Nơi chắp cánh tương lai cho trẻ tự kỷ

• Chăm sóc, giáo dục trẻ tự kỷ còn nhiều khó khăn, bất cập
• Lớp học đặc biệt cho trẻ tự kỷ của cô giáo 9x
• Những sai lầm thường gặp trong chăm sóc và điều trị trẻ tự kỷ

Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Thiên thần nhỏ có tiền thân là Lớp can thiệp sớm cho trẻ có nhu cầu đặc biệt tại thành phố Ninh Bình được thành lập từ năm 2012. Hiện tại, Trung tâm đang trực tiếp can thiệp, trị liệu và hỗ trợ hòa nhập cho 160 trẻ với lứa tuổi từ trên 1 tuổi đến 11 tuổi.

Theo Thạc sỹ tâm lý học, Cố vấn chuyên môn của Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Thiên thần nhỏ - Hoàng Ngọc Khuyến, việc phát hiện và can thiệp sớm tích cực cho trẻ tự kỷ có thể cải thiện nhiều kết quả về nhận thức, ngôn ngữ, tương tác xã hội, hành vi... giúp trẻ sớm hòa nhập. Kết quả của can thiệp sớm là tiền đề và điều kiện tiên quyết đảm bảo sự thành công của giáo dục hòa nhập cho trẻ sau này.

Anh Hoàng Ngọc Khuyến cho biết, năm 2012, khi địa phương chưa có cơ sở nào nhận can thiệp, trị liệu và hỗ trợ cho trẻ tự kỷ, các gia đình có con tự kỷ phải đưa con lên Hà Nội can thiệp vừa tốn kém lại rất vất vả, nên nhóm chúng tôi gồm các cử nhân, thạc sỹ chuyên ngành tâm lý học, giáo dục đặc biệt, mầm non, tiểu học đã nhận can thiệp và trị liệu cho các bé có những dấu hiệu bị tự kỷ.

Hầu hết, mỗi em đến với Trung tâm đều có những biểu hiện khác nhau, tình trạng rối loạn phát triển khác nhau vì vậy, Trung tâm phải luôn nỗ lực tìm ra nhiều giải pháp trong việc giúp trẻ cải thiện tình hình sức khỏe, tâm lý để trẻ từng bước hòa nhập cộng đồng. Các giáo viên được tuyển vào dạy tại Trung tâm đều phải có trình độ cao đẳng, đại học trở lên, chuyên về các ngành tâm lý học, mầm non,... và thường xuyên được tập huấn về các kiến thức trong việc trị liệu, can thiệp cho trẻ bị tự kỷ.

Trung tâm cũng thường xuyên mời các chuyên gia, bác sỹ có chuyên môn về thăm khám, giảng dạy và hướng dẫn cho phụ huynh các kiến thức về trẻ tự kỷ, cách chăm sóc và cách phối hợp cùng nhà trường can thiệp, trị liệu cho trẻ sao cho đạt hiệu quả cao nhất.

Bên cạnh đó, Trung tâm chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ chẩn đoán, tư vấn, đào tạo và can thiệp cho các cháu tốt hơn. Hiện nay ở Trung tâm có 13 phòng can thiệp cá nhân, 4 phòng bán trú, 1 phòng vận động...

Trung tâm đang áp dụng nhiều phương pháp để dạy trẻ tuy nhiên phương pháp chính vẫn là phân tích hành vi (ABA) để can thiệp, trị liệu cho trẻ tự kỷ. Đây là một phương pháp tiếp cận khoa học nhằm hiểu rõ hành vi của một chủ thể với mục tiêu sử dụng phương pháp phân tích hành vi và dựa trên các kết quả nghiên cứu để thay đổi tích cực các hành vi quan trọng có ý nghĩa xã hội góp phần cải thiện nhiều mặt của trẻ tự kỷ như nhận thức, quan hệ xã hội, ngôn ngữ, tự phục vụ…

Đồng thời phương pháp này cũng nhấn mạnh việc loại bỏ những hành vi tiêu cực và thay thế bằng những hành vi tích cực, giúp trẻ có ứng xử phù hợp với cuộc sống. Tại đây, trẻ có nhu cầu đặc biệt sẽ được nuôi dưỡng, trị liệu theo các hình thức như: Can thiệp theo ca, can thiệp bán trú, dạy kĩ năng giao tiếp và lớp Tiếng Anh giao tiếp.

Chị Trịnh Thị Thanh Hoài, giáo viên Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Thiên thần nhỏ chia sẻ: "Dạy trẻ bình thường đã khó, dạy trẻ tự kỷ còn khó khăn hơn gấp nhiều lần. Cùng một hội chứng tự kỷ, song không trẻ nào giống trẻ nào, cách chăm sóc và can thiệp trị liệu cũng hoàn toàn khác nhau nên đòi hỏi chúng tôi luôn phải có thời gian để làm quen với từng bé, quan sát và phân tích hành vi rồi mới đưa ra giáo án cụ thể. Với trẻ bình thường một bài học chỉ cần nhắc lại 1 đến 2 lần nhưng với trẻ tự kỷ có khi phải nhắc lại 10 đến 20 lần. Vất vả là vậy nhưng khi nhìn thấy được sự tiến bộ từng ngày của các bé lại chính là động lực giúp chúng tôi kiên trì và cố gắng. Đối với chúng tôi, mỗi trẻ đến với trung tâm đều là những thiên thần nhỏ cần được chở che, yêu thương".

Tiếng lành đồn xa, ngày càng có nhiều phụ huynh đưa con đến Trung tâm để được can thiệp, trị liệu. Sau gần 8 năm hoạt động, đến nay, Trung tâm đã hỗ trợ can thiệp cho hơn 500 lượt trẻ. Số lượng trẻ đã ra trường và hòa nhập cộng đồng lên đến hơn 300 trẻ.

"Con tôi phát hiện bị rối loạn phát triển lan tỏa. Trước đây, khi chưa được can thiệp và trị liệu cháu có những biểu hiện như chậm nói, không trả lời, không quay lại khi người lớn gọi tên,... nhưng từ khi đưa cháu đến Trung tâm được các cô giáo bảo ban, dạy dỗ đến nay cháu đã nói được nhiều từ ghép, nhận biết các con vật... Tôi cảm thấy rất vui và hạnh phúc khi con tôi tiến bộ từng ngày", chị Nguyễn Thị Bích Hanh, thành phố Ninh Bình chia sẻ.

Quản lý Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Thiên thần nhỏ - Bùi Thị Thu cho biết: Thời gian tới, để giúp đỡ được nhiều trẻ tự kỷ, Trung tâm tiếp tục nâng cao chất lượng dạy và học trong chương trình can thiệp sớm; tăng cường các hoạt động dạy kỹ năng sống và kỹ năng độc lập, giáo dục giới tính cho nhóm trẻ lớn; kết nối với các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp trong việc hỗ trợ các trẻ tự kỷ có hoàn cảnh gia đình khó khăn. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng hướng đến việc thành lập thêm mô hình trẻ lớn để giúp các em có một môi trường học tập và tự lập với cuộc sống của chính mình.

Bằng những liệu trình hỗ trợ can thiệp riêng, Trung tâm Hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập Thiên thần nhỏ đã và đang mang đến những hi vọng cho rất nhiều trẻ cũng như những gia đình có con mắc những khiếm khuyết về các rối loạn phát triển sớm hòa nhập xã hội và trưởng thành như bao đứa trẻ bình thường khác.