Tự tin trên con đường đã chọn

• Vững vàng trước hỗn loạn
• Thủ tướng Đức Angela Merkel được bầu là nhân vật của năm
• Người đàn bà quyền lực Angela Merkel: Không muốn gục ngã?
• Thủ tướng Đức Angela Merkel: Người đàn bà thép mở lòng

Theo AFP, một trong những yếu tố giúp Thủ tướng Đức được bình chọn là chính sách "mở rộng cửa" đón khoảng 1 triệu người tị nạn tới Đức trong năm 2015. Làn sóng người tị nạn ồ ạt - hệ quả của chiến tranh và nghèo đói tại Syria và Iraq - đã tạo ra cuộc khủng hoảng di cư tồi tệ nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II, đặt "Lục địa già" trước những thách thức nặng nề về kinh tế và quản lý xã hội, cũng như "phơi bày" những mặt hạn chế và chia rẽ trong Liên minh châu Âu (EU). Bất chấp những chỉ trích công khai từ các nghị sĩ trong Quốc hội và sự phản đối từ các đối tác EU khác, bà Merkel đã đưa ra chính sách rộng lượng với dòng người di cư. 

Tuy nhiên, không phải là vấn đề di cư, trên thực tế, bà Merkel đã tạo được dấu ấn khi trở thành nhà lãnh đạo hàng đầu châu Âu có những đóng góp quan trọng trong việc tìm giải pháp cho cuộc khủng hoảng tài chính kéo dài tại Hy Lạp. AFP cho rằng bà Merkel đã luôn kiên định và đứng vững bất chấp việc Chính phủ  Hy Lạp kiên quyết chống lại các biện pháp khắc khổ được đề ra để cứu nước này khỏi nguy cơ vỡ nợ và ra khỏi Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone).

Song, dù là đi tiên phong trong chính sách ngoại giao của Liên minh châu Âu (EU) đối với Nga, việc đàm phán với Athens về các điều khoản "thắt lưng buộc bụng" hay đối phó với làn sóng di cư lớn nhất kể từ Thế chiến II, bà Merkel không tránh  được những lời chỉ trích gần xa.

Tại thời điểm những bất ổn và chia rẽ tăng lên ở châu Âu, khi người phụ nữ đầy thực tế này chủ trương thực hiện những nguyên tắc tài chính đúng đắn, nhân đạo, thì cũng chính là lúc bà nhận được sự phản hồi khen chê lẫn lộn. Động thái mạnh mẽ bất thường của bà trong việc mở rộng cửa cho người tị nạn Syria đã đặc biệt ảnh hưởng mạnh tới tỷ lệ phiếu bầu cao ngất bấy lâu nay của bà ở Đức, và khiến nhà lãnh đạo của nền kinh tế hàng đầu châu Âu này bị cô lập trong các vấn đề then chốt của EU.

Phát biểu tại Đại hội đảng trung-hữu của mình trong tháng này, với một giọng điệu thường ít khi lên quá cao, nữ Thủ tướng 61 tuổi này nói: "Năm 2015 là một năm lạ thường, khó mà có thể nhận thức thực sự được. Tôi chưa bao giờ trải qua chuỗi sự kiện quan trọng diễn ra nhanh như vậy".

Sự gia tăng ảnh hưởng của Đức dưới thời bà Merkel thường khiến các nước láng giềng châu Âu lo lắng không yên. Khi bà Merkel cứng rắn yêu cầu các thành viên khu vực đồng euro - vốn đang bị tác động bởi nợ công - phải cắt giảm chi tiêu công, bà đã bị châm biếm là người đàn bà thống trị khắc khổ trong bộ quân phục thời Đức Quốc xã, triệt phá những người làm sổ sách chứ không phải xe tăng. Thủ tướng Italy Matteo Renzi thì lịch sự hơn khi nhấn mạnh rằng mặc dù ông rất quý trọng bà Merkel song "châu Âu phải phục vụ cả 28 nước chứ không phải chỉ có 1".

Bà Merkel vẫn vượt qua một số lời chỉ trích gay gắt nhất bằng quyết định mở cửa đón làn sóng kỷ lục những người di cư đang từ Budapest tới, phần lớn là đi bộ. Đất nước từng tống hàng nghìn người lên các toa tàu chật kín để vào các trại tập trung giờ lại chào đón các đoàn tàu chở người tị nạn từ Syria tới. Câu nói mà bà Merkel lặp đi lặp lại ở thời điểm đó là "chúng ta có thể làm thế" khi bà tìm cách truyền lòng can đảm cho mọi người để đón tiếp 1 triệu người di cư trong năm nay.

Mặc dù vậy, bà Merkel được người di cư gọi là "Mẹ" và xuất hiện trong hình dáng Mẹ Teresa trên trang bìa tạp chí Spiegel của Đức. Với một sự đồng thuận hiếm hoi, các hãng truyền thông như AFP, tạp chí Time và Thời báo Tài chính cùng tuyên bố "Nữ hoàng của châu Âu" là người có ảnh hưởng nhất thế giới năm 2015.

Phóng viên Thời báo New York Roger Cohen viết rằng "bà trở thành nhân vật đỉnh cao ở châu Âu, ngang bằng với những người khổng lồ Đức thời hậu chiến như Konrad Adenauer, Helmut Schmidt và Helmut Kohl - thậm chí còn vượt qua cả họ".

Tuy nhiên, nhiều người dân Đức giờ đang nghi ngờ, lo ngại rằng bà Merkel - người đảm bảo đáng tin cậy cho sự ổn định của họ - đang đưa nước Đức rơi vào hỗn loạn. Các cuộc thăm dò dân ý cho thấy mối lo ngại đang ngày càng lớn trước làn sóng người di cư - đa phần là người Hồi giáo - đổ vào Đức, việc một đảng cánh hữu đang tăng cường lực lượng, và sự gia tăng đột biến các tội ác phân biệt chủng tộc.

Chuyên gia Oskar Niedermayer thuộc Trường  đại học Tự do ở Berlin nói: "Nước Đức đang bị chia rẽ. Nhìn chung, bà Merkel và những việc bà làm vẫn được đánh giá rất cao, song trong cuộc khủng hoảng người di cư, đa số cho rằng bà đang theo đuổi một chính sách sai lầm".

Không lung lay trước những lời khen chê gần xa, người đàn bà được mệnh danh là "Nữ hoàng của châu Âu" này vẫn tự tin trên con đường đã chọn. Phát biểu tại đại hội đảng, bà Merkel thừa nhận rằng dòng người di cư - "điểm hẹn của toàn cầu hóa" - là một nhiệm vụ "to lớn" và sẽ làm đất nước thay đổi mãi mãi. Song, trong tiếng hoan hô vang dậy, bà nói: "Đây là một thách thức lịch sử đối với châu Âu, và tôi nói chúng tôi muốn châu Âu đáp ứng với thách thức này. Tôi tin rằng châu Âu sẽ đáp ứng".