Tây Ban Nha: Tài sản thừa kế gây tai tiếng cho Hoàng gia
Vua Juan Carlos của Tây Ban Nha đang là trung điểm của một vụ bê bối lớn, sau khi phe đối lập yêu cầu chính phủ phải giải thích rõ về khoản tài sản thừa kế mà vị vua này đã thừa hưởng từ người cha mình 20 năm trước đây, trong đó có một số tiền lớn được cất giữ trong các ngân hàng Thụy Sĩ. Chưa hết, cô con gái Cristina của Vua Carlos cũng vừa mới trở thành đối tượng tình nghi trong một vụ án tham nhũng khác. Theo đánh giá của các chuyên gia, Hoàng gia Tây Ban Nha đang phải trải qua một cuộc khủng hoảng uy tín nghiêm trọng nhất kể từ thời điểm được khôi phục vương triều vào năm 1975.
Các chi tiết về di chúc của Juan de Borbon - từ trần vào ngày 1/4/1993 - mới được tờ El Mundo của Tây Ban Nha công bố. Theo đó, cha của Vua Juan Carlos đã để lại cho 3 đứa con của mình một di sản trị giá khoảng 1,1 tỉ peseta (theo tỉ giá hiện nay là gần 6,6 triệu euro). Số lượng tài sản này bao gồm giá trị 3 tòa nhà tại Madrid và thành phố cảng Estoril (Bồ Đào Nha), cùng với 728 triệu peseta (4,4 triệu euro) gửi tại các ngân hàng Thụy Sĩ. Trong số này, Juan Carlos được thừa hưởng khoản tiền 375 triệu peseta (2,25 triệu euro).
Bản thân Juan de Borbon (Bá tước xứ Barcelona) cũng có những mối quan hệ phức tạp với chính con trai mình. Phải rời bỏ Tây Ban Nha vào năm 1931, ông từng sống lưu vong tại Thụy Sĩ và Bồ Đào Nha, luôn coi mình là một ứng cử viên cho ngai vàng tại Tây Ban Nha. Khi nhà độc tài Franco tuyên bố Hoàng tử Juan Carlos là người kế nhiệm của mình, Bá tước xứ Barcelona đã bày tỏ sự bất bình ra mặt. Juan de Borbon chỉ thừa nhận con trai mình là vua vào năm 1977, khi ông quay trở về nước chỉ hai năm sau cái chết của Franco.
Thông tin về những tài khoản bí mật của nhà vua đã khiến phe đối lập tại Tây Ban Nha nổi giận. Năm đảng phái do phe Xã hội đứng đầu đã yêu cầu phải có lời giải thích rõ ràng liệu số tài sản thừa kế trên đã được khai báo hay chưa, cũng như số tiền trên còn nằm tại các ngân hàng Thụy Sĩ hay không. Những yêu cầu của phe đối lập đáng chú ý lại diễn ra đúng vào thời điểm Quốc hội đang thảo luận về đạo luật minh bạch tài chính nhằm đẩy mạnh việc kiểm soát các nguồn thu nhập và chi tiêu của bộ phận công chức nhà nước.
Trước thông tin trên, các thành viên đảng Nhân dân cầm quyền đã kêu gọi không nên thổi phồng vụ bê bối. "Tất cả những vụ việc trên đã xảy ra quá lâu. Tôi không hiểu chính quyền cần phải đưa ra những giải thích thế nào, hay chính phủ cần phải trả lời những câu hỏi nào - Phát biểu của Rafael Ernando, đại diện của phe cầm quyền trong Quốc hội - Điều đó đã xảy ra hay không cũng không quan trọng vì thời hạn dù sao cũng đã hết hiệu lực".
Phía hoàng gia đối với vụ việc trên đã có những phản ứng có phần thận trọng hơn khi khẳng định, họ đang nghiên cứu lại những sự kiện từ 20 năm trước đây. Có điều chắc chắn là không thể phớt lờ hoàn toàn những lời buộc tội từ phe đối lập, khi chủ đề tài sản thừa kế trên chỉ là một trong hàng loạt những vụ bê bối lớn làm ảnh hưởng tới uy tín của Hoàng gia Tây Ban Nha. Còn nhớ một năm rưỡi trước, trên trang đầu một loạt tờ báo Tây Ban Nha đồng loạt đưa tin về phiên tòa xét xử phò mã Inaki Urdangarin của nhà vua vì những cáo buộc rửa tiền và lạm dụng ngân sách của quỹ hoạt động xã hội Noos.
Mới đây nhất, Công chúa Cristina (chính là vợ của Urdangarin) cũng xuất hiện trong danh sách các đối tượng bị tình nghi của tòa án. Theo kế hoạch, công chúa sẽ phải ra trình diện để đưa ra lời khai trước tòa án thành phố Palma de Mallorca vào ngày 27/4 tới - một sự kiện chưa từng có tiền lệ trong lịch sử Hoàng gia Tây Ban Nha.
Nhưng bản thân nhà vua cũng là một trung tâm của nhiều chuyện rắc rối. Mới mùa xuân năm ngoái, ông đã phải hứng chịu cả một làn sóng chỉ trích sau khi tham gia vào một chuyến săn voi tại Botswana. Những người bảo vệ thiên nhiên lên án ông vì chuyện giết hại động vật, còn phe đối lập chỉ trích vì ông đã "đốt" tới 40 ngàn euro (chi phí của ngân sách cho chuyến đi này) vào đúng thời điểm cao trào của khủng hoảng kinh tế. Cũng vào thời điểm đó, danh tiếng của nhà vua với tư cách một người cha tốt cũng bị sứt mẻ với những thông tin trên báo chí về mối quan hệ của ông với nữ quý tộc Đức Corinna zu Sayn-Wittgenstein.
Cần nói thêm, những thông tin không hay về hoàng gia từ trước đó không phải là chuyện thường gặp trên báo chí Tây Ban Nha - việc chỉ trích hoàng gia luôn là điều cấm đoán "bất thành văn" ngay cả với những tờ báo lá cải. Vào thời điểm lực lượng tay chân Franco âm mưu đảo chính vào năm 1981, Juan Carlos là người đứng ra bảo vệ cho các giá trị của nền dân chủ - đó là lý do trong suốt một thời gian dài đối với phần lớn người dân, ông là biểu tượng của lòng cao thượng và sự thống nhất quốc gia.
Tuy nhiên, đối với thế hệ trẻ hiện nay, nhà vua không còn đóng vai trò quan trọng đến như vậy, ngày càng có nhiều lời kêu gọi ông nên chuyển sớm giao ngôi vị cho con trai là Hoàng tử Felipe. Thăm dò còn cho thấy đang gia tăng số ý kiến cho rằng, hoàng gia đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của mình, và sự tồn tại của hoàng gia giờ đây chỉ gây tốn kém cho ngân sách của đất nước