Nỗi lo "vắng bóng" trạm dừng nghỉ trên cao tốc
Từ những bất cập trên các tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông đã đưa vào khai thác nhưng thiếu các trạm dừng nghỉ, nhà đầu tư đã bổ sung đầu tư các dự án trạm dừng nghỉ trên tuyến, đồng thời đốc thúc các địa phương nhanh chóng thực hiện khâu giải phóng mặt bằng (GPMB) để triển khai thi công các dự án đã được quy hoạch trên tuyến.
Sau một thời gian khẩn trương thi công, đến cuối tháng 1/2025, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) đã nghiệm thu và đưa trạm dừng nghỉ tạm tại Km 427+035 tuyến cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu, thuộc địa phận xã Hạnh Quảng, huyện Diễn Châu (Nghệ An) vào hoạt động.
Dự án có tổng mức đầu tư gần 340 tỷ đồng, theo dự kiến thì đến tháng 1/2026 mới chính thức vận hành. Tuy nhiên, trước sự bất cập của việc cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ tỉnh Ninh Bình vào đến Hà Tĩnh đã đưa vào khai thác với chiều dài hơn 210km, trong đó đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt đã thu phí nhưng vẫn không có trạm dừng nghỉ, chỉ có các dải dừng xe khẩn cấp, Bộ Xây dựng đã đốc thúc nhà đầu tư Petrolimex đẩy nhanh tiến độ thi công để đưa dự án vào kịp phục vụ dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025.
Đại diện Petrolimex cho biết, theo thiết kế, trạm dừng nghỉ cao tốc đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu gồm 2 bên. Giai đoạn 1 có tổng diện tích gần 3,3ha, đã GPMB cùng với quá trình triển khai thi công giai đoạn 1 cao tốc Nghi Sơn - Diễn Châu. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành, Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) đã điều chỉnh thiết kế và mở rộng diện tích trạm dừng nghỉ là 8,9ha. Đến nay, do phần diện tích mở rộng thêm chưa GPMB xong nên nhà đầu tư chỉ mới khai phương án thi công, làm điểm tạm dừng nghỉ trên phần diện tích đã thu hồi giai đoạn 1 để phục vụ người dân. Điểm tạm dừng chỉ gồm bãi dừng, đậu xe, khu nhà chờ và nhà vệ sinh công cộng miễn phí, chưa có trạm cung cấp xăng dầu.
Trong khi đó, theo ông Nguyễn Khắc Trung, Giám đốc Ban điều hành dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Hàm Nghi - Vũng Áng (Hà Tĩnh), trên tuyến cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng quy hoạch có một trạm dừng nghỉ tại Km534+310 thuộc địa bàn xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên. Đến nay, công tác GPMB đã hoàn tất, nhà đầu tư đã tiến hành thi công các hạng mục đầu tiên của dự án.
Theo hồ sơ thiết kế, trạm dừng nghỉ thuộc quy mô loại 1, có tổng diện tích là 25.000m2. Vốn đầu tư dự án bao gồm sơ bộ tổng chi phí thực hiện dự án và chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là 350,5 tỷ đồng, với nguồn vốn đầu tư bằng 100% vốn của nhà đầu tư. Tiến độ dự kiến 15 tháng, trong đó thời gian hoàn thành các hạng mục công trình dịch vụ công dự kiến 9 tháng kể từ ngày hợp đồng có hiệu lực. Thời gian khai thác sau khi hoàn thành công tác đầu tư xây dựng trạm dừng nghỉ là 25 năm. Cũng trên cao tốc Bắc - Nam, dự án thành phần Diễn Châu - Bãi Vọt đã quy hoạch trạm dừng nghỉ tại Km478+300 đoạn qua xã Yên Hồ, huyện Đức Thọ (nút giao Thanh Bình Thịnh, huyện Đức Thọ) nhưng đến nay vẫn chưa triển khai xây dựng dù cao tốc Diễn Châu - Bãi Vọt đã đưa vào khai thác từ ngày 30/6/2024 và thu phí từ ngày 5/1/2025.
Đến nay, trong số 8 trạm dừng nghỉ thuộc các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 đã ký hợp đồng với nhà đầu tư, mới chỉ có 3 trạm đã bàn giao mặt bằng và đang triển khai thi công; 2 trạm mới bàn giao một phần mặt bằng; 3 trạm còn lại chưa bàn giao mặt bằng. Theo quy hoạch, trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông có tổng số 21 trạm dừng nghỉ do Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng) quản lý. Ngoài 8 trạm thuộc các dự án thành phần giai đoạn 1 nói trên, ngày 25/3, Cục Đường bộ Việt Nam cũng đã tổ chức ký kết hợp đồng 7 dự án đầu tư kinh doanh công trình trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Đến nay tổng cộng 17/21 dự án xây dựng đầu tư trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông đã lựa chọn được nhà đầu tư.
Trạm dừng nghỉ là một trong các điều kiện để triển khai thu phí đường cao tốc của Nhà nước đầu tư. Gần đây nhất, trong công điện gửi 12 địa phương sớm bàn giao mặt bằng để xây dựng trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông, Bộ Xây dựng cho biết, tiến độ thực hiện các dự án trạm dừng nghỉ chưa đáp ứng yêu cầu, nguyên nhân chủ yếu là do công tác GPMB chưa đáp ứng được tiến độ hợp đồng.
Để sớm hoàn thành hệ thống trạm dừng nghỉ, Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh hoàn thành bàn giao toàn bộ mặt bằng trong tháng 3 và tháng 4/2025 để có thể triển khai thi công ngay sau khi ký kết hợp đồng.