Lựa chọn phương án tối ưu để có một bộ SGK thống nhất

Chia sẻ tại hội nghị, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông, Bộ GD&ĐT cho biết, chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) 2018 được Bộ GD&ĐT ban hành và triển khai theo đúng lộ trình trên cả nước. Chương trình được xây dựng theo hướng mở, cho phép các nhà trường chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục phù hợp với thực tiễn.

Bộ GD&ĐT đã thực hiện điều chỉnh chương trình môn học của các môn Lịch sử và Địa lí, Địa lí, Lịch sử, Giáo dục công dân do ảnh hưởng bởi thực hiện bộ máy chính quyền hai cấp. Về biên soạn SGK, đây là lần đầu tiên thực hiện thành công chủ trương xã hội hóa, thu hút sự tham gia của 7 nhà xuất bản và 12 công ty cổ phần liên kết biên soạn. Số lượng tác giả tham gia biên soạn SGK lớn - khoảng 3.844 người.

Dữ liệu này cho thấy chính sách đã thành công trong việc huy động nguồn lực tri thức đa dạng từ khắp xã hội. Tài liệu giáo dục địa phương cũng đã được các địa phương tích cực biên soạn và trình Bộ GD&ĐT phê duyệt, góp phần đưa các nội dung đặc thù của địa phương vào nhà trường. Tính đến năm học 2024-2025, chương trình GDPT 2018 đã được triển khai thực hiện ở tất cả các khối lớp trên phạm vi toàn quốc.

Công tác kiểm tra đánh giá đã được đổi mới căn bản để phù hợp với mục tiêu phát triển năng lực, giảm áp lực điểm số. Việc đánh giá tập trung vào quá trình và sự tiến bộ của học sinh. Các hình thức đánh giá đa dạng hơn, bao gồm đánh giá qua sản phẩm học tập, dự án, thuyết trình và tăng cường sử dụng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa trong các bài kiểm tra định kì để đánh giá đúng năng lực của học sinh.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả nhưng trong quá trình triển khai chương trình, SGK giáo dục phổ thông giai đoạn 2020 - 2025 vẫn còn những khó khăn, bất cập như tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ; thiếu trường lớp, trang thiết bị dạy học; một số địa phương nộp hồ sơ phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương còn chậm; nhà trường còn lúng túng trong việc xây dựng kế hoạch giáo dục đối với các môn học mới...

Theo Vụ trưởng Thái Văn Tài, trong giai đoạn tới, Bộ GD&ĐT sẽ tiếp tục triển khai hiệu quả chương trình, nhân rộng các mô hình tốt, cách làm hay; tiếp tục đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá phát triển phẩm chất, năng lực; tăng cường dạy và học ngoại ngữ, Tin học, ứng dụng AI vào dạy học; điều chỉnh thời lượng các môn học Khoa học, Tin học, Công nghệ, Nghệ thuật; nghiên cứu phân cấp cho các địa phương trong việc phê duyệt tài liệu giáo dục của địa phương.

Về nhiệm vụ đảm bảo một bộ SGK thống nhất toàn quốc, Bộ GD&ĐT đang thực hiện rà soát, điều chỉnh các văn bản quy phạm pháp luật để đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện một bộ SGK thống nhất; lựa chọn phương án tối ưu và tổ chức thực hiện để có một bộ SGK thống nhất từ năm học 2026-2027. Cùng với đó, Bộ GD&ĐT cũng sẽ xây dựng kế hoạch tổ chức tập huấn cho giáo viên sử dụng bộ SGK mới cùng với các bộ SGK đã có nhằm phát huy tối đa hiệu quả của Chương trình GDPT; thực hiện lộ trình cung cấp SGK miễn phí cho tất cả học sinh đến năm 2030.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Trong số nhiều nội dung đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, việc ban hành và triển khai  Chương trình GDPT 2018 là một khâu rất quan trọng, tác động cả chiều rộng, bề sâu của giáo dục, đặc biệt là giáo dục phổ thông. Đến nay, Chương trình GDPT 2018 đã hoàn thành một chu trình triển khai. Trong năm 2023, Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) chủ trì đợt giám sát của Quốc hội về việc triển khai Chương trình GDPT 2018. Kết quả giám sát cho thấy, việc thực hiện Chương trình đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Bên cạnh đó, Chương trình GDPT 2018 chuyển mạnh từ tiếp cận nội dung, trang bị kiến thức sang phát triển năng lực người học.

Nghị quyết 71 về phát triển đột phá giáo dục và đào tạo của Bộ Chính trị cũng tiếp tục nhấn mạnh định hướng này. Bởi vậy, cũng cần xem xét chương trình đã thực hiện được gì trong mục tiêu phát triển năng lực, trong thời gian tới cần làm gì để tiếp tục thúc đẩy định hướng đó. SGK là một trong những yếu tố, một công cụ để triển khai Chương trình GDPT 2018, vì vậy cũng sẽ đánh giá trong tổng thể triển khai chương trình. Kết quả đánh giá sẽ là căn cứ quan trọng để lãnh đạo Bộ GD&ĐT có quyết sách phù hợp cho giai đoạn tiếp theo.