Khó khăn “bủa vây” tân Thủ tướng Anh
Tuy nhiên, với tuyên bố sẽ đưa “xứ sở sương mù” rời “ngôi nhà chung” đúng thời hạn chót 31-10 cho dù có đạt thỏa thuận hay không, giới phân tích cho rằng “người chèo lái” con thuyền nước Anh này đang mạo hiểm với sứ mệnh dân tộc.
Cải tổ nội các tức thì
Ngay sau khi đảm nhận vị trí chủ nhân nhà số 10 phố Downing, ông Boris Johnson đã tiến hành cuộc cải tổ nội các, được xem là lớn nhất trong vòng 50 năm qua tại Anh. Theo đó, hơn một nửa số bộ trưởng trong chính phủ tiền nhiệm buộc phải từ chức hoặc bị sa thải.
Với tuyên bố đầu tiên sau khi nhậm chức, sẽ làm tất cả để thực hiện Brexit vào ngày 31-10, thậm chí còn tuyên bố chuẩn bị kịch bản cho khả năng Brexit không thỏa thuận nếu EU tiếp tục từ chối đàm phán lại thỏa thuận từng được người tiền nhiệm ký với các nhà lãnh đạo EU hồi tháng 11 năm ngoái, hàng loạt tờ báo có tầm ảnh hưởng lớn ở Anh đã tỏ ra lo lắng trước tính cách và kinh nghiệm lãnh đạo của ông Johnson, cảnh báo nếu ông đưa nước Anh rời khỏi EU mà không có thỏa thuận thì sẽ phải đối mặt với nguy cơ chính phủ sụp đổ, đảng Bảo thủ vì vậy có thể sẽ bị mất quyền lãnh đạo đất nước nếu tổng tuyển cử diễn ra trong bối cảnh Brexit "cứng".
Nhận định về những khó khăn đang chờ đợi ông Boris Johnson, tờ Financial Times cho rằng hiếm có một thủ tướng thời bình nào của Anh lại phải đối mặt với nhiều tình huống khó khăn đang chờ đợi như ông Boris Johnson. Và cũng thật hiếm có một thủ tướng nào có tính khí, tính cách và kinh nghiệm được cho là không tương xứng với mức độ nhiệm vụ như ông Johnson. Ông ngồi vào vị trí thủ tướng không phải bằng một cuộc tổng tuyển cử mà bằng cuộc bỏ phiếu chỉ trong các đảng viên Bảo thủ mà thôi.
Ông chính là người đã làm rất nhiều điều đưa nước Anh vào "bãi mìn" của Brexit thì ông phải là người tìm cho ra cách đưa nước Anh ra khỏi "bãi mìn" này. Sự thăng tiến của ông Johnson dẫn đến những người Brexiteers sẽ nắm quyền chủ đạo tại đảng Bảo thủ và Chính phủ. Với “quyền lực trong tay”, liệu ông Johnson có thể gặt hái được thành công trong những vấn đề mà bà Theresa May đã thất bại hay không?
Những khó khăn trong "mê cung" mà bà May từng gặp tại Hạ viện cũng sẽ chờ đón ông Johnson trong những tháng tới vì đa số ghế đảng Bảo thủ tại Hạ viện có thể xuống còn quá bán có 1 ghế nếu như tại cuộc bầu cử phụ vào tuần tới, đảng Bảo thủ bị thua. Nhóm những nghị sĩ Bảo thủ kỳ cựu nói họ sẽ bỏ phiếu để lật đổ chính phủ còn hơn là để cho thảm họa Brexit không thỏa thuận xảy ra.
Với việc dứt khoát đưa ra thời hạn chót để Brexit có thể diễn ra đúng vào ngày 31-10 và từ chối bất cứ sự thỏa hiệp nào - như vấn đề kế hoạch chốt chặn Ireland, ông Johnson phải biết việc nước Anh rời EU không thỏa thuận sẽ nguy hiểm cho vấn đề Bắc Ireland. Thậm chí, nếu Anh rời EU không thỏa thuận thì vẫn cần một thỏa thuận về quan hệ thương mại với đối tác thương mại lớn nhất của mình.
Điều đó sẽ bao gồm tất cả các yếu tố: kế hoạch chốt chặn, trả lại tiền nước Anh nợ ngân sách EU - đây là những điều khoản trong thỏa thuận rút khỏi khó có thể sửa lại được. Không thỏa thuận sẽ đòi hỏi chính phủ phải ngồi lại với nhau, vấn đề mắc kẹt sẽ làm ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế và vị thế đàm phán của nước Anh.
Giới phân tích cho rằng ông Johnson nên tận dụng cơ hội ít ỏi mà lãnh đạo các nước EU đưa ra cho tân thủ tướng, tích cực phối hợp với EU tiến hành đàm phán lại những lĩnh vực có thể bàn lại trong thỏa thuận của bà May như viết lại tuyên bố chính trị không ràng buộc pháp lý về các mối quan hệ tương lai của Anh với EU và ông Johnson cần hợp tác với Hạ viện chứ không phải chống lại vì Hạ viện có thể sẽ làm cho Brexit không thỏa thuận bị dừng lại.
| Tân Thủ tướng Anh Boris Johnson. |
Ván cược Brexit rủi ro
Cho dù có thắng lớn trong cuộc tranh cử vừa qua nhưng việc sắp xếp nội các của ông Johnson vẫn được coi là một sự thiếu cân bằng tinh tế. Nếu như bổ nhiệm toàn những người thuộc phe Brexiteers, ông Johnson sẽ đối mặt với rủi ro thổi bùng "liên minh những người chống đối". Những nghị sĩ ủng hộ EU tin rằng chỉ cần 20 nghị sĩ Bảo thủ nổi loạn là có thể kéo chính phủ của ông Johnson sụp đổ nếu ông cố gắng tiến hành Brexit không thỏa thuận.
Thực ra những nhân vật chủ chốt trong phe của ông Johnson đều nhận thấy cửa ải quốc hội đối với ông Johnson là vô cùng khó khăn. Họ tin rằng ông Johnson sẽ không có lựa chọn nào khác mà sẽ phải tiến hành tổng tuyển cử trong vòng 1 năm nữa. Sớm hay muộn thì ông Johnson cũng sẽ cần thực thi nguyện vọng đến từ các cử tri Anh.
Là “chuyên gia kỳ cựu“ về những màn kịch chính trị, ông Johnson được các thành viên phổ thông của đảng Bảo thủ tín nhiệm khi họ là lực lượng quyết đưa Anh rời khỏi EU cho dù bất kỳ kết cục như thế nào. Thế nhưng, thành tích của ông Johnson trên cương vị là một nhà báo, một nghị sĩ, Thị trưởng London và ngoại trưởng lại có tính khoe khoang hơn là những gì đạt được thực chất. Viễn cảnh về một chính phủ do ông đứng đầu đã gióng lên hồi chuông cảnh báo từ lâu ngay cả với các thành viên cấp cao trong đảng của ông.
Một số nghị sĩ đảng Bảo thủ hồi tuần trước đã hiệp lực cùng đảng đối lập để ngăn chặn những nỗ lực mà ông Johnson có thể đạt được trong việc né tránh hạn chế của Quốc hội đối với mưu đồ thúc đẩy một Brexit không thỏa thuận. Các nhà phân tích cho rằng, trong bối cảnh nền chính trị Anh bị “tê liệt” gần 3 năm qua vì sự chia rẽ sâu sắc trong vấn đề Brexit, người dân đổ dồn hy vọng vào một lãnh đạo mới với những cam kết “mang tinh thần có thể làm được” nhằm chấm dứt sự bế tắc này.
Thế nhưng, ông Johnson lại chưa đưa ra được một kế hoạch khả thi về cách thức ông sẽ dẫn dắt “con tàu Brexit” của Anh, kèm theo đó là những lời hứa chưa có gì đảm bảo. Những điều này cho thấy Chính phủ và đất nước Anh xem ra đang dấn sâu vào tình trạng hỗn loạn hơn nữa.