Panama: Cựu Tổng thống "thích do thám" bị bắt tại Mỹ
Việc bắt giữ ông Martinelli được tiến hành theo một lệnh bắt giữ đặc biệt do Bộ Tư pháp Mỹ ban hành theo yêu cầu của Chính phủ Panama.
Theo Cục Cảnh sát Tư pháp bang Florida, sau khi phát hiện ông Ricardo Martinelli cư trú tại một căn hộ sang trọng trong tòa nhà chung cư Atlantis trên đại lộ Brickell, thành phố Miami, Cục đã cử người quan sát, theo dõi suốt nhiều ngày để bảo đảm chắc chắn rằng ông ta thật sự cư trú tại căn hộ này trước khi tiến hành bắt giữ.
Hiện ông Martinelli đang tìm cách chống lại lệnh dẫn độ về Panama vì nếu để bị dẫn độ về nước, ông ta có thể sẽ phải đối mặt với những mức án tù khá nặng cho hai tội danh nghiêm trọng là tham ô và do thám trái phép những đối thủ chính trị đối lập.
Theo Miami Herald, ông Ricardo Martinelli năm nay 65 tuổi, bỏ trốn từ Panama đến Mỹ vào năm 2015, sau khi Tòa án Tối cao Panama có lệnh điều tra đối với các hành vi tham ô và do thám trái phép của cựu tổng thống. Theo cáo buộc của tòa án, trong thời gian làm Tổng thống Panama từ năm 2009 đến năm 2014, Martinelli đã tham ô 45 triệu USD tiền quỹ ăn trưa dành cho học sinh phổ thông của chính phủ.
Bên cạnh đó, Martinelli còn bị tòa án Panama cáo buộc tội sử dụng công quỹ để mua sắm trang thiết bị và tiến hành hoạt động do thám, nghe trộm khoảng 150 người gồm đối thủ chính trị, nhà báo, trí thức, thẩm phán, những người chống đối ông ta, kể cả nhân viên Đại sứ quán Mỹ tại Panama City.
| Tổng thống Panama Ricardo Martinelli lúc đương nhiệm. |
Theo báo chí Panama, để thực hiện việc do thám, ông Martinelli thoạt đầu tiếp xúc với các nhà ngoại giao Mỹ đề nghị giúp trang bị kỹ thuật nghe lén, yêu cầu phía Mỹ mở rộng chương trình Matador theo dõi những kẻ bị tình nghi buôn bán ma túy.
Các nhà ngoại giao Mỹ đã cảnh báo Martinelli rằng, luật pháp Mỹ và Panama không cho phép tiến hành hoạt động nghe lén như thế, nhưng sau đó Martinelli chuyển sang liên hệ với một công ty Italia tên là Hacking Team và Công ty MLM Protection Ltd của Israel để đặt mua thiết bị trị giá hàng chục triệu USD.
Thiết bị Israel có nhiều tính năng rất phức tạp, cho phép những kỹ thuật viên nghe lén của Martinelli không chỉ giám sát, theo dõi các cuộc gọi điện thoại (di động và cố định) và email, mà còn đột nhập đọc trộm tin nhắn trên hệ thống Whatsapp và Blackberry. Hơn nữa, các kỹ thuật viên còn có thể xâm nhập vào ổ cứng máy tính và trích xuất dữ liệu và video, đồng thời kích hoạt từ xa các tính năng quay video và ghi âm của điện thoại di động, do đó có thể ghi lại tất cả hoạt động của chủ nhân chiếc điện thoại mặc dù trước đó đã để điện thoại ở chế độ nghỉ.
Một số nạn nhân còn bị quay phim "cảnh giường chiếu" bằng cách này. Ngoài ra, thiết bị còn có khả năng phát hiện sóng điện thoại di động, do đó có thể cảnh báo sự xuất hiện của ai đó. Những người từng làm việc dưới thời ông Martinelli cho rằng, ông ta là một người bị ám ảnh bởi việc phải nghe hoặc nhìn thấy người khác nói chuyện hay đang làm gì đó, nhất là những đối tượng mà ông ta đặc biệt quan tâm do có vấn đề mâu thuẫn với ông ta.
Đa số những thông tin, dữ liệu nghe lén, quay trộm, đọc trộm được lưu trữ để theo dõi, nhưng cũng có nhiều nạn nhân bị đe dọa, quấy rầy và thậm chí bị những quan chức, mật vụ làm việc cho ông Martinelli tống tiền. Sau khi ông Martinelli mãn nhiệm, toàn bộ thiết bị do thám của ông cũng biến mất luôn.
Bê bối nghe lén của ông Martinelli chỉ bị phát hiện một cách tình cờ vào tháng 7-2015, khi hệ thống máy chủ email của công ty Hacking Team bị tin tặc tấn công lấy trộm email và tung lên truyền thông. Các nội dung email đó đã tiết lộ cho mọi người biết những trao đổi thông tin giữa các đại diện bán hàng của công ty với một số chính phủ trong khu vực Mỹ Latinh, trong đó có Panama, về việc đặt mua thiết bị công nghệ nghe lén.
Trước đó, Thư ký điều hành của Hội đồng An ninh quốc gia Rolando López cũng nộp đơn tố cáo một số cá nhân từng giúp ông Martinelli thực hiện hoạt động nghe lén, gồm Julio Molto, Gustavo Perez và Alejandro Garuz, vì phạm các tội chống lại nhà nước và gây nguy hiểm cho an ninh công cộng.
Perez và Garuz đã bị bắt giam vào đầu năm 2015 vì tội danh liên quan trong vụ bê bối nghe lén của cựu Tổng thống Martinelli. Tuy nhiên, các nạn nhân bị nghe lén điện thoại, quay phim lén, đọc trộm email đã hết sức tức giận và yêu cầu Viện Công tố Panama phải truy tố tất cả những người trong Hội đồng An ninh quốc gia cũng như cựu Tổng thống Martinelli.
Tháng 7-2015, Tòa án Tối cao Panama quyết định truy tố, mở cuộc điều tra đối với ông Martinelli và tất cả những người giúp ông thực hiện hoạt động do thám. Ngay sau đó, một cuộc truy lùng Martinelli để bắt giam phục vụ điều tra đã được tiến hành, nhưng ông ta đã kịp thời lẩn trốn.
Tháng 12-2015, Martinelli đến Mỹ lánh nạn. Những người giúp sức ông trong hoạt động do thám đã lần lượt bị bắt giam chờ ngày xét xử. Tháng 9-2016, Chính phủ Panama đã gửi công hàm yêu cầu Chính phủ Mỹ bắt và dẫn độ Martinelli về nước. Ông Martinelli đã kháng cự lệnh bắt, cho rằng Chính phủ Panama không có đủ cơ sở pháp lý để dẫn độ ông ta về nước, khẳng định rằng mình đến Mỹ không phải để bỏ trốn mà vì mục đích cá nhân.
Đến tháng 5-2017, cảnh sát quốc tế Interpol đã phát lệnh truy nã đỏ đối với Martinelli, và Chính phủ Mỹ buộc phải thực thi theo điều ước quốc tế đã ký kết.