Samuel và sự ra đời của khẩu Colt 45

13:42 16/12/2025

Samuel Colt là "thợ súng" theo đúng nghĩa vì ông đã tạo ra những loại vũ khí để đời nhưng lại không qua trường lớp bài bản. Sản phẩm lừng danh mang tên ông, súng lục Colt 45, bằng sáng chế 9.430X vẫn trụ vững và nổi tiếng đến tận ngày nay.

Vài nét trích ngang về Samuel Colt

Samuel Colt (1814 - 1862) sinh tại Hartford, Connecticut, con trai của doanh nhân Christopher Colt (1780-1850) và bà Sarah. Ông ngoại của Colt là thiếu tá John Caldwell, sĩ quan trong Quân đội Lục địa. Mẹ Colt mất vì bệnh lao khi Colt mới sáu tuổi, cha ông kết hôn với Olivia Sargeant hai năm sau đó. Colt có 3 chị gái và 3 người anh trai. Bố ông cũng là nhà phát minh, nhà công nghiệp và doanh nhân, chủ của công ty sản xuất súng Patent’s Arms, nơi từng biến hàng loạt súng lục ổ quay trở  thành sản phẩm thương mại. 

Năm 1829, lúc mới 15 tuổi, ông làm việc tại nhà máy chế biến hàng dệt may của cha tại Ware, Massachusetts. Năm 1830, ông được cha gửi tới trường tư thục Amherst ở Massachusetts. Mặc dù học giỏi, nhưng  ông lại thường bị kỷ luật vì thực hiện các cuộc trình diễn thiết bị nổ của mình mà không được chấp thuận. Ví dụ, màn trình diễn của ông lễ kỷ niệm Ngày Độc Lập (4 tháng 7 năm 1830) tại trường đã gây cháy nổ trong khuôn viên của Amherst, khiến Colt  bị đuổi học, sau đó cha ông lại gửi ông đi học nghề thủy thủ.

Samuel Colt - nhà phát minh súng tự thân lừng danh nước Mỹ.

Mùa thu năm 1830, Colt lúc đó 16 tuổi đã trở thành thủy thủ học việc trên tàu buồm Corvo. Tại đây, Colt đã mày mò nghiên cứu cách thức hoạt động của bánh lái và tời tàu, hình dung ra cách sử dụng một xi lanh quay tương tự để nạp từng viên đạn trước nòng súng. Dựa trên ý tưởng này, Colt bắt đầu khắc những mô hình bằng gỗ khẩu súng trong mơ của mình, "bất kể bánh xe quay theo hướng nào, mỗi nan hoa luôn thẳng hàng với một bộ ly hợp để giữ  cho súng ổ quay hoạt động", Colt nhớ lại.

Súng Cold “đi ra” từ bách khoa toàn thư

Năm 11 tuổi, khi làm thuê cho một nông dân ở Glastonbury, Colt được làm quen với cuốn “Compendium of Knowledge” (CoK- Bách khoa toàn thư  hay Tuyển tập kiến thức), bộ bách khoa toàn thư khoa học phổ thông những năm đầu thế kỷ 19 viết về Robert Fulton và thuốc súng. Sách đã dẫn Colt sang một thế giới hoàn toàn mới mẻ, giúp ông đạt được những ước mơ , tạo ra những "khẩu súng bất khả thi".

Năm 1829, ở tuổi 15, Colt bắt đầu làm việc tại nhà máy dệt của cha mình tại Ware, Massachusetts , nơi ông được tiếp cận với các công cụ, vật liệu và chuyên môn của công nhân  nhà máy. Sử dụng những gì học được từ CoK , Colt đã chế tạo một pin galvanic tự chế và quảng cáo rằng vào sự kiện Ngày Độc lập  năm đó,  cho nổ một chiếc bè trên Ao Ware bằng thuốc nổ dưới nước rất ấn tượng. 

Được gửi đến trường nội trú, ông đã làm các bạn cùng lớp thích thú bằng pháo hoa. Trong một chuyến đi đến Calcutta trên tàu Brig Corvo, Colt đã nảy sinh ý tưởng về một loại súng lục ổ quay, lấy cảm hứng từ tời của tàu, có cơ chế bánh cóc và chốt mà sau này ông nói, tời của tàu đã cho ông ý tưởng về thiết kế súng lục ổ quay của mình. Trên Brig Corvo, Colt đã làm một mô hình bằng gỗ một khẩu súng lục ổ quay tiêu chuẩn từ gỗ vụn. Nó khác với các khẩu súng lục ổ quay tiêu chuẩn khác vào thời điểm đó ở chỗ nó cho phép người bắn xoay xi lanh bằng cách lên đạn búa, với một chốt gắn vào làm xoay xi lanh, sau đó được khóa chặt để thẳng hàng với một trong các nòng súng bằng một bu lông, một cải tiến lớn so với các thiết kế trước đó, đòi hỏi phải xoay nòng súng bằng tay và hy vọng có được chỉ mục và căn chỉnh thích hợp.

Colt Paterson - súng lục ổ quay Mỹ đầu tiên của PAMC được cấp bằng sáng chế năm 1836.

Khi trở về Massachusetts vào năm 1832, Colt đã cho cha mình xem những khẩu súng mô hình được ông chạm khắc, cha ông đã đồng ý tài trợ cho việc sản xuất hai khẩu súng lục và một khẩu súng trường dựa trên thiết kế của ông. Trong khi khẩu súng trường nguyên mẫu hoạt động tốt, một khẩu súng lục lại phát nổ nên cha ông  đã rút lại khoản hỗ trợ. Để kiếm tiền, Colt bắt đầu đi trình diễn nghệ thuật phát minh, liên quan đến y học mới nhất thời bấy giờ, đặc biệt là việc ông sử dụng khí nitrous oxide, ngày nay gọi là khí cười. Chính qua những màn trình diễn kỳ quặc và kịch tính này mà Colt đã phát triển kỹ năng của mình như một người chào hàng tài năng theo phong cách Madison Avenue.

Khi  trở về Hoa Kỳ vào năm 1832, ông tiếp tục làm việc cho cha, người đã tài trợ cho việc sản xuất hai khẩu súng như đề cập.  Hai dự án kinh doanh đầu tiên của Colt là sản xuất súng tại New Jersey và chế tạo mìn dưới nước. Công việc kinh doanh của ông phát triển nhanh chóng sau năm 1847, khi Biệt đội Texas đặt hàng 1.000 khẩu súng lục ổ quay trong khuôn khổ cuộc chiến Mỹ-Mexico . Trong nội chiến Hoa Kỳ, nhà máy của ông ở Hartford đã cung cấp súng cho cả miền Bắc và miền Nam . Súng của ông được sử dụng rộng rãi trong quá trình định cư ở biên giới phía Tây. Khi Colt qua đời vào năm 1862, ông là một trong những người giàu nhất Hoa Kỳ.

 Với sự giúp đỡ của bậc thầy chế tạo súng John Pearson, Colt tiếp tục tinh chỉnh và cải tiến khẩu súng lục ổ quay. Sau khi nhận được bằng sáng chế Anh vào năm 1835, Văn phòng Sáng chế Mỹ đã cấp cho Colt bằng sáng chế Mỹ số 9430X cho "Súng lục ổ quay" vào ngày 25 tháng 2 năm 1836. Cùng với một nhóm các nhà đầu tư có ảnh hưởng, bao gồm giám đốc Văn phòng Sáng chế Hoa Kỳ Henry Ellsworth, Colt đã thành lập Công ty sản xuất vũ khí sáng chế (PAMC) tại New Jersey để sản xuất khẩu súng lục ổ quay.

Phương pháp sản xuất của Colt là tiên phong trong Cách mạng công nghiệp . Việc ông sử dụng các bộ phận có thể thay thế đã giúp ông trở thành một trong những người đầu tiên áp dụng hiệu quả quy trình sản xuất dây chuyền lắp ráp . Chưa hết, việc Colt sử dụng nghệ thuật, hợp tác với người nổi tiếng và quà tặng doanh nghiệp để quảng bá sản phẩm một cách sáng tạo đã đưa ông trở thành người tiên phong trong lĩnh vực quảng cáo, sắp đặt sản phẩm và tiếp thị đại chúng.

Mặc dù PAMC của Colt đã sản xuất hơn 1.000 khẩu súng vào cuối năm 1837, nhưng chỉ có rất ít khẩu được bán ra.  Người ta ước tính rằng trong 25 năm đầu sản xuất, công ty của Colt đã sản xuất hơn 400.000 khẩu súng lục ổ quay. Trước khi qua đời, mỗi nòng súng Colt đều được đóng dấu: "Địa chỉ: Đại tá Samuel Colt, New York, Hoa Kỳ, Châu Mỹ", hoặc một biến thể sử dụng địa chỉ London. Colt đã làm như vậy vì New York và London là những thành phố quốc tế lớn và ông vẫn giữ một văn phòng tại New York, số 155 Broadway, nơi ông đặt trụ sở cho các nhân viên bán hàng của mình.

Các bản sao hiện đại của súng Colt Paterson (trên) và Colt Walker (giữa) .

Những phát minh khác

Như đề cập, nhiều phát minh khác của Colt ít được hậu thế nhắc đến, như việc ông học về oxit nitơ từ một nhà hóa học tại nhà máy dệt của cha mình, và mang theo một phòng thí nghiệm di động trong chuyến lưu diễn và kiếm sống bằng cách biểu diễn khí cười trên khắp nước Mỹ và Canada. Colt tự gọi mình là "tiến sĩ Colt lừng danh New York, London và Calcutta". Colt coi hoạt động này là “lấy ngắn nuôi dài” trang trải chi phí để phát triển súng ngắn mà ông ấp ủ.

Năm 1842, ông giành được hợp đồng của chính phủ để hoàn thiện một loại mìn nổ dưới nước nhằm bảo vệ các bến cảng của Mỹ trước cuộc xâm lược đáng sợ của Anh. Để kích nổ mìn từ xa, Colt đã hợp tác với nhà phát minh điện báo Samuel F.B. Morse phát minh ra một loại cáp phủ nhựa đường chống thấm nước, dùng để truyền điện tích đến mìn. Morse sau đó đã sử dụng cáp chống thấm nước của Colt để chạy đường dây điện báo dưới hồ, sông, và cuối cùng là Đại Tây Dương.

 Vào ngày 4 tháng 7 năm 1842, Morse đã trình diễn loại mìn dưới nước của mình bằng cách phá hủy ngoạn mục một chiếc sà lan lớn đang di chuyển. Mặc dù Hải quân Mỹ và Tổng thống John Tyler rất ấn tượng, John Quincy Adams, khi đó là Dân biểu Mỹ của bang Massachusetts, đã ngăn cản Quốc hội tài trợ cho dự án. Adams cho rằng chúng không phải là "cuộc chiến công bằng và trung thực" và gọi mìn của Colt là "một cỗ máy phản Kitô giáo".

Sau khi dự án mỏ bị giãn tiến độ, Colt bắt đầu hoàn thiện một trong những phát minh trước đó, hộp đạn giấy thiếc. Vào những năm 1840, hầu hết đạn súng trường và súng lục đều bao gồm một liều thuốc súng và một viên đạn chì được bọc trong phong bì giấy. Mặc dù hộp đạn giấy dễ dàng và nhanh chóng nạp vào súng hơn, nhưng thuốc súng sẽ không bắt lửa nếu giấy bị ướt. Sau khi thử nghiệm các vật liệu khác, Colt quyết định sử dụng một loại giấy thiếc rất mỏng nhưng chống thấm nước. Năm 1843, sau hai năm thử nghiệm, Quân đội Mỹ đã đồng ý mua 200.000 hộp đạn súng hỏa mai giấy thiếc của Colt. Hộp đạn giấy thiếc của Colt là tiền thân của hộp đạn bằng đồng thau hiện đại được giới thiệu vào khoảng năm 1845.

Đài tưởng niệm Samuel Colt tại Nghĩa trang Cedar Hill.

Những năm cuối đời

Sự nghiệp của Colt với tư cách là một nhà phát minh và nhà kinh doanh đã ngăn cản ông kết hôn cho đến khi đạt được danh tiếng và tài sản. Vào tháng 6 năm 1856, ở tuổi 42, ông kết hôn với Elizabeth Hart Jarvis trong một buổi lễ xa hoa trên một chiếc tàu hơi nước nhìn ra nhà máy vũ khí của ông ở Hartford, Connecticut. Mặc dù họ chỉ sống bên nhau sáu năm trước khi Colt qua đời, cặp đôi đã có năm người con, và chỉ một trong số này, Caldwell Hart Colt, sống sót qua tuổi thơ ấu.

 Samuel Colt đã tích lũy được một gia tài, nhưng ông hầu như không có thời gian để tận hưởng sự giàu có của mình. Ông qua đời ở tuổi 47 vì bệnh viêm khớp dạng thấp mãn tính tại biệt thự Armsmear của mình vào ngày 10 tháng 1 năm 1862. Ông được chôn cất cùng vợ Elizabeth tại Nghĩa trang Cedar Hill ở Hartford, Connecticut. Giá trị tài sản ròng của Colt vào thời điểm ông qua đời ước tính khoảng 15 triệu USD (tương đương 382 triệu USD hiện nay).

 Samuel Colt được chôn cất tại khu đất tư nhân Armsmear và được cải táng tại Nghĩa trang Cedar Hill vào năm 1894. Năm 1867, góa phụ Elizabeth của Colt đã cho xây dựng một nhà thờ Episcopal do Edward Tuckerman Potter thiết kế để tưởng nhớ ông và ba người con đã mất. Kiến trúc của nhà thờ bao gồm súng và dụng cụ rèn súng được điêu khắc bằng đá cẩm thạch để tưởng nhớ cuộc đời của Colt với tư cách là một nhà chế tạo vũ khí. Năm 1896, một nhà thờ giáo xứ được xây dựng trên địa điểm này để tưởng nhớ con trai họ, Caldwell, người đã mất năm 1894. Năm 1975, nhà thờ Good Shepherd và Nhà xứ được ghi danh trong Danh sách Di tích lịch sử quốc gia. Năm 2006, Samuel Colt được tôn vinh tại  Đại sảnh Danh vọng phát minh quốc gia .

Khắc Nam

Ngày 16/12, các tay chèo nữ của Rowing Việt Nam đã thi đấu xuất sắc, mang về tấm Huy chương Vàng (HCV) thứ 41 cho Đoàn Thể thao Việt Nam tại SEA Games 33, tiếp tục khẳng định vị thế của môn đua thuyền Việt Nam trên đấu trường khu vực.

Ngày 15/12, trong không khí hướng tới kỷ niệm 81 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam và 36 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân, tại khuôn viên Nhà thờ Catholic và các khu dân cư lân cận thuộc Phái bộ An ninh lâm thời Liên Hợp Quốc tại Abyei (UNISFA), Đội Công binh số 4 Việt Nam đã tổ chức chương trình trao quà đầy ý nghĩa và ấm áp dành cho người dân địa phương.

Bị cáo Phạm Việt Cường (cựu Phó Chánh án TAND cấp cao tại Đà Nẵng cũ) bị cáo buộc đã nhận hối lộ trong 5 vụ án với tổng số tiền là 980 triệu đồng. Ngoài ra, có hai vụ án Cường không thực hiện được theo yêu cầu của người đưa hối lộ do có chỉ đạo của người có thẩm quyền nên đã trả lại 550 triệu đồng cho người đưa hối lộ.

Ở nhiều xã miền Tây tỉnh Thanh Hóa, nơi tiếng Thái vẫn là ngôn ngữ giao tiếp hằng ngày trong sinh hoạt cộng đồng, việc sử dụng tiếng bản địa để giao tiếp, nắm bắt tình hình địa bàn trở thành một lợi thế đặc biệt quan trọng. Với vai trò là lực lượng nòng cốt trong công tác bảo đảm an ninh trật tự, cán bộ, chiến sĩ Công an cơ sở chỉ thực sự làm tốt nhiệm vụ khi nghe được dân nói và nói cho dân hiểu, mà điều đó chỉ có thể đạt được khi họ mở được “cánh cửa” ngôn ngữ và văn hóa để đến gần hơn với đồng bào.

Nếu một ngày nào đó bạn nghe tin người ta đã “teleport” (viễn tải) những qubit (bit lượng tử) từ TP Hồ Chí Minh ra Hà Nội mà không cần vận chuyển vật chất, đừng vội nghĩ đến khoa học viễn tưởng. Viễn tải lượng tử - khái niệm từng bị xem là “trò đùa trí tuệ” của giới vật lý lý thuyết - đang bước ra đời thực, trở thành trụ cột của cuộc cách mạng thông tin mới mà thế giới đang chạy đua từng giờ.

Vụ xả súng nhằm vào một sự kiện mừng lễ Hanukkah của cộng đồng Do Thái tại bãi biển Bondi (Sydney, Australia) hôm 14/12 (giờ địa phương) khiến ít nhất 16 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương, đã làm rúng động dư luận quốc tế. Trong khi Australia đang đẩy nhanh tiến trình điều tra vụ việc theo hướng có liên hệ với Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, nhiều quốc gia đồng loạt lên án mạnh mẽ hành vi bạo lực thù hận, đồng thời tăng cường bảo vệ các sự kiện tôn giáo và không gian công cộng trước nguy cơ khủng bố cực đoan khi thế giới chuẩn bị bước sang năm mới.

Ngày 16/12, thông tin từ Tổng Công ty vận tải Hà Nội cho biết, một nhân viên xe xe buýt của công ty vừa bị người đi đường hành hung, hiện đang phải nằm viện điều trị. Điều đáng nói, nguyên nhân ban đầu chỉ là trao đổi qua va chạm giao thông.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文