Đề xuất miễn giảm học phí cho sinh viên đường sắt
Miễn giảm học phí cho sinh viên đại học chuyên ngành liên quan đến đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị. Đây là đề xuất của Trường Đại học Giao thông vận tải trong bối cảnh nhu cầu nguồn nhân lực và làm chủ công nghệ lõi trong lĩnh vực đường sắt hiện đại hiện rất lớn.
Chỉ riêng dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án cho hay, cần khoảng 260.000 nhân lực để triển khai xây dựng, vận hành tuyến đường sắt này.
Theo đó, đội ngũ quản lý dự án cần khoảng 300 - 500 người giai đoạn 2025 - 2027, và 700 - 900 người vào giai đoạn cao điểm 2028 - 2032. Nhân lực tư vấn khảo sát, thiết kế, giám sát cao điểm nhất vào 2026 - 2028, với khoảng 1.200 - 1.300 người.
Khối tham gia xây dựng là nhóm có nhu cầu nhân lực lớn nhất, lên tới 220.000 - 240.000 người. Trong giai đoạn cao điểm, cần 18.000 - 20.000 kỹ sư, với 20 - 30% trong số đó là kỹ sư chuyên ngành xây dựng đường sắt. Khối nhân lực khai thác vận hành, vận hành chạy tàu và bảo trì hệ thống, từ năm 2035 - 2036 cần khoảng 13.880 người.
PGS.TS. Nguyễn Văn Hùng, Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông vận tải cho biết, nhu cầu nguồn nhân lực và làm chủ công nghệ lõi trong lĩnh vực đường sắt hiện đại hiện lớn là vậy, nhưng so với các ngành kỹ thuật, kinh tế khác, sức hút của ngành này với xã hội vẫn còn hạn chế. Theo thống kê tại Trường Đại học Giao thông vận tải có 104 lượt nhu cầu đào tạo về đường sắt hiện đại cho từng lĩnh vực.
"Phần lớn sinh viên theo học ngành Đường sắt tại các cơ sở đào tạo về đường sắt lựa chọn các chương trình đào tạo bằng hai, tại chức hoặc đào tạo ngắn hạn. Quy mô học sinh đăng ký dự tuyển vào các lớp đường sắt chính quy chưa cao", Hiệu trưởng Trường Đại học Giao thông vận tải cho biết thêm.
Qua quá trình đào tạo, PGS.TS. Ngô Văn Minh, Phó trưởng Phòng phụ trách Đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ (trường Đại học Giao thông vận tải) chỉ ra thực tế nhiều vị trí quan trọng trong lĩnh vực kỹ thuật, quản lý vận hành, an toàn đường sắt chưa có đủ nhân sự đáp ứng yêu cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan đến đường sắt cao tốc và đường sắt đô thị. Số lượng sinh viên chọn học tiếp cao học, tiến sĩ rất hạn chế trong tương quan với các chuyên ngành như cầu đường bộ, cầu hầm.
Để khuyến khích đào tạo về đường sắt, lãnh đạo Trường Đại học Giao thông vận tải đề xuất giảm 100% học phí cho những sinh viên đại học chuyên ngành liên quan đến đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị nếu đạt học lực giỏi, giảm 50% học phí nếu đạt học lực khá.
Trước đó, Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã có văn bản yêu cầu các cơ quan, đơn vị căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, chủ động rà soát, xây dựng kế hoạch, đăng ký, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực để có thể sẵn sàng tiếp nhận, đáp ứng yêu cầu thực hiện các dự án đường sắt.
Các cơ sở đào tạo phải chủ động nghiên cứu, tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế, các cơ sở đào tạo, nghiên cứu trong và ngoài nước để xây dựng các chương trình đào tạo nhân lực đường sắt, đặc biệt nhân lực phục vụ dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, các dự án đường sắt đô thị, đường sắt quốc gia theo các quy hoạch, kế hoạch phát triển mạng lưới đường sắt đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Các cơ sở đào tạo rà soát, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị đào tạo; chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài nước tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý và chuyên gia đầu ngành về đường sắt đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao phục vụ các dự án đường sắt.
Bên cạnh đó, nghiên cứu, quyết định theo thẩm quyền hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền quyết định các cơ chế, chính sách phù hợp để đào tạo, phát triển nguồn nhân lực đường sắt đáp ứng yêu cầu phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam.