ngàn, người đàn ông ấy vẫn lặng lẽ đi từng ngõ, gõ từng nhà để "níu" lũ trẻ ở lại với lớp học, thắp lên niềm hy vọng về một tương lai tươi sáng hơn cho đồng bào Mạ, Stiêng.

Không còn chỉ là những băng nhóm hoạt động trong thế giới ngầm khép kín, tội phạm có tổ chức ở châu Âu đang “tái cấu trúc” để thích nghi với kỷ nguyên số. Với một “DNA mới” lai giữa không gian mạng và đời thực, các mạng lưới tội phạm ngày càng khó nhận diện, khó truy vết và trở thành thách thức an ninh nội khối mang tính cấu trúc đối với Liên minh châu Âu (EU).

Báo cáo với Bộ Xây dựng vào ngày 12/12 vừa qua, ông Bùi Hòa Án, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh đã nêu ra loạt giải pháp trong chuyển đổi phương tiện giao thông “xanh” đang được thành phố ưu tiên triển khai. Tổng lượng phát thải CO2 cả gián tiếp và trực tiếp từ giao thông đường bộ tại thành phố vào năm ngoái đã ở mức 10,8 triệu tấn. Trong đó riêng phương tiện cá nhân là xe gắn máy và xe hơi chiếm tới 49% tổng lượng phát thải…

Thời tiết nắng ráo diễn ra tại hầu khắp các tỉnh thành trên cả nước với nền nhiệt cao nhất tại miền Bắc dao động khoảng 27 độ C còn ở miền Nam ở mức 34 độ C. Thủ đô Hà Nội trời nắng đẹp.

Viện KSND tối cao vừa ban hành cáo trạng truy tố Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc và Phó Tổng Giám đốc Công ty Z Holding cùng 15 bị can khác trong vụ án “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm”, “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” và Rửa tiền” xảy ra tại Công ty Z Holding với số tiền gần 6.700 tỷ đồng.

Ngày 18/12, Viện An ninh phi truyền thống (Trường Quản trị và Kinh doanh, ĐH Quốc gia Hà Nội) phối hợp cùng Cổng Thông tin điện tử Chính phủ và Việt Nghiên cứu Phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội tổ chức Tọa đàm với chủ đề "An ninh phi truyền thống trong quản trị đô thị Hà Nội: Thực trạng - thách thức - giải pháp bền vững".

Nhà nước đã miễn học phí cho học sinh, nhưng nhiều phụ huynh vẫn phải gánh thêm hàng triệu đồng mỗi tháng vì các môn học liên kết được đưa vào chính khóa. Thực trạng này đang gây bức xúc, tạo áp lực nặng nề cho học sinh và gia đình, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải rà soát, chấn chỉnh để trả lại bản chất cốt lõi của giáo dục phổ thông.

Liên quan chuyên án đấu tranh triệt xóa, bắt giữ nhóm đối tượng hình sự, hoạt động côn đồ, sử dụng hung khí để giải quyết mâu thuẫn, gây mất ANTT trên địa bàn Chợ Mới (An Giang), chiều 18/12, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh An Giang cho biết vừa bắt giữ thêm đối tượng Bùi Thanh Trường (SN 1983, thường trú: ấp An Bình, xã Mỹ An Hưng, tỉnh Đồng Tháp) về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文