Thuốc nào chữa "bệnh thành tích" trong giáo dục

09:37 14/06/2018
Tại phiên đăng đàn và trả lời chất vấn đại biểu quốc hội của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT), vấn đề điểm số và bệnh thành tích được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm. 

Nhiều đại biểu Quốc hội cho biết, giấy khen hiện nay ở các nhà trường đang dần mất giá trị, bởi vì điểm số hiện nay cho quá dễ, kéo theo đó là số lượng học sinh khá, giỏi quá nhiều. 

Không chỉ ở các thành phố lớn, tỷ lệ học sinh giỏi gần chạm tới con số tối đa mà ngay cả các trường THPT miền núi, tỷ lệ học sinh giỏi năm học 2017 - 2018 cũng rơi vào khoảng 55-70%. Điều này cho thấy, bệnh thành tích trong giáo dục dường như đang ngày càng lan rộng.

Theo thống kê của Sở GD&ĐT Hà Nội, 2 năm học gần đây, số lượng học sinh tiểu học đạt điểm 10 môn toán ở mỗi khối đều trên 35.000; môn tiếng Việt đều trên 20.000; cấp trung học (gồm THCS và THPT) có tới hàng trăm nghìn học sinh giỏi. 

Nhiều ý kiến cho rằng, việc tỷ lệ học sinh giỏi trong nhà trường quá cao cũng là biểu hiện của bệnh thành tích. Ảnh minh họa.

Trên bình diện cả nước, theo thống kê của Bộ GD&ĐT, trong năm 2017, ở cấp tiểu học, mức độ hoàn thành và phát triển phẩm chất đạt 100%; mức độ hoàn thành và phát triển năng lực đạt 99,9%. 

Điểm kiểm tra cuối năm các môn học tỷ lệ học sinh có điểm trung bình trở xuống chỉ chiếm chưa đầy 1% ở tất cả các môn, còn lại đều trên trung bình. Ở bậc trung học, cả nước có tới vài triệu học sinh khá giỏi và tỷ lệ này tăng dần đều theo các năm...

Chia sẻ với PV Báo CAND, GS Đào Trọng Thi, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội cho rằng: Hiện nay chúng ta chủ yếu mới kiểm tra kiến thức, kỹ năng mà chưa đánh giá được năng lực thực sự của học sinh, vẫn coi đánh giá là khâu cuối cùng, trong khi lẽ ra phải diễn ra trong suốt quá trình giáo dục. 

Điều này dẫn tới việc chỉ coi trọng điểm số, coi trọng “phần ngọn” mà không đánh giá được những năng lực khác của người học... Các mối quan hệ trong nhiều trường hợp hầu như chủ yếu mới chỉ nhìn nhận, đánh giá nhau bằng điểm số, tỷ lệ học sinh giỏi... 

Do vậy rất khó tránh khỏi hiện tượng nhà trường, giáo viên vì thương học trò, vì thành tích của bản thân, vì “chiều lòng” phụ huynh... dẫn tới cho điểm, xếp loại học sinh chưa thực sự khách quan. 

Bên cạnh đó, chính sách thi đua khen thưởng đối với nhà trường và giáo viên hiện nay cũng chủ yếu dựa vào kết quả tuyệt đối khiến chính nhà trường và giáo viên đang phải chịu sức ép lớn.

Thành tích của giáo viên lẽ ra phải là kết quả gia tăng trong suốt quá trình dạy và học thì chúng ta lại đi đánh giá kết quả tuyệt đối. Trong khi đó, nếu chỉ dựa vào kết quả tuyệt đối sẽ là phản khoa học và lỗi thời. 

Cũng chính vì phải đối phó với cách đánh giá này mà tại rất nhiều trường, nhiều lớp, tỷ lệ học sinh giỏi, học sinh khá đang có xu hướng tăng lên.

Cũng theo GS Đào Trọng Thi, thi đua là tốt và luôn cần thiết, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo. Đã thi đua thì phải đặt ra chỉ tiêu cụ thể, khoa học để mà phấn đấu. Còn nếu đặt tiêu chuẩn thi đua quá cứng nhắc và phản khoa học thì nhiều khi giáo viên, nhà trường vẫn phải lách quy định để đối phó, dễ dẫn đến tiêu cực. Và mỗi khi thành tích giả vẫn được dung túng thì rõ ràng chất lượng thật về giáo dục cũng như chất lượng về các công việc của đất nước nói chung rất kém... 

“Hiện vẫn còn những bất cập trong chính sách thi đua khen thưởng mà Nhà nước và các cơ quan hành chính sự nghiệp, ở đây là Ban Thi đua Khen thưởng Trung ương, Luật Thi đua Khen thưởng nói chung, hệ thống thi đua khen thưởng của ngành Giáo dục nói riêng cần phải xem xét để điều chỉnh phù hợp hơn. Bởi chỉ khi nào tiêu chí thi đua khoa học, sát thực thì kết quả thi đua mới thực chất và chính xác, bệnh thành tích cũng nhờ đó mà sẽ được đẩy lùi” - GS Đào Trọng Thi đề xuất.

Đồng quan điểm trên, TS Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT cũng nhấn mạnh: Thay đổi căn bản nhất cần làm là phải đánh giá được năng lực của người học bằng một bộ công cụ đạt chuẩn. Việc đánh giá này cần được tiến hành trong suốt quá trình chứ không phải chỉ là “đích đến”. 

Do vậy, bên cạnh việc các trường tự đánh giá thì cần phải có một đơn vị độc lập kiểm định, đánh giá chất lượng của các trường để tránh tình trạng “vừa đá bóng, vừa thổi còi”. 

Cơ quan kiểm định chất lượng này sẽ giám sát và có thể chọn mẫu đánh giá một cách ngẫu nhiên một số học sinh để xem kết quả đánh giá của trường có đúng thực tế hay không.

Huyền Thanh

Sau hơn 5 tháng, với nguồn kinh phí hơn 355 tỷ đồng hỗ trợ từ sự đóng góp của cán bộ, chiến sĩ Công an trên cả nước, hơn 6.000 căn nhà mới đã được xây dựng trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên, giúp người dân an cư lạp nghiệp, vươn lên thoát nghèo.

Điện Kremlin ngày 30/7 cho biết, họ tiếp tục theo dõi các tuyên bố của Tổng thống Mỹ Donald Trump liên quan đến các lệnh trừng phạt đối với Moscow, nhưng khẳng định Nga đã “miễn nhiễm” với các biện pháp như vậy nhờ kinh nghiệm lâu năm.

Hãng thông tấn RIA của Nga đưa tin núi lửa Klyuchevskoy ở vùng Kamchatka đã bắt đầu phun trào sau trận động đất sáng nay. Thông tin này được đưa ra khi Nga dỡ bỏ cảnh báo sóng thần đối với Bán đảo Kamchatka và Quần đảo Kuril sau trận động đất mạnh 8,8 độ Richter xảy ra sáng nay. 

Người đàn ông đi vào tiệm vàng trên đường Võ Văn Vân (xã Tân Vĩnh Lộc, TP Hồ Chí Minh) hỏi mua nhẫn vàng, rồi bất ngờ giật nhẫn bỏ chạy. Nữ nhân viên đuổi theo nắm được cổ áo nhưng bị người này kéo lê trên đường gây trầy xước nhiều chỗ trên người.

Công an phường Bình Kiến (Đắk Lắk) đã tiếp nhận và đang tiến hành xác minh, thu thập chứng cứ để giải quyết đơn tố cáo một nam nhân viên có hành động biến thái lệch lạc với nữ đồng nghiệp trong ca trực đêm tại công sở hành chính.

Ngày 30/7, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN) ra mắt hai cuốn sách tham khảo đặc biệt về Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Bác là Hồ Chí Minh" và "Bác Hồ ở Thái Lan". Đây là những tác phẩm có giá trị nhân văn sâu sắc, được đầu tư công phu, góp phần làm phong phú thêm tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

“Mỗi CBCS Công an tỉnh Sơn La tiếp tục cùng nhân dân khắc phục mọi khó khăn, nỗ lực, cố gắng hỗ trợ người dân, là điểm tựa vững chắc của đồng bào vùng cao cứu trợ, giúp đỡ nhân dân dọn dẹp hậu quả, giúp bà con sớm ổn định cuộc sống sau thiên tai” – Thiếu tướng Đặng Trọng Cường, Giám đốc Công an tỉnh nhấn mạnh trong chuyến công tác, làm việc, hỗ trợ người dân vùng lũ tại xã Chiềng Sơ ngày 30/7.

Sáng 30/7, Hội nghị toàn quốc tổng kết phong trào thi đua dân vận khéo và biểu dương mô hình, điển hình dân vận khéo của lực lượng CAND giai đoạn 2021 - 2025 đã diễn ra tại Hà Nội. Thượng tướng Lê Văn Tuyến, Thứ trưởng Bộ Công an, Trưởng Ban Chỉ đạo “Thực hiện phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” Trung ương chủ trì hội nghị.

Ngày 30/7, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Lâm Đồng cho biết đã nổ hủy thành công 3 quả bom MK-81 và M117 được người dân liên tiếp phát hiện trong thời gian qua khi hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Trong khi tình trạng quá tải trường lớp của các bậc học trên địa bàn diễn ra gay gắt những năm qua, thì danh sách các dự án tồn đọng, dừng thi công do Sở KHĐT (nay là Sở Tài chính) báo cáo với UBND TP Hồ Chí minh vào ngày 11/11/2024 lại cho thấy, trong nhóm các dự án thực hiện theo Luật Đầu tư công có đến 46 dự án xây dựng mới, sửa chữa mở rộng trường học đang bị chậm tiến độ kéo dài, đã hết thời gian bố trí vốn ngân sách…

Dưới vỏ bọc tuyển dụng việc làm nhẹ nhàng, lương cao tại các quán karaoke, nhiều thiếu nữ - có cả trẻ vị thành niên - đã trở thành nạn nhân của những đường dây lừa đảo tinh vi, bị giam giữ, quản lý chặt chẽ, thậm chí cưỡng ép phục vụ khách trái ý muốn. Một hình thức buôn người trá hình đang ngày càng diễn biến phức tạp.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.