Brazil: Lady Gaga, James Bond, Batman… cùng tranh cử

Càng gần đến ngày bầu cử địa phương vào tháng 10/2012, biệt danh của các ứng cử viên xuất hiện ngày càng ồ ạt trên các phương tiện truyền thông đại chúng Brazil nhằm quảng bá hình ảnh của mình đến cử tri. Các ứng cử viên ở Brazil có quyền chọn bất cứ cái tên nào họ thích để đặt làm biệt danh cho mình, miễn là cái tên đó nghe phù hợp với ngoại hình hoặc cá tính của họ, vì thế mà trên lá phiếu cử tri toàn là những cái tên biệt danh, hoàn toàn không có tên gọi chính thức.

Geraldo Custodio, một giáo viên dạy lái xe 38 tuổi cho báo chí biết: "Đây là vấn đề nhận biết của cử tri. Nếu tôi nói tôi là Geraldo Custodio thì sẽ chẳng ai biết đến tôi". Bản thân Custodio lấy một biệt danh để kèm theo tên mình thành Geraldo Wolverine, theo tên một nhân vật hài kịch nổi tiếng Brazil. Đã thế, anh còn mang một bộ vuốt bằng kim loại vào bàn tay mình để tạo hình ảnh đặc biệt cho giống với nhân vật Wolverine. Geraldo Wolverine ứng cử vào Hội đồng địa phương thành phố Piracicaba, bang Sao Paulo.

Những người nghiêm túc và nổi tiếng, như Tổng thống đương kim hoặc các cựu tổng thống của Brazil thì không dùng họ chính thức làm "tên thường dùng" mà dùng tên lót hay tên khai sinh do cha mẹ đặt trước họ và chữ lót. Chẳng hạn, người ta không gọi bà Tổng thống Dilma Rousseff bằng cái họ Rousseff mà thường chỉ gọi là Dilma. Hay như người tiền nhiệm của bà Dilma thì dùng biệt danh thời thơ ấu là "Lula" để đệm vào tên họ thành Luiz Inacio Lula da Silva, nhưng ít ai gọi ông là Da Silva mà thường chỉ gọi là Lula. Còn cựu Tổng thống Fernando Henrique Cardoso lại hay dùng 3 chữ viết tắt F.H.C.

Văn hóa lễ hội phóng khoáng của Brazil đã góp phần tạo nên nét hài hước nơi các ứng cử viên. Có những cái tên nghe rất lạ tai và khôi hài kiểu như Daniel Cắm Sừng (Daniel the Cuckold) hay Elvis Không Chết (Elvis Didn't Die) ở bang Rio De Jainero, Anh hề Zig Zag (Palhaco Zig Zag) ở bang Sao Paulo, rồi tên nhân vật trong làng giải trí, như Lady Gaga, cũng tham gia tranh cử tại thành phố Santo André, bang Sao Paulo.

Geraldo Wolverine đang vận động cử tri.

Đặc biệt, tên nhân vật điệp viên huyền thoại James Bond trong loạt phim nổi tiếng đã được 2 ứng cử viên sử dụng tranh cử tại Ponta Grossa và Birigui, bang Rio de Janeiro, 5 Người Dơi (Batman) và nhân vật truyền hình Mỹ MacGyver xuất hiện tại bang Espirito Santo. Justino Pereira, một chuyên gia tư vấn chính trị ở bang Sao Paulo, cho biết nhiều ứng cử viên ưa chuộng tên nhân vật hài kịch Tiririca hơn Anh hề Zig Zag, và đã có một người với biệt danh này giành được ghế trong Quốc hội Brazil.

Riêng về những cái tên nhân vật lịch sử, chính khách nổi tiếng đã gây choáng ngợp cho người ngoài không am hiểu lắm về văn hóa khôi hài của người Brazil. Có đến hàng chục người tên Luis hay Luiz đã lấy Lula làm tên đệm. Nhưng đó chưa là gì. Này nhé, qua khảo sát của báo chí Brazil, có đến 16 cái tên Barack Obama (đương kim Tổng thống Mỹ) được dùng tranh cử tại nhiều địa phương khác nhau của Brazil, và đây cũng chính là cái tên được sử dụng nhiều nhất.

Gerson Januario de Almeida, 44 tuổi, ứng cử vào Hội đồng thành phố Belo Horizone, một trong những thành phố lớn nhất của Brazil, giải thích lý do chọn Obama làm biệt danh của mình: "Obama còn hơn một chính khách; ông ấy là một biểu tượng". Almeida dùng biệt danh "Obama BH" để tranh cử. Almeida cho biết, sở dĩ anh chọn tên Obama làm biệt danh là vì có một dịp một toán du khách Mỹ đến vùng anh sinh sống du ngoạn và khi nhìn thấy anh, họ bảo anh có nét ngoại hình rất giống Tổng thống Obama. Thế là từ đó, Almeida có thêm khoản thu nhập phụ nhờ cho phép các nhà báo, các công ty quảng cáo chụp hình.

Ngoài Obama, hàng loạt tên tổng thống Mỹ khác cũng được sử dụng nhiều trong cuộc bầu cử năm 2012 này, như Jimmy Carter (Santarem Barroso) ứng cử ở bang Amazonas, John Kennedy (Abreu Sousa) ứng cử ở bang Maranhao, đông bắc Brazil, và cả Tưởng Giới Thạch (Braga Barroso) cũng tham gia tranh cử tại bang Tocantins.

Vì có ngoại hình giống Barack Obama nên Gerson Almeida lấy biệt danh là “Obama BH”.

Thế nên, việc chọn tên biệt danh đa dạng này cũng được luật pháp Brazil quy định hẳn hoi. Chủ yếu, các quy định này nhằm hạn chế bớt những cái tên vô bổ, xằng bậy và không phù hợp với văn hóa công cộng ở Brazil. Những cái tên nhảm nhí và xằng bậy đó sẽ bị các thẩm phán khu vực loại ra khỏi lá phiếu bầu cử, kể cả tên gọi các cơ quan nhà nước, các địa danh hay tên một quốc gia trên thế giới. Tuy vậy, vẫn có những cái tên lọt qua được vòng kiểm duyệt của các quan tòa, như Israel Soares ở bang Sao Paulo, Christ of Jerusalem ở thành phố Porto Velho (bang Amazonas),…