Italy: Kế hoạch tái xuất của ông Silvio Berlusconi

• Berlusconi đã trở lại, có lợi hại hơn xưa?
• Cựu Thủ tướng Berlusconi: 81 tuổi vẫn trở lại chính trường

Tại một cuộc nói chuyện mới đây trước đám đông cử tri ủng hộ ở đảo Ischia, cựu Thủ tướng Berlusconi vẫn sử dụng bài cũ trong phát biểu của mình để thu hút đám đông. Xem ra, cho dù nay đã qua gần một thập kỷ, đông đảo cử tri Italy vẫn còn bị cuốn hút bởi lối nói chuyện vừa dung tục vừa hóm hỉnh của ông trùm truyền thông. Trong bài nói chuyện của mình, ông Berlusconi đã kể những câu chuyện hài hước pha trộn những ngôn từ, câu nói ngụ ý dung tục để gây cười.

Từ tháng 8-2016, người ta đã bắt đầu thấy “ông già gân” 81 tuổi xuất hiện trong các sự kiện chính trị, tập hợp cử tri trong các cuộc bầu cử địa phương. Tại các sự kiện đó, ông Berlusconi đã không che giấu ý định quay trở lại chính trường, và ông đã có kế hoạch để thực hiện ý định này. Ông Berlusconi đã chuẩn bị cho sự trở lại của mình bằng hàng loạt hoạt động chính trị, như tham gia vận động giúp ứng viên của đảng Forza Italy trong cuộc bầu cử Thống đốc ở Sicily vào ngày 5-11 vừa qua...

Cuộc trở lại của ông Berlusconi dường như được tạo thêm đà thuận lợi sau cuộc bầu cử đó. Cuộc bầu cử cho kết quả ứng viên Nello Musumeci của đảng trung hữu giành chiến thắng với 39,8% phiếu, vượt xa ứng viên về nhì là Giancrlo Cancelleri của đảng Phong trào Năm Sao (Five Star Movement) với 34,7%. Cuộc bầu cử Sicily được giới quan sát chính trị Italy đánh giá là một cuộc “chạy đà” cho bầu cử Quốc hội sắp tới, và kết quả của nó phản ánh khá chính xác những gì sẽ diễn ra vào năm sau.

Từ đó, giới quan sát đánh giá các đảng phái chính trị trung hữu sẽ là người chiến thắng trong cuộc bầu cử năm tới. Sự thắng thế này của phái chính trị trung hữu được cho là kết quả của những vấn đề xã hội diễn ra dồn dập ở châu Âu trong hai năm trở lại đây.

Trong khi đó, Chính phủ Italy thời kỳ ông Berlusconi “đi vắng” đã liên tục bất ổn, liên tục thay đổi thủ tướng, người gần đây nhất là Matteo Renzi phải khăn gói ra đi vào tháng 12-2016 sau thất bại trong một cuộc trưng cầu dân ý sửa đổi Hiến pháp. Ông Renzi cũng đang toan tính chuyện quay trở lại với cuộc bầu cử năm 2018, vừa mới khởi hành một chiến dịch vận động vòng quanh nước Italy bằng tàu hỏa trong 8 tuần, bắt đầu từ tháng 10-2017.

Nhưng những nỗ lực của ông Renzi xem ra không được đánh giá khả quan lắm. “Sự thật là, về mặt chính trị, Renzi hiện nay là một lực lượng thừa thãi. Nhiều người xem ông ấy là một kẻ ngạo mạn” - nhận xét của giáo sư chính trị học Giovanni Orsina tại Đại học Luiss ở Rome.

Thật vậy, thất bại trong cuộc trưng cầu dân ý năm ngoái đã khiến cho đảng Dân chủ của ông lâm vào khủng hoảng, tạo cơ hội cho lực lượng chính trị trung hữu trỗi dậy trở lại là thế lực chính trị có khả năng cạnh tranh quyền lực trên chính trường. Mặc dù đảng Forzaq Italy của ông Berlusconi hiện vẫn còn khá yếu (đạt 14% ủng hộ), xếp sau cả Five Star Movement (dẫn đầu với 27,4%) và đảng Dân chủ (25,6%) trong cuộc trưng cầu dân ý gần đây nhất, nhưng một thay đổi gần đây trong luật bầu cử cho phép các đảng phái liên minh với nhau trước một kỳ bầu cử đã mở ra cơ hội thật sự tốt cho đảng này tái lập thành công như vừa đạt được ở Sicily.

Cho dù thế cũng không có nghĩa là Berlusconi sẽ chắc chắn trở lại làm Thủ tướng Italy. Hiện tại ông chưa thể ra ứng cử ngay, do bị cấm tham gia nắm giữ các chức vụ dân cử sau phán quyết của tòa án năm 2013 buộc ông tội gian lận thuế. Ông Berlusconi đang kháng án và hy vọng án quyết này có thể sẽ được xóa bỏ sau khi Tòa án Nhân quyền châu Âu đưa ra quyết định vào cuối năm nay, để ông có thể lại bước vào cuộc đua quyền lực vào tháng 5-2018.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng phán quyết có thể không được đưa ra sớm như kỳ vọng của ông, có thể sẽ phải đợi đến sau kỳ bầu cử. Nhưng như thế cũng là một cơ hội tốt với quy định mới của luật bầu cử. Không thể nắm quyền ngay, ông Berlusconi vẫn có thể đóng vai trò “giật dây quyền lực” bằng thế và lực do mình tạo nên. Ông Berlusconi nổi tiếng là một “thợ kim hoàn” giỏi, có khả năng lập ra một liên minh đáp ứng được các kỳ vọng của những cử tri ôn hòa trong các vấn đề như tình trạng dân nhập cư, tội phạm và kinh tế trì trệ.

Bỏ lại đằng sau tất cả những gì thuộc về quá khứ, những bê bối tài chính và nhất là bê bối tình dục làm nhơ nhuốc hình ảnh một nhà lãnh đạo chính trị, ông Berlusconi đang trở lại bằng một hình ảnh mới. Trong thời gian vắng bóng trên sân khấu chính trị, ông Berlusconi đã âm thầm bồi tạo lại cho mình một hình ảnh mềm hơn, một con người yêu thiên nhiên và muông thú, nằm ngoái còn tuyên bố trở thành “người ăn chay”.

Vào hôm trước ngày bầu cử ở Sicily, ông Berlusconi đã đăng lên mạng xã hội Instagram một tấm ảnh mô tả ông đang đi dạo quanh khu thảo cầm viên ở Catania. Ở nhà, ông Berlusconi hiện sống chung với người tình trẻ hơn ông gần 50 tuổi và một bầy chó hơn 10 con, xung quanh khuôn viên nhà là những chú cừu lang thang gặm cỏ. Catia Polidori, một nghị viên thuộc đảng Forza Italy của ông Berlusconi, nhận xét: “Gần đây ông Berlusconi đã trở nên ôn hòa hơn rất nhiều, cả trong chính trị lẫn trong đời sống riêng tư”.

Gia tài chính trị của ông Berlusconi khá đồ sộ dù chỉ mới bắt đầu cách đây hơn 20 năm, nhưng ông là chính khách Italy nắm giữ quyền lực lâu nhất, nhiều nhất, từng 3 lần làm thủ tướng, trong đó lần thứ hai từ năm 2001-2006 là nhiệm kỳ dài nhất trong lịch sử Italy sau chiến tranh. Polidori nói thêm: “Không có gì ngạc nhiên khi ông Berlusconi quay trở lại trung tâm sân khấu chính trị”.

Polidori cho rằng việc ông Berlusconi phải từ chức vì bê bối năm 2011 là một “sự cưỡng ép bởi một âm mưu quốc tế”, nhưng sự lãnh đạo của ông đã mang lại những kết quả tốt đẹp nhất cho kinh tế Italy trong giai đoạn đầu thế kỷ XXI này nhờ những kinh nghiệm, kỹ năng điều hành của một doanh nhân.