Vì sao giá sách giáo khoa năm học mới lại tăng?
Sách giáo khoa đã trở thành vấn đề "nóng" trong vài năm gần đây. Việc xuất hiện nhiều đơn vị cùng tham gia, cạnh tranh vào biên soạn và phát hành sách giáo khoa đã mang đến một số vấn đề đáng bàn, trong đó việc giá sách theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cao hơn giá sách chương trình hiện hành, làm nhiều phụ huynh lo lắng.
Hiện nay, trên thị trường có 3 bộ sách giáo khoa (SGK). Trong đó, bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc sống” và “Chân trời sáng tạo” là sách do Nhà xuất bản (NXB) Giáo dục Việt Nam biên soạn, bộ sách “Cánh Diều” của Công ty Cổ phần đầu tư Xuất bản và Thiết bị Giáo dục Việt Nam (VEPIC). Đây là ba bộ sách được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt, làm cơ sở để các trường học lựa chọn, giảng dạy từ năm học 2020-2021. NXB Giáo dục Việt Nam và VEPIC đã thực hiện kê khai giá bán lẻ các bộ SGK lớp 4, 8 và 11 theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 với Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính.
Theo đó, năm 2023, NXB Giáo dục Việt Nam cho biết, tiếp tục thực hiện tiết giảm phí phát hành xuống còn 21% giá bìa để giá SGK lớp 4, 8, 11 thấp hơn so với năm trước (thấp hơn từ 4% - 6% so với SGK lớp 3, 7, 10) trên cơ sở so sánh đơn giá bình quân một trang sách (tổng giá bìa trên tổng số trang của bộ sách).
Cùng với việc tiết giảm lợi nhuận và các chi phí khác, các bộ SGK lớp 4, 8, 11 của NXB Giáo dục Việt Nam hiện đang có mức giá thấp nhất. Cụ thể, bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc sống” có mức giá thấp hơn từ 22% - 26% so với giá các bộ sách của các NXB khác (chưa gồm sách tiếng Anh, các môn học và chuyên đề lựa chọn đối với lớp 11).
Dễ dàng nhận thấy giá SGK của NXB Giáo dục Việt Nam thấp hơn từ 4.000 – 5.000 VNĐ/đầu sách và thấp hơn khoảng 50.000 VNĐ/bộ sách SGK nếu so với các đơn vị khác trên thị trường.
Nếu so với SGK theo chương trình cũ, giá sách mới cao hơn khoảng 3 lần. Thực tế, SGK lớp 4 có giá tăng gấp 2 - 3 lần so với giá sách cũ. So sánh với SGK lớp 4 hiện hành theo chương trình cũ, chỉ có 9 cuốn với tổng giá tiền là 87.000 đồng, SGK mới tăng gấp 3 lần về số lượng và giá tiền. Sự gia tăng này chủ yếu do có thêm các cuốn sách cho các môn Giáo dục thể chất và Hoạt động trải nghiệm.
Sách lớp 8 đủ 14 cuốn của bộ “Kết nối tri thức với cuộc sống” có giá từ 270.000 - 300.000 đồng. Bộ SGK lớp 11 bán với giá khoảng từ 350.000 - 390.000 đồng.
Như vậy, giá SGK mới của lớp 8 và lớp 11 cũng tăng 2 - 3 lần so với bộ sách cũ. Số tiền này được tính tương đối trên giá đơn lẻ của 16 cuốn, trong đó có 9 cuốn thuộc các môn bắt buộc ở chương trình mới, 4 cuốn sách môn lựa chọn và 3 sách chuyên đề.
Theo NXB Giáo dục Việt Nam, khi thay đổi chương trình, chi phí biên soạn và phát hành sách sẽ do doanh nghiệp/đơn vị xuất bản tự bỏ vốn đầu tư và vay vốn ngân hàng thay vì SGK trước đây được biên soạn bằng vốn ngân sách Nhà nước, vốn vay Ngân hàng thế giới. Giá sách cũng tăng bởi số cuốn sách trong mỗi bộ nhiều hơn. Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp giáo dục theo mô hình phát triển năng lực, SGK cần thay đổi theo hướng tăng cường kênh hình, hình ảnh hóa nội dung... Sách mới khổ 19 x 26,5 cm, lớn hơn 1,2 lần sách cũ (17 x 24cm).
Năm 2023 - 2024, NXB Giáo dục Việt Nam cho biết, tiếp tục hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn bằng việc dành kinh phí để tặng sách giáo khoa miễn phí cho học sinh, cấp sách cho các thư viện trường học trên cả nước và tặng học bổng cho học sinh.
Đối với bộ sách Cánh Diều của VEPIC, sau khi trở thành bộ sách xã hội hóa đầu tiên, tình hình kinh doanh tại VEPIC có nhiều khởi sắc. Theo đó, giá bộ sách Cánh Diều năm học 2023 - 2024 cho các lớp 4, 8, 11 lần lượt là 230.000, 268.000 và 370.000 đồng. Giá này chưa bao gồm sách Tiếng Anh. Mức giá này cao gấp nhiều lần bộ sách cũ và cao hơn các bộ sách còn lại.
Tính trung bình, mỗi cuốn sách thuộc bộ Cánh Diều (gồm 13 quyển) có giá khoảng 17.700 đồng, gấp đôi so với giá trung bình của bộ sách cũ, gồm 9 quyển, có giá khoảng 9.600 đồng.
Cùng với cuốn sách Tiếng Việt lớp 4 tập 1, bộ sách Cánh Diều có giá 26.000 đồng, bộ Kết nối tri thức với cuộc sống và Chân trời sáng tạo của NXB Giáo dục Việt Nam có giá 21.000 đồng và 22.000 đồng. Như vậy, giá sách bộ Cánh Diều cao hơn tương ứng 24% và 18% hai bộ còn lại.
Cuốn Chuyên đề học tập Hóa học 11, giá của Cánh Diều là 15.000 đồng, trong khi bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống của NXB Giáo dục là 8.000 đồng và bộ sách Chân trời sáng tạo là 9.000 đồng.
Bộ sách Cánh Diều là bộ SGK được biên soạn bằng hình thức xã hội hóa. Tuy nhiên, từ năm đầu tiên được phát hành đến nay, bộ sách này nhận nhiều ý kiến trái chiều. Không ít người, nhất là phụ huynh cho rằng việc thực hiện xã hội hóa là để có sách giáo khoa tốt hơn, rẻ hơn cho học sinh và giảm chi phí xã hội, chứ không phải để kinh doanh đẩy giá sách tăng cao nhằm tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp tư nhân, làm giàu cho cổ đông tham gia góp vốn, làm khó phụ huynh, học sinh.