Mỹ: Mối đe dọa từ bạo lực chính trị

Nữ nghị sĩ Alexandria Ocasio-Cortez của đảng Dân chủ tại bang New York đứng giữa hội trường Hạ viện kêu gọi các đồng nghiệp buộc nghị sĩ Paul Gosar (đảng Cộng hòa) phải chịu trách nhiệm cho hành động bạo hành chính trị của mình. Bà Ocasio-Cortez cáo buộc ông Gosar đã đăng trên mạng xã hội Twitter một video hoạt hình mô tả việc ông ta “giết” bà Ocasio-Cortez đồng thời tấn công Tổng thống Joe Biden.

Điều nguy hiểm là hầu hết thành viên đảng Cộng hòa tỏ ra thờ ơ với lời cáo buộc của bà Ocasio-Cortez, một số người thậm chí bỏ phiếu chống một nghị quyết tạm đình chỉ nhiệm vụ của ông Gosar trong các ủy ban Hạ viện. Toàn bộ thành viên đảng Dân chủ ủng hộ và nghị quyết đã được thông qua.

Vụ việc của ông Gosar không phải là cá biệt mà là vụ mới nhất trong nhiều vụ bạo lực chính trị đang gia tăng một cách đáng báo động trong chính trường Mỹ. Năm 2021 mở đầu bằng một vụ bạo lực điển hình của tình trạng dân chủ quá trớn khi hàng trăm người ủng hộ ông Donald Trump tấn công tòa nhà Quốc hội Mỹ nhằm ngăn chặn ông Biden tuyên thệ nhậm chức. Từ đó, người ta thấy một chiều hướng nguy hiểm với sự gia tăng mạnh các vụ việc được xem là bạo lực chính trị nhắm vào các chính khách do dân bầu.

Việc các nghị sĩ đảng Cộng hòa không có phản ứng gì trước hành vi bạo hành chính trị của ông Gosar hoặc bênh vực làm tăng thêm tính chất nguy hiểm của tình hình. Nữ nghị sĩ đảng Dân chủ Jackie Speier là người đi đầu trong việc vận động truy cứu trách nhiệm ông Gosar. Bà cho rằng sự im lặng biểu thị sự đồng lõa của đảng Cộng hòa trước hành vi bạo lực của ông Gosar dù bằng hình thức video hoạt hình đồng nghĩa với việc kích động bạo lực và khi đó thì bạo lực sẽ nảy sinh bạo lực tiếp theo.

Đầu năm nay, Cảnh sát bảo vệ Đồi Capitol (USCP) báo cáo đã chứng kiến sự gia tăng 107% các mối đe dọa chống lại các thành viên so với năm 2020. Giám đốc USCP Tom Manger đưa ra dự báo tổng số mối đe dọa đối với các nghị sĩ sẽ vượt qua con số 9.000 trong năm nay, so với với 3.939 mối đe dọa trong năm 2017. Không nói đâu xa, cùng thời điểm xảy ra vụ việc của ông Gosar, 13 nghị Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ dự luật cơ sở hạ tầng 1.200 tỉ USD của Tổng thống Biden đã nhận được tin nhắn chửi bới và hăm dọa ngay tức thì.

Những kiểu đe dọa đó không chỉ dành riêng cho các thành viên của quốc hội, các nhân viên bầu cử và thành viên hội đồng trường học cũng nhận được nhiều tin nhắn bạo lực hơn trước đây. Theo một cuộc khảo sát hồi tháng 4-2021 do Trung tâm Tư pháp Brennan thực hiện, gần 1/3 nhân viên và quan chức làm công tác bầu cử cảm thấy bất an khi làm việc. Stephen Spaulding, cố vấn cấp cao của nhóm nghiên cứu Common Cause đã mô tả kiểu bạo lực như vậy là “mối đe dọa cốt lõi” đối với nền dân chủ của Mỹ. Việc dùng lời đe dọa bạo lực là nhằm hù dọa khiến cho các chính khách ngán ngại khi làm nhiệm vụ và thực hiện lời hứa của mình trước cử tri. Khi những việc như thế này len lỏi vào hệ thống chính trị thì chúng sẽ tác động tiêu cực đến hoạt động xây dựng chính sách của đất nước.

Đã có những dấu hiệu cho thấy mối lo ngại về an toàn cá nhân đang khiến các nghị sĩ ngán ngẩm không muốn tiếp tục theo đuổi chính trị. Tháng 9-2021, nghị sĩ đảng Cộng hòa Anthony Gonzalez tuyên bố sẽ không tái tranh cử kèm theo lời giải thích rằng việc tham gia bỏ phiếu luận tội ông Donald Trump vì tội “kích động bạo loạn” đã ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình ông. Ông Gonzalez cho biết cảnh sát đã phải hộ tống ông và gia đình trong các chuyến di chuyển do lo ngại về an ninh.

Những lời đe dọa bạo lực xảy ra với tất cả các đảng phái, ngay cả đảng Cộng hòa cũng có nhiều thành viên bị đe dọa. Tuy nhiên, động cơ chính trị đảng phái lại là vấn đề lớn hơn khiến các thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện từ chối tham gia bỏ phiếu xử lý ông Gosar. Động thái bỏ phiếu nghị quyết đình chỉ nhiệm vụ trong các ủy ban của ông Gosar không ảnh hưởng nhiều đến địa vị nghị sĩ của ông nhưng việc này sẽ mang một thông điệp rõ ràng rằng bất kỳ ai cũng có thể bị xử lý nếu có hành động bạo lực kiểu như vậy. Thay vì thế, thủ lĩnh phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy lại công kích nghị quyết, chỉ trích đảng Dân chủ “lạm quyền” và tuyên bố sẽ trao lại nhiệm vụ trong các ủy ban cho ông Gosar nếu đảng Cộng hòa giành lại quyền kiểm soát Hạ viện.

Tiến sĩ Joanne Freeman, giáo sư lịch sử Đại học Yale và là tác giả của nhiều bài báo nghiên cứu về bạo lực chính trị trong Quốc hội Mỹ, cảnh báo rằng phản ứng của ông McCarthy đối với hành vi của ông Gosar có thể khuyến khích những sự cố tương tự trong tương lai. Trong lịch sử nước Mỹ từng có những ví dụ điển hình về bạo lực chính trị nhưng cách hành xử khi đó lại rất khác. Chẳng hạn, sau khi nghị sĩ Preston Brooks dùng gậy tấn công Thượng nghị sĩ Charles Sumner vì quan điểm chống chế độ nô lệ của ông vào năm 1856, ông từ chức khỏi Hạ viện và sau đó nhanh chóng được cử tri bang Nam Carolina bầu lại.

Trước tình trạng bạo lực chính trị có chiều hướng gia tăng, nhiều nghị sĩ đã kêu gọi giới chính khách không phân biệt đảng phái nhân vụ việc ông Gosar kiên quyết đấu tranh để loại bỏ hành vi bạo lực này ra khỏi đời sống chính trị nước Mỹ.