Bầu cử địa phương ở Đức: Lời cảnh báo cho bà Merkel

• Một nửa dân Đức không muốn bà Merkel tiếp tục làm Thủ tướng
• Vững vàng trước hỗn loạn
• Thủ tướng Đức Angela Merkel được bầu là nhân vật của năm

Theo kết quả cuộc bầu cử nghị viện tại bang này, đảng CDU chỉ xếp thứ ba với vỏn vẹn 19% phiếu bầu, kém xa đảng đứng đầu là Dân chủ xã hội (SPD) với 30,5% và đặc biệt là đảng cánh hữu ít tiếng tăm Alternative fuer Deutschland (AfD) với 20,9% phiếu. Bang Mecklenburg-Vorpommem là một bang nhỏ, dân số ít, chỉ chiếm 2% trên tổng số cử tri cả nước, do đó nhìn tổng thể thì thất bại này không ảnh hưởng gì nhiều đến ưu thế áp đảo mà đảng của bà Merkel đang nắm giữ.

Tuy nhiên, Mecklenburg-Vorpommem vốn là bang thế mạnh của CDU, là nơi lúc nào CDU cũng chắc chắn giành chiến thắng, vì thế một thất bại nhẹ nhàng cũng đã là một điều đáng quan tâm chứ chưa nói đến một thất bại sâu như ngày 4-9 vừa qua. Thất bại bất ngờ này đã được báo trước nhưng không ai nghĩ rằng CDU sẽ nhận một thất bại sâu như thế.

Mecklenburg-Vorpommem cũng là bang cực bắc trong năm bang cũ của CHDC Đức sáp nhập vào CHLB Đức năm 1990. Trong giai đoạn đầu mới sáp nhập, bang này luôn gặp những vấn đề khó khăn do công nghiệp suy thoái và dân số co giảm. Đến năm 2015, Mecklenburg-Vorpommem lần đầu có được tỉ lệ thất nghiệp thấp nhất và tăng trưởng GDP cao nhất.

Bản đồ bầu cử vừa qua thể hiện bang này phân hóa giữa miền tây bỏ phiếu cho đảng CDU với miền đông bỏ phiếu cho AfD. Trong khi đảng CDU của bà Merkel là một đảng lâu đời, đảng AfD lại là một đảng phái rất non trẻ, mới được thành lập vào năm 2013, theo đường lối bảo thủ, dân tộc chủ nghĩa, lấy quan điểm chống châu Âu làm phương châm hành động.

Cuộc bầu cử vừa qua đã đánh dấu sự vươn lên mạnh mẽ của đảng này. Trong khi hầu hết các đảng đối lập với CDU như Die Linke (Cánh tả), đảng Xanh, Dân chủ quốc gia (NDP) đều đón nhận sự tụt giảm mạnh, đến gần 40% số phiếu ủng hộ, thì AfD lại cho thấy một chiều hướng ngược lại hoàn toàn, từ chỗ một đảng nhỏ bé, ít ai biết đến, trở thành đảng đứng thứ nhì, chí ít là tại bang Mecklenburg-Vorpommem.

Trong 10 năm qua, bang Mecklenburg-Vorpommem thuộc quyền điều hành của hai đảng lớn CDU và SPD, nhưng kể từ giờ trở đi, liên minh cầm quyền có thể sẽ khác, trong đó ít nhất đảng cánh hữu AfD sẽ có chân trong chính quyền bang này.

Các tờ báo lớn của nước Đức và châu Âu đã đồng loạt đưa ra nhận định kết quả cuộc bầu cử ngày 4-9 đã làm “tuột” chiếc vương miện thống trị của bà Merkel, và xem đó như một lời cảnh báo đối với đảng CDU và bản thân bà Merkel. Cách đây một tháng, việc bà Merkel thông báo tái ứng cử nhiệm kỳ thứ tư chỉ là vấn đề thời gian, thì sau cuộc bầu cử nghị viện bang Mecklenburg-Vorpommem, tình hình đã đổi khác.

Thất bại của đảng CDU tại bang Mecklenburg-Vorpommem được cho là lời cảnh báo của cử tri bang này với bà Merkel, phản ánh sự không hài lòng của cử tri đối với cách bà xử lý vấn đề người nhập cư trong một năm qua.

Cho đến nay, bà Merkel vẫn bảo lưu quan điểm của mình về chính sách “biên giới mở” như một phương án tạm thời để giải quyết cuộc khủng hoảng người di cư. Tuy nhiên, hàng loạt vụ việc bê bối do người nhập cư gây ra, từ loạt vụ tấn công khủng bố nhỏ lẻ cho đến những vụ hiếp dâm, trộm cắp làm mất an ninh, an toàn, đã gây bất bình trong xã hội, tạo nên dư luận tiêu cực đối với chính sách điều hành đất nước của bà Merkel.

Người ta bắt đầu đổ lỗi do chính sách “biên giới mở” của bà đã dẫn đến việc xảy ra nhiều vụ việc mất an ninh như thế. Tháng 5-2016, một chiếc đầu lợn dán một mẩu giấy ghi lời thóa mạ đã được ai đó đặt trước cửa văn phòng đại biểu nghị viện liên bang của bà Merkel ở thị trấn Stralsund bên bờ biển Baltic, nơi bà giành chiến thắng tuyệt đối suốt từ năm 1990 đến nay.

Trong bối cảnh như thế, những cuộc bầu cử địa phương như vừa qua được xem là liều thuốc thử đối với uy tín của bà Merkel cũng như đảng CDU của bà. Và một trong những thử thách như thế sẽ diễn ra vào ngày 18-9 tới, với cuộc bầu cử địa phương tại Berlin.

Những chính khách thuộc cánh hữu trong đảng CDU nhận định, bà Merkel đã hành động đúng khi kêu gọi người dân Đức mở rộng vòng tay đón người tị nạn vào tháng 9 năm ngoái, nhưng sau đó bà lại không kịp thời nói rõ cho dân chúng hiểu rằng chính sách “biên giới mở” của bà chỉ là giải pháp tạm thời trong tình hình khẩn cấp.

Tờ báo Die Welt của Đức hôm 5-9 đã bình luận rằng, việc có tới 20,9% phiếu và vượt mặt đảng CDU là dấu hiệu rõ rệt rằng bóng ma quá khứ chưa chết hẳn. Trong vấn đề người tị nạn, câu hỏi đặt ra là điều gì sẽ xảy ra sắp tới chứ không phải chuyện đã xảy ra. Những vấn đề đặt ra trước mắt sẽ khiến người ra suy đoán chuyện tương lai.

Giáo sư chính trị học Gero Neugebauer của Đại học Tự do ở Berlin đưa ra lời cảnh báo: “Đây là dấu hiệu khởi đầu cho một giai đoạn đen tối của Thủ tướng. Nếu nhiều thành viên CDU bắt đầu xem thất bại này là do lỗi của bà Merkel, và các nghị sĩ bắt đầu xem bà là mối nguy hại cho đảng và cho chính họ, tình hình có thể diễn biến vượt ngoài tầm kiểm soát”.

Một trong những dấu hiệu bất bình thường đối với bà Merkel là việc đảng CSU - vốn được xem là “chị em song sinh” với đảng CDU - đã tuyên bố tạm thời chưa xác nhận việc ủng hộ ứng cử viên của đảng CDU, ý ám chỉ bà Merkel. Mặc dù vậy, đây mới chỉ là những dấu hiệu đáng lo ngại đầu tiên, và bà Merkel vẫn là ứng cử viên sáng giá nhất cho chiếc ghế thủ tướng nhiệm kỳ tới.

Một cuộc thăm dò ý kiến dư luận công bố hôm 2-9 cho thấy có 44% người Đức tin rằng bà sẽ giành chiến thắng cho nhiệm kỳ thứ tư, trong khi các đối thủ tiềm năng của bà không có ai thể hiện khá hơn.