Nicaragua: Cặp đôi quyền lực Ortega

• Nicaragua dùng tiền tịch thu từ tội phạm xây dựng trại giam mới hiện đại
• Tổng thống Nicaragua, Daniel Ortega: Gắn bó với nhân dân

Tổng thống Daniel Ortega bước vào cuộc tái ứng cử nhiệm kỳ thứ ba với một sự khác biệt lớn so với lần tái ứng cử nhiệm kỳ hai: Ông đề cử vợ mình là bà Rosario Murillo đứng chung liên danh tranh cử với 5 liên danh khác thuộc các đảng phái đối lập. Ông Ortega đã mạnh dạn đưa vợ mình vào liên danh, ứng cử chức danh phó tổng thống nhằm đảm bảo sự phối hợp ăn ý trong việc điều hành đất nước.

Năm nay 71 tuổi, Daniel Ortega là thủ lĩnh du kích cách mạng thiên tả, Phong trào Sandinista, trong giai đoạn đất nước Nicaragua nằm dưới sự thống trị của nhà độc tài Anastasio Somoza. Sau khi cách mạng thành công, lật đổ nhà độc tài Somoza vào năm 1979, Sandinista lên nắm quyền và Ortega tham gia Hội đồng tái thiết Nicaragua.

Giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 1984, Ortega lên làm Tổng thống Nicaragua trong một nhiệm kỳ. Ortega và đảng Mặt trận Sandinista thất bại trong cuộc bầu cử năm 1990 và trải qua giai đoạn “chuyển tiếp” kéo dài 16 năm. Đó là thời kỳ đảng Mặt trận Sandinista và Ortega bị Mỹ và các đồng minh chống phá quyết liệt. 14 đảng chính trị ở Nicaragua đã liên kết lại để hình thành liên minh chống Mặt trận Sandinista.

Giới phân tích nhận định rằng, sở dĩ Mặt trận Sandinista và ông Ortega chịu thất bại chỉ sau một nhiệm kỳ nắm quyền là do đã không tận dụng lợi thế của một đảng cầm quyền như đã và đang diễn ra tại nhiều nước trên thế giới, từ đó tạo cơ hội cho các đảng phái chính trị đối lập củng cố sức mạnh và liên minh với nhau. Mặt khác, sự can thiệp của Mỹ cũng là một yếu tố quan trọng tác động làm thay đổi tiến trình chính trị tại Nicaragua.

Trong lần trở lại vào năm 2006, Ortega đã khác trước rất nhiều. Ông giành chiến thắng thuyết phục để lần thứ hai lên làm Tổng thống Nicaragua. Đảng Mặt trận Sandinista cũng trở lại cầm quyền sau một thời gian dài gián đoạn. Lần này, Ortega và Mặt trận Sandinista đã không còn “ngây thơ” như lần đầu nắm quyền hồi thập niên 80.

Mặt trận Sandinista và Ortega đã biết tận dụng lợi thế của đảng cầm quyền để củng cố sự lãnh đạo vững chắc của mình, loại bỏ hầu hết các thành viên đối lập trong các tổ chức chính trị, tư pháp quan trọng nhằm tạo thuận lợi cho các quyết định chính trị quan trọng.

Trong một lần trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Al Jazeera vào năm 2009, Ortega đã tuyên bố rằng ông muốn sửa đổi hiến pháp để được tiếp tục tái ứng cử tổng thống. Ước muốn của ông Ortega đã được đáp ứng ngay: Tòa án Công lý Tối cao Nicaragua ra quyết định tuyên bố Điều 147 và Điều 178 của Hiến pháp Nicaragua “không thể áp dụng”. Đây là hai điều khoản quy định tư cách người ứng cử các chức danh tổng thống, phó tổng thống, thị trưởng, phó thị trưởng, theo đó hạn chế việc tái ứng cử của ông Ortega, đồng thời hạn chế việc tham gia ứng cử của người thân trong gia đình của ông.

Tuyên bố của tòa án đồng nghĩa với việc tạm đình chỉ việc áp dụng Điều 147 và Điều 178 Hiến pháp, do đó ông Ortega mới có cơ hội tái ứng cử nhiệm kỳ thứ hai vào năm 2011. Tuy nhiên, việc tái ứng cử nhiệm kỳ hai cũng chỉ là tạm thời và chưa bảo đảm cho những lần tái ứng cử tiếp theo như ý muốn của ông Ortega. Vì thế, bước vào nhiệm kỳ thứ hai, Ortega bắt tay vào làm ngay việc sửa đổi hiến pháp.

Trên cơ sở quyết định của Tòa án Công lý Tối cao, Ortega mạnh dạn đưa người thân gia đình vào nắm giữ các chức danh quan trọng trong các cơ quan quyền lực nhà nước. Đồng thời, việc sửa đổi Hiến pháp cũng từ đó được tiến hành trôi chảy. Năm 2014, Quốc hội Nicaragua thông qua hiến pháp sửa đổi, cho phép tổng thống tái ứng cử không giới hạn.

Việc sửa đổi hiến pháp và đưa người thân vào nắm giữ các chức danh chủ chốt trong chính phủ, đặc biệt là đề cử vợ làm phó tổng thống đã tạo nên phản ứng bất bình từ phía các đảng phái chính trị đối lập cũng như các thành phần chống phá Nicaragua ở bên ngoài, đặc biệt là Mỹ. Cho đến nay, ông Ortega vẫn xem Mỹ là quốc gia đối địch nguy hiểm.

Khi đất nước Nicaragua tiến hành cuộc bầu cử quốc hội và tổng thống vừa qua, cả hệ thống báo chí, tuyên truyền của Mỹ cũng đã hoạt động hết công suất, tung ra nhiều bài báo đả phá cuộc bầu cử và các chính sách cầm quyền của ông Ortega.

Bất chấp sự chống đối của thành phần đối lập trong nước và sự đả phá từ bên ngoài, ông Ortega và đảng Mặt trận Sandinista vẫn nhận được sự ủng hộ của đa số người dân Nicaragua. Một lý do quan trọng là đất nước Nicaragua dưới dự lãnh đạo của ông và Mặt trận Sandinista đã ổn định hơn về mặt an ninh, chính trị, xã hội, kinh tế được khôi phục mạnh mẽ sau thời gian dài trì trệ, và điều quan trọng là đời sống người dân Nicaragua đã tốt hơn.

Từ khi trở lại cầm quyền vào năm 2006, ông Ortega đã làm cho nền kinh tế Nicartagua tăng trưởng đều đặn ở mức cao, từ đó thu nhập đầu người của người dân tăng hơn gấp đôi. Chính vì vậy mà khi ông tái ứng cử nhiệm kỳ thứ ba và đưa vợ mình vào ứng cử phó tổng thống, đa số người dân Nicaragua vẫn chấp nhận và đồng ý bằng cách bỏ phiếu bầu cho ông.