Từ nhà báo quân đội trở thành tổng thống liền 2 nhiệm kỳ

Chào đời ngày 30/3/1963 trong một gia đình du mục ở huyện Zereg thuộc tỉnh Khovd, 18 tuổi Tsakhiagiin Elbegdorj  bắt đầu làm thợ cơ khí ở Liên hiệp khai thác và chế biến quặng đồng, trước khi thi hành nghĩa vụ quân sự vào năm 1982.

Trong thời gian tại ngũ, Tsakhiagiin sáng tác rất nhiều thơ, trong đó có bài đã được nhật báo Ulaan Od (Sao đỏ), tờ báo chính thức của lực lượng vũ trang Mông Cổ trao giải nhất trong cuộc thi thơ hàng năm, với chủ đề ca ngợi hình ảnh người lính quân đội nhân dân tuyệt đối trung thành với Tổ quốc. Tổ chức đoàn Thanh niên cách mạng quân đội liền cử anh đi học ngành báo chí, cũng như nghiên cứu chủ nghĩa Mác-Lênin ở Học viện Chính trị quân sự của Hồng quân Liên Xô tại Lviv (Ukraina) từ đầu năm 1983. T. Elbegdorj được kết nạp vào đảng Nhân dân Cách mạng Mông Cổ (MPRP). Sau khi tốt nghiệp vào năm 1988, T. Elbegdorj trở về nước nhận công tác ở nhật báo Ulaan Od, phụ trách phụ san chuyên về văn hóa nghệ thuật của tờ báo kỳ cựu này.

Tới năm 1990 giữa bối cảnh chính trị hỗn loạn tại các quốc gia Trung Á trong thời hậu Xôviết, T. Elbegdorj đứng ra thành lập tờ báo độc lập Ardchilal (Dân chủ) để duy trì tiếng nói của những người lính trung thành với đất nước. Gần 4 năm sau, anh tham gia sáng lập Đài truyền hình tư nhân Eagle TV, một liên doanh giữa Công ty Phát thanh truyền hình quốc gia và Tổng công ty Truyền thông Mông Cổ.

Vào cuối năm 1991, T. Elbegdorj đã thành lập Hiệp hội Doanh nghiệp Mông Cổ, với mục đích trợ giúp cho giới chăn nuôi chiếm phân nửa dân số thuộc các trang trại tập thể đang lâm vào khủng hoảng. Trong giai đoạn này T. Elbegdorj đã ra tranh cử, 3 lần được bầu vào Đại Khural Quốc gia (Quốc hội Mông Cổ) vào các năm 1990, 1992 và 1996, được cử làm Phó chủ tịch Quốc hội từ năm 1996 đến năm 1998.

Tổng thống T. Elbegdorj (phải) và Tổng thống Nga Dmitry Medvedev trước Đài tưởng niệm Nguyên soái Liên xô Georgy Zhukov ở Ulan Bator, năm 2009.

Năm 1998, Hiến pháp Mông Cổ quy định, giới chức quản lý nhà nước không được là thành viên Quốc hội đã được gỡ bỏ. Đến ngày 23/4/1998, lãnh đạo đảng Dân chủ (DP) kiêm thủ lĩnh phe đa số tại Quốc hội T. Elbegdorj đã được bầu làm Thủ tướng Chính phủ với tỉ lệ áp đảo là 61/6. Thành tựu đáng kể nhất trong nhiệm kỳ đầu làm Thủ tướng là ông đã tiến hành cải cách thuế khóa triệt để, tạo thêm nguồn thu cho Ngân sách Nhà nước đang mất cân đối nghiêm trọng.

Trong nhiệm kỳ Thủ tướng thứ 2 (từ năm 2004-2006), T. Elbegdorj chính thức tuyên chiến với vấn nạn tham nhũng và thảm trạng đói nghèo trong dân chúng, được ông xem là những thách thức hàng đầu đối với việc phát triển nền kinh tế đất nước.

Đồng thời, Thủ tướng T. Elbegdorj cũng khởi xướng một dự án môi trường khổng lồ, tiến hành trồng cây đại trà ở những khu vực cằn cỗi hoang hóa nhằm ngăn chặn từ xa các trận bão cát lớn đe dọa các vùng dân cư, cũng như để giảm thiểu sự ô nhiễm không khí tại các thành phố lớn đang ở mức đáng báo động. Với thành tựu này ông đã nhận được giải thưởng của Chương trình Môi trường LHQ.

Tại đại hội đảng DP vào đầu tháng 4/2009, T. Elbegdorj được đề cử làm ứng cử viên tổng thống của đảng, rồi giành chiến thắng và tuyên thệ nhậm chức vào ngày 18/6/2009. Trong cuộc bầu cử tổng thống diễn ra vào ngày 25/6 vừa qua, T. Elbegdorj đã giành chiến thắng với 50,23% số phiếu bầu, vượt xa 2 đối thủ kỳ cựu còn lại.

Trước đó vào ngày 20/5, Tổng thống T. Elbegdorj đã cho ban hành nghị định hướng dẫn nghị quyết của Chính phủ về cung cấp hỗ trợ tài chính cho sinh viên Mông Cổ theo học tại các trường đại học hàng đầu thế giới. Đồng thời Tổng thống T. Elbegdorj cũng đệ trình một một dự luật mới và được Quốc hội phê chuẩn, nhằm cắt giảm tiền lương cũng như phụ cấp của giới quan chức cao cấp, bổ sung vào quỹ học bổng dành cho sinh viên tại các trường đại học và cao đẳng trong nước. Theo dự kiến dự luật này sẽ chính thức có hiệu lực kể từ đầu tháng 9 sắp tới.

Đệ nhất phu nhân Khajidsurengiin Bolormaa vốn là bạn học cùng Tổng thống T. Elbegdorj ở Ukraina. Hiện gia đình tổng thống có tới 25 người con, gồm 4 con đẻ và 21 đứa con nuôi nhận từ các trại trẻ mồ côi. Sau khi lấy bằng tiến sĩ hóa dược của Trường đại học Virginia Commonwealth (VCU) ở Mỹ, cậu con trai cả Orgil Elbegdorj không ỷ thế vào quyền lực của cha, mà tự đăng tin tìm việc trên mạng xã hội Twitter rồi được một công ty dược tư nhân Mông Cổ nhận vào làm. Con trai thứ hai Erdene Elbegdor, kể từ đầu tháng 3/2013 là một binh sĩ Mông Cổ trong đội quân gìn giữ hòa bình của LHQ tại Nam Sudan.

Một sự kiện đáng trân trọng nữa nhằm loại trừ những điều tiếng dị nghị, sau khi đắc cử nhiệm kỳ đầu giữa năm 2009, Tổng thống T. Elbegdorj đã đề nghị người anh trai là Arslandorj Elbegdorj, đương kim Giám đốc Cục Hải quan thủ đô Ulan Bator, nơi ông từng làm việc suốt 1/4 thế kỷ qua nên từ nhiệm, phần nào nói lên phẩm chất liêm chính của một chính trị gia đầy thế lực