Những kỳ án ở buôn làng Tây Nguyên
Ngày làm việc, đêm đêm, các điều tra viên Phòng PC14 Công an Gia Lai ngủ chung giường với các đối tượng để tâm sự. Sau khi được thuyết phục Nay Phiên và Ksor Loat đã khai nhận sự thật và tình nguyện về buôn vận động những người liên quan đến trình diện khai báo với cơ quan Công an.
Thiếu tá Mai Xuân Điển và Thiếu tá Trần Anh Dũng thuộc Phòng PC14 Công an Gia Lai được xem là những điều tra viên có duyên với các vụ kì án ở buôn làng.
Tôi gặp Thiếu tá Mai Xuân Điển và Thiếu tá Trần Anh Dũng hôm 3/7 trong sự tình cờ. Trong ký ức về những vụ án gần đây nhớ nhất, thiếu tá Điển kể rằng, vụ xem trộm tình bị đánh chết có thể xem là một kì án ở nông thôn. Cái đáng nhớ nữa là, bởi vụ án xảy ra trong những ngày giáp Tết, nhà nhà, người người đi sắm Tết, nô nức chuẩn bị vui xuân thì anh lại phải chào tạm biệt vợ con xách túi đi về làng.
Đó là vụ án giết người xảy ra ở xã Uar, Krông Pa, Gia Lai vào những ngày áp Tết Đinh Hợi. Khi về làng tìm hiểu nạn nhân là Hồ Trọng Tùng (19 tuổi) cùng ở xã Uar,
Lần theo các mối quan hệ, các mâu thuẫn gần xa liên quan đến cuộc sống thường ngày của nạn nhân nhưng vẫn không xác định được manh mối của kẻ gây án. Sau khi loại trừ dần các hướng điều tra bên ngoài đã được làm rõ, các điều tra viên tập trung chú ý đến những điểm mấu chốt ở hiện trường nơi xảy ra vụ án và đẩy mạnh công tác phát động phong trào quần chúng tham gia tố giác tội phạm.
Nhờ vậy mà các điều tra viên đã nắm được thông tin trong khoảng thời gian xảy ra vụ án có đôi tình nhân Vũ Trọng Bính (22 tuổi) và Tạ Thị Thủy (19 tuổi) cùng ở điểm 10, xã Uar, Krông Pa, Gia Lai xuất hiện tại khu nhà vắng để tâm sự (gần khu vực xảy ra vụ án).
Điều đáng chú ý là sau khi nạn nhân Tùng chết, Vũ Trọng Bính đã vắng mặt khỏi địa phương một cách bất thường. Vụ án sau nhiều ngày điều tra đã được hé mở và nhờ làm tốt công tác vận động, nên gia đình đã đưa Bính ra đầu thú tại cơ quan Công an.
Chuyện xuất phát từ việc sau khi đi uống rượu về, Bính đã rủ người yêu sang một căn nhà vắng ở cùng xóm để tâm sự. Trong lúc đôi bạn tình đang vui vẻ thì phát hiện bên ngoài có bóng người rình xem. Bính chồm dậy cầm khúc gỗ xông ra cửa đuổi đánh một thanh niên bỏ chạy cho đến khi gục ngã. Kẻ gây án cũng không ngờ nạn nhân Tùng bị chết là người em bà con của gia đình mình nên đã bỏ trốn.
Một kì án nông thôn khác còn đang nóng hổi mà Thiếu tá Điển cùng anh em vừa từ làng trở về, đó là vụ án giết người xảy ra cách đây gần một năm (9/2006) cũng tại địa bàn xã Ia Rmok, Krông Pa, Gia Lai. Nạn nhân là ông Nay Pleo (60 tuổi) ở buôn Bhă đã bị đánh chết vứt ra đường gần khu vực nhà mộ ở buôn.
Khi lực lượng Công an vào cuộc thì bà con dân làng ở địa phương cho rằng ông Pleo chết là do tai nạn giao thông. Nhưng qua khám nghiệm hiện trường, tử thi cho thấy nạn nhân bị đánh nhiều nhát vào đầu, mặt và nơi phát hiện xác chết không phải là hiện trường chính của vụ án.
Tìm hiểu phía gia đình bị hại được biết, chiều hôm đó Nay Pleo đi xe đạp đến dự lễ mừng thọ bà Ksor H'Dót tròn 70 tuổi ở buôn Nông Siu cùng xã. Phía gia đình bà H'Dót thì cho biết ông Pleo sau khi dự tiệc đã ra về lúc 20h cùng ngày.
Có một thực tế khó khăn là người dân ở địa phương đều không ai chịu khai báo sự thật về những điều mình biết nên vụ án kéo dài nhiều tháng mà chưa tìm ra thủ phạm. Vụ án được chuyển lên cấp tỉnh xác lập chuyên án đấu tranh, các điều tra viên và trinh sát PC14 gồm: Thiếu tá Mai Xuân Điển, Trần Anh Dũng và Trần Ánh Dương là những người trực tiếp vào cuộc.
Sau một thời gian cùng ăn, cùng ở tại buôn làng, thu thập các tài liệu chứng cứ cho thấy cái chết của Nay Pleo có liên quan đến buổi nhậu cuối cùng ở gia đình nhà bà H'Dót, nhưng vì vị thế gia đình này có tầm ảnh hưởng lớn đến nhiều người trong buôn, xã nên một số người biết việc, liên quan đã bị khống chế không khai báo trung thực. Các điều tra viên mời các đối tượng liên quan lên ghi lời khai đều bị gây khó khăn như không biết tiếng phổ thông, thậm chí còn có những hành động tự sát...
Cuối tháng 5, đầu tháng 6, các điều tra viên đề xuất mời hai đối tượng liên quan đến vụ án này lên Công an tỉnh để làm việc là Nay Phiên và Ksor Loat. Lúc đầu 2 đối tượng này cũng luôn tỏ thái độ bất hợp tác và chống đối với cán bộ điều tra.
Không có cách nào khác, các anh phải luôn ở bên nhau tiếp xúc gần gũi với các đối tượng để thuyết phục dần. Ngày làm việc, đêm đêm, các điều tra viên cũng ngủ chung giường với các đối tượng để tâm sự. Sau khi được thuyết phục Nay Phiên và Ksor Loat đã khai nhận sự thật và tình nguyện về buôn vận động những người liên quan đến trình diện khai báo với cơ quan Công an.
Thực ra, buổi tiệc hôm đó Nay Pleo không về sớm như gia đình H'Dót nói mà ông đã ở lại đến tàn cuộc tiệc trong gia đình. Khi mà khách khứa đã ra về hết, gia đình bà H'Dót ngồi lại uống những ly rượu cuối cùng trong đêm thì Pleo cũng đến. Men rượu đã điều khiển hành vi của Nay Pleo không tỉnh táo nữa, có biểu hiện sàm sỡ với những người phụ nữ trong gia đình nên chồng bà H'Dót là Nay Yỗ đã kéo Pleo ra ngoài dùng bát sứ đánh vào đầu.
Những người thân trong gia đình H'Dót như Ksor Peng, Ksor Loat thấy vậy cùng xông vào đánh tới tấp Nay Pleo cho đến khi chết rồi sai người đưa xác Pleo vứt bên đường gần khu vực nhà mộ, đổ cho tai nạn giao thông để đánh lạc hướng cơ quan điều tra...
Vụ án đang được tiếp tục điều tra làm rõ thêm và xử lý các đối tượng phạm tội theo quy định pháp luật. Nhưng qua vụ án này, điều mà các điều tra viên tâm niệm là lòng kiên trì đã giúp các anh hoàn thành được nhiệm vụ khó khăn.
Thiếu tá Đỗ Ngọc Viên, Đội trưởng Đội 5, Phòng PC14 Công an Gia Lai tâm sự rằng, có những vụ án xảy ra ở vùng sâu, vùng xa, mùa mưa dầm Tây Nguyên như hiện nay đi lại rất khó khăn không sao tả xiết. Bình thường bảo anh em lội rừng vào mùa mưa, cho tiền thì cũng không ai đi nhưng khi có án là phải khăn gói chạy...
Và niềm vui, hạnh phúc được nhân đôi mỗi khi đã vượt qua khó khăn vất vả, tìm ra chân lý những vụ án đau thương