Francia Marquez: Người đi vào lịch sử Colombia
Ngày 19-6, người dân Colombia đã đi bỏ phiếu và lần đầu chọn tổng thống cánh tả Gustavo Petro. Bà Francia Marquez, liên danh với ông Petro, trở thành phó tổng thống người da màu đầu tiên ở quốc gia Mỹ Latinh này với 50,4% số phiếu ủng hộ. Từ một người giúp việc và mẹ đơn thân đến trở thành Phó Tổng thống Colombia, hành trình của bà Francia Marquez là một câu chuyện phi thường khi dám đương đầu với những khó khăn.
Francia Marquez sinh năm 1981 tại một làng nhỏ ở tỉnh Cauca, Tây Nam Colombia, mẹ bà một mình nuôi bà khôn lớn. Khoảng 80% dân số ở Cauca sống trong tình trạng nghèo đói, trong đó có gia đình bà. Bà Marquez mang thai con đầu lòng năm 16 tuổi. Để kiếm tiền giúp gia đình, bà phải làm việc tại một mỏ vàng cách nhà vài cây số và sau đó được thuê làm người giúp việc.
Chiến dịch sông Ovejas đánh dấu trang mở đầu trong cuộc đấu tranh lâu dài của bà Marquez để bảo vệ quyền của các cộng đồng người Colombia gốc châu Phi nhằm bảo tồn đất đai của họ trước các công ty khoáng sản. Suốt 20 năm qua, bà đã chiến đấu không ngừng nghỉ để chống lại các công ty đa quốc gia khai thác khoáng sản (vàng) ở khu vực ven sông Ovejas. Trong nhiều trường hợp, các công ty này buộc người dân địa phương phải rời bỏ đất đai của họ.
Bà Marquez hầu như không được biết đến cho đến năm 2014. Vào thời điểm đó, bà đấu tranh nhắm vào những người khai thác vàng bất hợp pháp ven sông. Họ sử dụng thủy ngân để đãi vàng gây ô nhiễm nước và phá hủy đa dạng sinh học tại đây. Bà Marquez đã tổ chức một cuộc tuần hành phản đối với sự tham gia của 80 phụ nữ đi bộ từ Cauca đến Bogota, chặng đường dài 500km và họ đi trong 10 ngày. Nhóm đã biểu tình trước Bộ Nội vụ trong gần 20 ngày.
Cuối cùng, các nhà hoạt động đã giành chiến thắng khi chính phủ cam kết sẽ quét sạch tất cả các điểm khai thác bất hợp pháp ven sông Ovejas. Sau đó, bà Marquez lao vào học tập và có bằng luật. Bà xuất hiện ở nhiều diễn đàn, đi diễn thuyết ở các trường đại học, trước các nhân vật chính trị và các tổ chức phi chính phủ. Bà được trao giải Goldman năm 2018, được gọi là giải Nobel trong lĩnh vực môi trường, cho những nỗ lực của mình. Năm 2019, bà xuất hiện trong danh sách 100 phụ nữ có ảnh hưởng nhất trên thế giới của Đài BBC.
Bà Marquez được chọn làm bạn đồng tranh cử với ứng viên tổng thống Petro sau khi giành được hơn 750.000 phiếu phổ thông hồi tháng 3, đánh bại nhiều chính trị gia kỳ cựu. Cả hai ứng viên đều thuộc liên minh cánh tả Historic Pact, một tập hợp của nhiều người phản đối thể chế và những chính trị gia mới mẻ. Colombia trước đây chưa bao giờ có một tổng thống cánh tả. Khi bà Marquez gặp gỡ các lãnh đạo nữ da màu trong cộng đồng, những người ủng hộ đã hò reo và giơ biểu ngữ như: “Bà ấy đại diện cho tôi”, hay “Vì một cuộc sống không có bạo lực”.
Phát biểu sau chiến thắng lịch sử trong cuộc bầu cử, bà Marquez khẳng định sau 214 năm đất nước Colombia đã có một chính phủ của nhân dân, một chính phủ vì tất cả những người nghèo. Ngoài việc giữ chức phó tổng thống trong chính quyền của ông Petro, dự kiến bà Marquez còn được giao nhiệm vụ lãnh đạo một bộ mới về bình đẳng giới nhằm cải thiện quyền lợi của phụ nữ, cũng như hỗ trợ người nghèo tiếp cận được các dịch vụ y tế và giáo dục.
Chiến thắng của bà Francia Márquez đánh dấu một bước rẽ quan trọng ở một quốc gia luôn tồn tại bất bình đẳng xã hội và luôn nằm dưới sự quản lý của nhóm tinh hoa bảo thủ.
Trả lời phỏng vấn Reuters, Daniela Cuellar, chuyên gia của công ty tư vấn FTI Consulting, cho rằng sự nổi lên của bà Marquez trong chính trường thể hiện một xu hướng đang diễn ra ở Colombia, nơi người dân tìm kiếm sự thay đổi và các vấn đề môi trường xã hội ngày càng được quan tâm hơn.
Tổng thống Mexico Andrés Manuel López Obrador ngày 20-6 khẳng định chiến thắng của ứng viên cánh tả Gusavo Petro trong cuộc bầu cử Tổng thống Colombia vừa qua đã củng cố khối cấp tiến ở Mỹ Latinh.
Trong khi đó, Tổng thống Guatemala Alejandro Giammattei đã chúc mừng ông Petro thông qua mạng xã hội và khẳng định người dân Colombia đã thể hiện tối đa tinh thần làm chủ trong cuộc bầu cử vòng 2 diễn ra vào ngày 19-6.
Về phần mình, Tổng thống Costa Rica Rodrigo Chaves cũng chúc mừng ông Petro và bà Francia Marquez. Ông Chaves khẳng định cuộc bầu cử diễn ra dân chủ và tự do.