Thách thức đối với ông Moon Jae-in

• Hàn Quốc nói gì sau tuyên bố gay gắt về Mỹ của Triều Tiên?
• Tổng thống Hàn Quốc thay thế Thủ tướng cùng một loạt bộ trưởng

Đây cũng là thất bại nặng nề nhất của DP kể từ khi lên nắm quyền vào tháng 5-2017. Tại Seoul, cựu thị trưởng và là ứng cử viên đối lập Oh Se-hoon đã giành chiến thắng khi nhận được 57,5% số phiếu và sự ủng hộ của tất cả 25 quận của Seoul. Thị trưởng Seoul được coi là vị trí quyền lực thứ hai ở Hàn Quốc, chỉ sau Tổng thống. Trong khi đó, ứng cử viên của DP là Park Young-sun - với ưu thế chính trị khi từng là Bộ trưởng nội các của Tổng thống Moon Jae-in - chỉ giành được 39% phiếu bầu.

Tại Busan, thành phố lớn thứ hai của Hàn Quốc, chiến thắng cũng thuộc về một ứng cử viên khác của PPP là Park Hyung-joon với tỷ lệ ủng hộ ấn tượng, lên tới 62,7%.

Chiến thắng ấn tượng của đảng đối lập được cho là đã tạo ra cú huých lớn đối với phe nắm quyền và mở ra triển vọng giành lại Nhà Xanh trong cuộc bầu cử Tổng thống vào tháng 3-2022.

Tranh giành quyền lực giữa 2 bên là điều không thể tránh khỏi, song dự báo áp lực đối với đảng cầm quyền sẽ trở nên nặng nề hơn. DP sẽ phải đối mặt với 3 thách thức: Phải làm mới lại hình ảnh của mình sau khi trắng tay tại hai cuộc bầu cử vừa qua; lựa chọn một ứng cử viên tổng thống vừa phải giữ khoảng cách tối đa với ông Moon Jae-in về mặt chính sách, vừa không được xa lánh cánh ủng hộ ông trong đảng và cuối cùng là phải có khả năng loại bỏ những tác động bất lợi từ di sản của thời kỳ ông Moon Jae-in trong đảng.

Người ta đã lập tức thấy có những tác động đến tình hình chính trị và chính sách đối ngoại từ kết quả của hai cuộc bầu cử nói trên. Có vẻ như, ông Moon Jae-in và đảng cầm quyền của ông đã mắc những sai lầm chiến lược. 

Với đa số áp đảo trong Quốc hội (tại cuộc tổng tuyển cử năm 2020 vừa qua, DP còn giành được tới 180/300 ghế trong Quốc hội, trong khi PPP chỉ được 103 ghế), dường như DP đã tự “ru ngủ” mình. Trong năm qua, đảng cầm quyền và Chính phủ Hàn Quốc đã thúc đẩy thông qua các dự luật trước Quốc hội mà đã bỏ qua quan tâm đến sự đồng thuận lưỡng đảng. Chính phủ đẩy mạnh tăng thuế tài sản và chi phí bảo hiểm y tế mà không quan tâm đến giá nhà đất tăng vọt.

Đó là chưa kể, công chúng Hàn Quốc có vẻ như cũng đã khá mệt mỏi với việc tung hô thành tích chống COVID-19. Kết quả kiểm soát dịch bệnh lại thường không đi cùng với các lợi ích về mặt xã hội. Cử tri có vẻ như đã rất không hài lòng với các biện pháp phong tỏa kéo dài với những quy định được cho là thường xuyên mâu thuẫn nhau, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh gia đình, mặc dù để chống dịch, không thể nói rằng các biện pháp đó là không cần thiết.

Thất bại rõ ràng nhất của ông Moon Jae-in và đảng cầm quyền là họ đã đánh mất sự ủng hộ từ mọi nhóm tuổi, ngoại trừ cử tri ở độ tuổi 40. Nhưng, ngay cả ở nhóm cử tri này, kết quả một cuộc thăm dò ý kiến tổng hợp của 3 kênh truyền hình lớn cho thấy tỷ lệ ủng hộ cũng hết sức mong manh: 49% cho ứng viên Oh Se-hoon của DP so với 48,3% cho ứng viên Park Young-sun của PPP.

Hơn nữa, trong khi chính sách đối ngoại và các vấn đề an ninh quốc gia không phải là các yếu tố được tính đến trong các cuộc bầu cử thị trưởng và bầu cử bổ sung ở cấp địa phương, khả năng ông Moon Jae-in thuyết phục được chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden tái khởi động đàm phán với CHDCND Triều Tiên được cho là không cao. Trong khi Nhà Xanh tiếp tục nuôi hy vọng rằng ông Biden sẽ tiếp cận nhà lãnh đạo tối cao của CHDCND Triều Tiên Kim Jong-un nhưng có rất ít khả năng ông Biden sẽ lặp lại các cuộc gặp thượng đỉnh như trước đây, vốn được đánh giá không cao về hiệu quả thực sự.

Theo tờ Chosun Ilbo, ông Moon Jae-in đang lên kế hoạch cho cuộc gặp đầu tiên với ông Biden vào tháng 5 tới. Tờ báo cũng đưa tin rằng chính quyền ông Biden đang quan tâm tới việc tổ chức một hội nghị thượng đỉnh 3 bên Mỹ - Hàn - Nhật. Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga chỉ vừa mới kết thúc chuyến thăm Washington và vẫn phải chờ xem liệu sau 2 tháng ông có quay trở lại để tham dự hội nghị thượng đỉnh 3 bên nữa hay không.

Theo các nhà quan sát, dưới thời Tổng thống Moon Jae-in, Hàn Quốc tỏ ra thận trọng về việc tham gia Đối thoại an ninh 4 bên (Bộ tứ), một cơ chế không chính thức bao gồm Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ và Australia, với mục tiêu ngầm là tạo đối trọng trước sự trỗi dậy của Trung Quốc. Bắc Kinh hiện vẫn là đối tác thương mại lớn nhất của Seoul.

Một điểm quan trọng trong chính sách đối ngoại mà ông Moon Jae-in được cho là có thể tạo ra sự khác biệt đó là cải thiện mối quan hệ Hàn - Nhật, vốn đang ở mức thấp nhất kể từ khi hai nước bình thường  hóa quan hệ vào năm 1965. Nếu hội nghị thượng đỉnh 3 bên Mỹ - Nhật - Hàn được tổ chức vào tháng 5 tới, nó sẽ tạo động lực cần thiết giúp cải thiện mối quan hệ này. Danh sách những ưu tiên còn lại của Tổng thống Moon Jae-in đến trước tháng 5-2022 được cho là sẽ bao gồm: nối lại tiến trình đàm phán hạt nhân Mỹ - CHDCND Triều Tiên, tuyên bố chính thức kết thúc Chiến tranh Triều Tiên và đẩy nhanh tiến trình chuyển giao quyền chỉ huy tác chiến toàn diện đối với lực lượng vũ trang Hàn Quốc cho chính phủ.

Ngoài ra, mặc dù chiến thắng của PPP đã mở ra những toan tính chính trị mới và khả năng phe đối lập duy trì được động lực cho tới cuộc bầu cử tổng thống quan trọng năm 2022, tuy nhiên, con đường dẫn đến chiến thắng không bằng phẳng như vậy. Nó còn phụ thuộc vào khả năng PPP thu hút được những tên tuổi lớn từ ngoài đảng và tạo dựng được một mặt trận thống nhất như thế nào. Tất nhiên, những thách thức của DP cũng như vai trò của ông Moon Jae-in, như đã phân tích ở trên, sẽ còn lớn hơn nhiều.