Tân Cục trưởng Cục tình báo MI-5

Theo nguồn tin đến ngày 8/4 sắp tới, Evans sẽ chính thức đảm nhiệm chức vụ này. Ngay sau thông tin này đăng tải, hàng loạt  tờ báo lớn của Anh đều đánh giá rằng "huyền thoại điệp viên 007 của Anh sắp có một thượng cấp mới rất tài năng".

Đôi nét về tân cục trưởng MI-5

Ông Jonathan Evans năm nay 49 tuổi, từng tốt nghiệp Khoa Văn học cổ tại Đại học Bristol. Việc Evans vào nghề tình báo, trở thành một chuyên gia, rồi quan chức cao cấp cũng rất tình cờ.

Vào những năm 80 của thế kỷ XX, MI-5 thực hiện quy chế tuyển mộ điệp viên và nhân viên hết sức chặt chẽ và nguyên tắc. Chỉ những người được các điệp viên MI-5 giới thiệu và sau khi cơ quan phụ trách nhân sự của MI-5 bí mật kiểm tra, đánh giá trong thời gian gần nửa năm và kiểm tra thấy lý lịch 3 đời không có gì đáng nghi ngờ, mới được tuyển mộ.

Năm 1980, Evans đã được một người thân là nhân viên phân tích có nhiều năm làm việc cho MI-5 giới thiệu. Cơ quan nhân sự MI-5 đã bí mật cử một điệp viên tuy chỉ có chút ít kiến thức về văn học cổ, nhưng lại là chuyên gia phân tích tâm lý đến Trường Bristol để làm “bạn học” của Evans.

Sau gần một năm cùng sinh hoạt, học tập và bí mật theo dõi, cuối cùng điệp viên này đã gửi về trung tâm một bản báo cáo xác định thân phận và con người của Evans và kiến nghị MI-5 chấp nhận để Evans đến làm việc cho cơ quan tình báo này.

Sau khi được nhận vào MI-5, Evans được phân công làm việc tại Phòng Điều tra và Phản gián. Thời gian Evans làm việc tại đây chính là thời điểm cuộc chiến tranh gián điệp giữa Mỹ, Anh với Liên Xô đang ở cao trào và rất phức tạp.

Từ cuối những năm 80 đến những năm 90 thế kỷ XX, Evans tham gia vào nhiệm vụ chống khủng bố và trở thành chuyên gia chống khủng bố của MI-5. Chính ông từng trải qua những thời khắc sinh tử tại Bắc Iceland trong cuộc chiến chống khủng bố của MI-5 tại đây.

Chuyện xảy ra khi có người thông qua đường bưu điện chuyên dụng của một cơ quan ngoại giao, đã gửi đến văn phòng của Evans tại Bắc Iceland một gói bưu phẩm được đóng gói rất quy cách và trông rất bình thường. Nhưng khi viên trợ lý vừa mang gói bưu phẩm đó vào văn phòng của Evans, vừa nhìn thấy, Evans lập tức nhảy khỏi ghế ngồi và kêu to: “Nguy hiểm, mau đem nó ra bãi đất trống ngoài vườn nhà”.

Khi viên trợ lý vừa mang gói bưu phẩm đó ném ra ngoài vườn thì một tiếng nổ lớn vang lên, bức tường bêtông kiên cố đã bị phá vỡ với tạo thành lỗ khoét rất lớn. Sau sự kiện, khi người ta hỏi là tại sao Evans lại biết là có bom sắp nổ trong gói bưu phẩm đó, ông mỉm cười và nói rằng mũi của ông luôn linh hoạt và nhạy cảm hơn mọi người, vì vậy đã phát hiện ra.

Năm 2001, Evans được bổ nhiệm làm Trưởng phòng Chống khủng bố quốc tế của MI-5 và chức vụ này được bổ nhiệm 10 ngày trước ngày xảy ra vụ 11-9. Năm 2005, Evans được bổ nhiệm làm Phó cục trưởng của MI-5 và trở thành trợ thủ đắc lực của nữ Cục trưởng Eliza Manningham Buhler.

Hành động rất lặng lẽ, ít xuất hiện trước công chúng

Vào trước những năm 90 của thế kỷ trước, thông tin về các quan chức cấp cao của MI-5 luôn là bí mật quốc gia, thậm chí đến tên tuổi cũng là điều bí mật với công chúng.

Nhưng từ năm 1991 trở lại đây, MI-5 dần vén bức màn bí mật và những người đứng đầu cơ quan tình báo này bắt đầu bước lên vũ đài, chính phủ cũng công khai một phần thân phận của họ.

Tuy thân phận của Cục trưởng MI-5 cũng như các quan chức cấp cao của cơ quan tình báo này đã được công khai một phần từ năm 1991, nhưng riêng ông Evans vẫn ít biết đến công chúng.

Không những vậy, trong những năm qua, Evans rất ít xuất hiện ở những nơi công cộng và luôn duy trì phong cách sinh hoạt rất lặng lẽ, không gây sự chú ý của mọi người. Evans còn ít khi tiếp xúc với người ngoài, kể cả nhà báo hoặc hàng xóm láng giềng.

Hàng xóm cũng chưa bao giờ nghe thấy người nhà của Evans nói về nghề nghiệp liên quan của ông, họ chỉ thấy hàng ngày ông lái một chiếc xe rất bình thường đi làm và thời gian đi lại cũng không cố định, không ai nghĩ ông là người làm việc cho các cơ quan chính phủ.

Những thách thức trên cương vị mới tại MI-5

Từ sau khi Eliza Manningham Buhler từ chức, thì mọi công việc của MI-5 chủ yếu do Evans gánh vác, và trong thời gian qua, Evans đã chứng tỏ là người kế cận tốt nhất của bà Buhler. Khi chính thức trở thành Cục trưởng của MI-5, bên cạnh những thuận lợi, Evans cũng đang đứng trước 3 nhiệm vụ rất nặng nề và khó khăn:

Một là, nước Anh đang đối mặt với nguy cơ khủng bố ngày càng cao. Những kẻ khủng bố công dân Anh, lại có quan hệ mật thiết với các tổ chức khủng bố quốc tế, nhất là Al-Qaeda. Đây thực sự là một uy hiếp rất nghiêm trọng mà MI-5 nói chung và Evans phải đối mặt trong thời gian tới. Chính Cục Cảnh sát London cũng tuyên bố hiện nay nguy cơ khủng bố mà nước Anh phải đối mặt là lớn nhất trong lịch sử.

Hai là, xây dựng lại danh tiếng và uy tín của MI-5. Do đã không ngăn chặn được vụ khủng bố ngày 7/7/2005 xảy ra, hơn nữa uy hiếp của chủ nghĩa khủng bố đối với Anh thời gian qua không hề giảm, vì vậy MI-5 đã chịu sự chỉ trích và nghi ngờ của đông đảo dân chúng Anh.

Làm thế nào để lấy lại niềm tin của dân chúng và lấy lại danh tiếng lừng lẫy trước đây của MI-5 thông qua các nỗ lực của cá nhân và cả bộ máy MI-5 cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà Evans đang phải quyết.

Ba là, làm thế nào để xử lý tốt mối quan hệ giữa các cơ quan tình báo Anh. Hiện nay, mối quan hệ công việc và việc phân chia quyền lực ngầm giữa MI-5 và MI-6 vẫn là vấn đề phức tạp và nan giải đặt ra với chính phủ và những người đứng đầu hai cơ quan tình báo này.

Vì vậy, điều tiết mối quan hệ giữa MI-5 và MI-6 và làm cho hai cơ quan tình báo này chung sống hòa bình, hợp tác với nhau trong hoạt động cũng là một việc khó xử lý và là thách thức với ông Evans