Hai bộ mặt của ông trùm đế chế tội phạm châu Á

Kẻ gieo rắc nỗi khiếp sợ từ Campuchia

Theo danh sách tỷ phú USD toàn cầu được Forbes cập nhật hàng ngày, khối tài sản 15 tỷ USD vừa bị thu giữ sẽ giúp bất cứ ai lọt vào danh sách 200 người giàu có nhất hành tinh. Tuy nhiên, thông tin công khai về Chen Zhi và Tập đoàn Prince Holding Group của ông ta hiếm khi xuất hiện trên truyền thông quốc tế.

Trong thông báo chính thức về vụ tịch thu tài sản nhắm vào Chen, Bộ Tài chính và Bộ Tư pháp Mỹ cho hay, vị "doanh nhân" này còn có tên gọi Vincent, sinh năm 1987 ở Phúc Kiến (Trung Quốc), nhưng hiện nay mang quốc tịch ít nhất 3 quốc gia là Campuchia, Vanuatu và CH Síp. Có thông tin Chen còn mang quốc tịch Anh. Thời niên thiếu, Chen không nổi bật, vóc dáng nhỏ con và khởi nghiệp tại thành phố Phúc Châu thuộc tỉnh Phúc Kiến bằng một quán cà phê Internet. Sự nghiệp "xuyên quốc gia" của anh ta bắt đầu năm 2011, khi Chen lao vào thị trường bất động sản Campuchia và mở công ty tại Phnom Penh.

Trên trang web chính thức, Prince Holding Group mô tả doanh nghiệp này hoạt động tại hơn 30 quốc gia từ 2015, do Chen sáng lập. Tại Campuchia, Prince sở hữu nhiều bất động sản, gồm một trung tâm mua sắm lớn là Prince Plaza gần trung tâm Phnom Penh. Prince còn đóng vai trò trong việc biến thành phố cảng Sihanoukville thành trung tâm casino. Tập đoàn sở hữu một mạng lưới căn hộ và khách sạn tại thành phố, rồi mở rộng sang mảng chung cư, siêu thị. Prince cũng được cấp giấy phép hoạt động trong mảng ngân hàng. Prince "khoe" người sáng lập Chen là nhân vật thường xuyên tham gia các hoạt động từ thiện ở Campuchia.

Tuy nhiên, theo cáo buộc của giới chức Mỹ, người đàn ông gốc Trung Quốc có vóc dáng nhỏ con này không hào nhoáng như vẻ ngoài. Ông ta là kẻ chủ mưu đứng sau một đế chế lừa đảo mạng rộng lớn hoạt động dưới sự bảo trợ của Prince Holding Group, hiện là "một trong những tổ chức tội phạm xuyên quốc gia lớn nhất châu Á".

Trong đó, Chen đã trực tiếp điều hành 10 khu "trung tâm lừa đảo" tại Campuchia. Tại các "trung tâm lừa đảo" nói trên, Chen và thuộc cấp đã hướng dẫn, đào tạo "công nhân" của mình tiếp cận hàng vạn người trên khắp thế giới để lừa đảo thông qua ứng dụng nhắn tin, cuộc gọi hoặc mạng xã hội theo quy trình "pig butchering" hay "mổ heo".

Quá trình "mổ heo" thường được lên kế hoạch tỉ mỉ, gồm 3 giai đoạn: săn tìm, vỗ béo và giết mổ. Ba giai đoạn này tương ứng với quá trình kẻ lừa đảo tìm kiếm nạn nhân trực tuyến, trò chuyện để gây dựng lòng tin, rồi dụ dỗ họ đầu tư vào các dự án tiền mã hóa lừa đảo. Bước đầu tiên, kẻ lừa đảo tiếp cận nạn nhân bằng cách giả vờ gọi điện, nhắn tin nhầm số, hoặc tạo hồ sơ hẹn hò giả trên mạng xã hội rồi tán tỉnh nạn nhân. Kẻ lừa đảo thường tự giới thiệu mình là người độc thân, thành đạt, có quan hệ rộng và có cơ hội đầu tư hấp dẫn.

Quá trình tiếp cận có thể kéo dài hàng tháng. Bước tiếp theo, sau khi đã trở nên thân thiết hơn, kẻ lừa đảo sẽ đưa ra "cơ hội đầu tư" với lợi nhuận cao trong thời gian ngắn. Dần dần, cuộc trò chuyện sẽ chuyển sang chủ đề kiếm tiền, đầu tư, chủ yếu xoay quanh tiền mã hóa. Khi nạn nhân đã đầu tư thử một khoản nhỏ và "có lãi", kẻ lừa đảo nhanh chóng tăng tốc quá trình và thúc giục đầu tư nhiều hơn nữa. Cuối cùng, sau khi đã gom đủ tiền, hoặc khi nạn nhân đòi rút tiền, kẻ lừa đảo lập tức cắt liên lạc, xóa tài khoản, hoặc tạo danh tính mới, khiến nạn nhân mất trắng.

Để vận hành quy mô lớn, Chen và Tập đoàn Prince đã mua bán và cưỡng ép nhiều lao động làm việc trong các khu trại khép kín ở Campuchia. Bộ Tài chính Mỹ cho hay, những người lao động của Chen đến từ nhiều quốc gia. Họ chủ yếu bị lôi kéo bằng lời hứa về công việc lương cao như dịch vụ khách hàng hoặc hỗ trợ kỹ thuật, nhưng khi tới Campuchia, họ bị giam cầm bên trong những dãy nhà chật kín, bao quanh bởi tường cao và dây thép gai, bị giám sát 24/24h.

Chen còn bị cáo buộc "trực tiếp quản lý và lưu hồ sơ chi tiết" của từng khu trại, từ sổ kế toán lợi nhuận đến danh mục các chiêu trò lừa đảo được triển khai tại từng phòng. Nếu các "công nhân" không nghe lời hoặc làm việc không hiệu quả, họ sẽ bị đánh đập. Bên trong điện thoại của Chen mà giới chức Mỹ thu giữ có hàng loạt hình ảnh các nạn nhân bị đánh đập hoặc tra tấn.

Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp phụ trách An ninh Quốc gia Mỹ John A. Eisenberg cho biết: "Những người lao động bị buôn bán bị giam giữ trong các khu nhà giống như nhà tù và bị buộc phải thực hiện các vụ lừa đảo trực tuyến quy mô lớn, nhắm vào hàng nghìn người trên toàn thế giới… Đây là doanh nghiệp tội phạm hoạt động trên nỗi đau của con người".

Vẫn theo nhà chức trách Mỹ, các nhóm dưới quyền Chen đã mua hàng triệu số điện thoại, thiết lập các "trang trại điện thoại" với hàng nghìn thiết bị và tài khoản mạng xã hội để tiến hành lừa đảo. Hai trong số các cơ sở bị phát hiện có tới 1.250 điện thoại, vận hành khoảng 76.000 tài khoản mạng xã hội giả mạo. Trong hướng dẫn nội bộ bị thu giữ, nhân viên được khuyên "không dùng ảnh đại diện quá đẹp" khi tiếp cận nạn nhân để khiến hồ sơ trực tuyến trông chân thật, dễ lừa đảo hơn.

Tâm điểm của cuộc săn lùng toàn cầu

Các tài liệu của giới chức Mỹ và Anh không xác định Chen đang ở đâu, cũng không đề cập khả năng truy bắt hay yêu cầu dẫn độ nghi phạm. Nếu bị kết tội, anh ta có thể chịu án phạt tù lên đến 40 năm tại Mỹ.

Cáo trạng của văn phòng công tố liên bang ở Đông New York mô tả "bị cáo chưa bị bắt". Ngoài Chen, giới chức Mỹ - Anh cũng đưa nhiều cá nhân khác có liên quan đến Prince Holding Group, cá nhân Chen, cùng hơn 100 tổ chức khác được đăng ký ở Campuchia, Singapore, Hồng Kông, Đài Loan và nhiều nơi khác vào danh sách đen trừng phạt. Họ đều là những người có tài sản "khủng".

Theo chuyên gia và giới chức Mỹ - Anh, Chen cùng các thuộc cấp bị cáo buộc sử dụng chiêu thức rửa tiền rất tinh vi, biến tiền "bẩn" thành tiền "sạch" bằng cách chia nhỏ khối lượng lớn tiền kỹ thuật số qua hàng chục địa chỉ ví khác nhau trước khi gom lại để xóa dấu vết. Một phần tài sản tội phạm được giữ tại các sàn giao dịch tiền số hoặc đổi sang tiền thật gửi vào ngân hàng. Phần còn lại được cất giữ trong các ví riêng mà Chen nắm mã khóa.

Ngoài ra, Chen đã xây dựng mạng lưới hơn 100 công ty bình phong ở hơn 30 quốc gia để hợp thức hóa lợi nhuận bất chính. Tiền rửa được trộn lẫn với nguồn vốn, lợi nhuận hợp pháp trong các hoạt động kinh tế thông thường ở Campuchia. Nhiều giao dịch được thực hiện qua các công ty đăng ký tại Quần đảo Virgin thuộc Anh, sau đó đầu tư vào bất động sản và nghệ thuật ở London và New York.

Giới chức Mỹ mô tả Prince Holding Group là một tập đoàn hoạt động song hành giữa hợp pháp và phạm pháp, nghĩa là vừa đóng vai nhà đầu tư lớn trong các dự án hạ tầng, vừa là đầu mối rửa tiền quy mô toàn cầu. Họ cho rằng, việc Chen sử dụng hình thức tài trợ xã hội là cách để đánh bóng hình ảnh và che giấu dòng tiền phạm pháp.

Theo chuyên gia về tội phạm có tổ chức Lindsey Kennedy, lệnh trừng phạt của Anh và Mỹ nhắm vào Chen "rất quan trọng và mang tính đột phá", có thể mở ra một cuộc săn lùng toàn cầu đối với Chen, những người có liên quan cũng như các tổ chức tội phạm ra xét xử.

Liên hợp quốc ước tính vào năm 2023 có khoảng 100.000 người bị cưỡng ép thực hiện các hoạt động lừa đảo trực tuyến tại Campuchia, cùng với ít nhất 120.000 người ở Myanmar và hàng chục ngàn người khác ở Thái Lan, Lào và Philippines. Sau các tuyên bố của Mỹ và Anh, Bộ Nội vụ Campuchia khẳng định Prince Group "đáp ứng mọi yêu cầu pháp lý" để hoạt động tại nước này, song Phnom Penh sẽ hợp tác điều tra với các bên nếu nhận được yêu cầu kèm bằng chứng rõ ràng.

Nhiều quốc gia khác cũng bắt đầu tiến hành các hoạt động pháp lý, điều tra Chen và Prince. Báo Bangkok Post ngày 18/10 dẫn lời ông Surapol Prembutr, Ủy viên Cục Điều tra Tội phạm mạng Thái Lan, cho biết, các quan chức Thái Lan sẽ làm việc với các đối tác Mỹ để xem xét quá trình tịch thu tài sản và các thủ tục pháp lý liên quan đến Prince Holding Group. Theo đó, nhà chức trách Thái Lan sẽ cố gắng xác định xem, liệu những tài sản mà Mỹ - Anh phong tỏa có liên quan đến công dân Thái Lan hay không để tìm cách trả lại cho các bị hại theo đúng các thủ tục pháp lý và ngoại giao quốc tế.

Trong khi đó, cảnh sát Singapore cũng bắt đầu trao đổi với nhà chức trách các quốc gia khác về "ông trùm" Chen Zhi. Theo báo SCMP, Chen và các cộng sự đã tham gia thành lập một văn phòng tại Singapore vào năm 2018 nhờ được hưởng ưu đãi thuế. Việc nhà chức trách Mỹ - Anh ra các cáo buộc nhắm vào Chen đã thúc đẩy giới chức và cả các doanh nghiệp ở Singapore xem xét lại các mối quan hệ tài chính của họ với Prince