Muốn giữ ghế, các bộ trưởng phải nộp bài thi để Thủ tướng chấm điểm

Dự án đánh giá hiệu quả làm việc của các thành viên trong Chính phủ Pháp đã được khởi động từ năm ngoái nhưng cho đến nay chưa được công bố kết quả. Bên cạnh đó, những ý kiến trái chiều từ giới chuyên môn và báo chí ngày càng tăng.

Giống như mọi học sinh trước kỳ thi, các bộ trưởng trong nội các Chính phủ Pháp đang lo lắng chờ đợi kết quả từ bảng báo cáo đánh giá mà họ nộp lên Thủ tướng François Fillon. Những ai trong số đó không thực hiện được những mục tiêu do Tổng thống Nicolas Sarkozy đề ra trong bài phát biểu khi nhậm chức rất có thể sẽ phải nói lời tạm biệt chính phủ. Nhưng trước khi bị sa thải, các bộ trưởng sẽ phải gặp riêng Thủ tướng François Fillon để tổng kết những gì họ đã làm được trong 3 tháng vừa qua và nộp "bài thi" cho Thủ tướng.

Còn nhớ, khi còn làm Bộ trưởng Nội vụ, ông Sarkozy cũng là người rất ưa thành tích và mọi công việc ông đều muốn thể hiện bằng con số cụ thể. Chẳng hạn như đã có bao nhiêu vụ trấn lột, vụ đốt xe, tai nạn giao thông... tại từng thời điểm trong nhiệm kỳ ông đảm nhiệm chức vụ Bộ trưởng Nội vụ để từ đó đánh giá được những việc ông đề ra có hiệu quả không.

Cũng với cách làm này, khi lên làm Tổng thống, ông Sarkozy mong muốn chính phủ của mình phải được đánh giá dựa trên những tiêu chí cụ thể và phải được thể hiện bằng kết quả cụ thể.

Để thực hiện bảng đánh giá cho điểm này, Chính phủ Pháp đã thuê Công ty chuyên về tư vấn chính trị  Mars & CO xác định những tiêu chí đánh giá các bộ trưởng. Éric Besson, Bộ trưởng về Đánh giá các chính sách công được giao nhiệm vụ phụ trách dự án này.

Bảng tiêu chí đánh giá của Công ty Mars & CO đã khiến mọi người bất ngờ. Chẳng hạn liên quan tới Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Xavier Darcos, ông này phải báo cáo cho Thủ tướng trong những tháng vừa qua có bao nhiêu giáo viên chấp nhận dạy thêm giờ... Tương tự, Bộ trưởng Bộ Đại học Valérie Pécresse sẽ phải báo cáo có bao nhiêu sinh viên bỏ học sau giai đoạn 1, bao nhiêu sinh viên tốt nghiệp mỗi năm...

Brice Hortefeux, Bộ trưởng Nhập cư sẽ được chấm điểm dựa trên con số người nhập cư bất hợp pháp được cho hồi hương; Christine Albanel, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, sẽ phải tìm cách khuyến khích mọi người đến tham quan bảo tàng nhiều hơn vì bảng đánh giá đối với vị bộ trưởng này sẽ dựa trên số du khách tham quan vào những ngày các viện bảo tàng miễn phí vé ra vào.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Văn hóa cũng sẽ kiếm thêm được điểm nếu biết cách tăng thị phần phim Pháp trên thế giới và giảm số lượng các vụ tải nhạc và phim bất hợp pháp trên mạng... Tương tự, ông Bernard Kouchner cũng phải đạt được kết quả cụ thể biểu hiện bằng con số mới mong trụ lại chiếc ghế Ngoại trưởng Pháp.

Mặc dù là một nước lớn trong khối Liên minh châu Âu nhưng Pháp nổi tiếng bởi sự vắng mặt thường xuyên của các bộ trưởng trong các hội nghị của tổ chức này. Nếu tình trạng này tái diễn, Ngoại trưởng Kouchner sẽ mất điểm. Bộ trưởng Y tế Roselyne Bachelot sẽ được phán xét dựa trên sự phát triển của chi phí y tế, việc sử dụng gien trong điều trị, số lượng các ca phát hiện ung thư vú... Còn Bộ trưởng Thể thao phải cố gắng để các vận động viên Pháp có được nhiều huy chương tại các kỳ tranh tài thể thao quốc tế...

Cả Tổng thống Nicolas Sarkozy và Thủ tướng François Fillon đều khẳng định rằng các thành viên trong chính phủ phải tính tới kết quả cuối cùng của họ nếu không muốn bị sa thải. Tuy nhiên, tình hình thực tế lại không đơn giản như vậy.

Một số bộ trưởng trong chính phủ có nguy cơ mất chức không phải vì họ không thực hiện được những mục tiêu do tổng thống và thủ tướng đề ra mà vì đảng phái của họ bị thất bại trong các cuộc bầu cử địa phương, ngược lại cũng có những bộ trưởng rất "chắc chân" vì đảng phái của họ chiếm đa số và dù gì thì họ cũng khó bị sa thải.

Chưa hết, cũng có những bộ trưởng không nổi tiếng hay có những bất đồng với thủ tướng và tổng thống nên thời gian họ ngồi trên ghế bộ trưởng chỉ còn đếm bằng ngày. Trong trường hợp này họ bị sa thải không vì kết quả họ thực hiện mà vì chính họ.

Nhiều tờ báo của Pháp đánh giá rằng, việc lập bảng đánh giá việc làm của các bộ trưởng trong Chính phủ Pháp xét cho cùng chỉ là một chiến dịch marketting đơn thuần. Đánh giá năng lực của các bộ trưởng chỉ là cách đánh bóng "văn hóa thành tích" chứ không đem lại tác động cụ thể nào tới hoạt động của chính phủ. Hơn nữa, chính Thủ tướng François Fillon cũng thừa nhận rằng việc đánh giá này đơn giản chỉ nhằm chuyển mũi dùi dư luận nếu một cam kết không được thực hiện đúng chứ không phải dựa vào bảng điểm của những bộ trưởng để điều chỉnh nội các.

Ngoài ra, dư luận Pháp cũng cho rằng chi phí cho dự án này là quá cao trong khi hiệu quả thực sự của nó chẳng là bao, thậm chí thất bại. Trang web Bakchich.info tiết lộ rằng Công ty Mars & Co đã trúng thầu soạn thảo bảng đánh giá của chính phủ từ ngày 17/12/2007 với giá 86.650 euro