Từ sai phạm của TikTok tại Việt Nam: Cần những giải pháp quyết liệt và đồng bộ
09:04 17/10/2023
Không phải đến bây giờ mà từ khi có mạng xã hội TikTok, chúng ta đã phải đối diện với rất nhiều vấn đề về những nội dung thiếu lành mạnh được đăng tải trên đó. Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông đã rốt ráo thanh tra và chỉ ra những sai phạm của TikTok Việt Nam ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường mạng và đời sống của người dân, đặc biệt là trẻ em.
Mới đây, đại diện Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử nêu rõ những sai phạm của TikTok tại Việt Nam. Theo Cục trưởng Lê Quang Tự Do, các sai phạm nổi bật tại Việt Nam của TikTok bao gồm các hoạt động cung cấp dịch vụ mạng xã hội, về bảo vệ trẻ em và về hoạt động cung cấp dịch vụ thương mại điện tử.
Nhiều nội dung độc hại phát tán trên TikTok.
Về cung cấp dịch vụ mạng xã hội và bảo vệ trẻ em, TikTok sử dụng nhiều thông tin giả mạo, xuyên tạc, kích động bạo lực, kích động tệ nạn xã hội; thông tin gây hại cho trẻ em…Quy trình kiểm duyệt nội dung của TikTok chưa hiệu quả, để lọt nhiều nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam. Cách thức phân phối, đề xuất nội dung dựa trên sự tương tác, sở thích, sự quan tâm của người dùng dễ dẫn đến việc nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam được lan truyền với tốc độ nhanh chóng, nếu được nhiều người dùng tương tác, quan tâm. Hiện tại, TikTok không có biện pháp, công cụ bảo đảm an toàn về thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em; không gửi các thông điệp cảnh báo nguy cơ khi trẻ em cung cấp, thay đổi thông tin bí mật đời sống riêng tư của trẻ em...
Những thông tin độc hại trên nền tảng Tiktok được phát triển mạnh mẽ, lan truyền thông tin giả, xâm phạm thông tin bảo mật người dùng, cung cấp sàn thương mại xuyên biên giới vào Việt Nam, có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đặc biệt là để lọt nhiều thông tin giả mạo, xuyên tạc, bôi nhọ, kích động bạo lực, gây ảnh hưởng lớn đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em Việt Nam.
Những dấu hiệu sai phạm của TikTok để lại hệ lụy nghiêm trọng như tạo môi trường thuận lợi cho tin giả phát tán, gây thiệt hại về kinh tế và bất ổn cho xã hội, khuyến khích giới trẻ bắt chước, học theo những trào lưu xấu, phản cảm, làm lệch lạc nhận thức, lối sống của giới trẻ, làm băng hoại giá trị văn hóa của dân tộc. Đặc biệt là, nền tảng TikTok vẫn cho phép trẻ em dưới 13 tuổi mở tài khoản dù là nền tảng mạng xã hội chỉ dành cho người từ 13 tuổi trở lên.
Cần những giải pháp quyết liệt
Theo luật sư Võ Ngọc Dao - Công ty Luật ATD - Đoàn Luật sư TP Hà Nội, các dấu hiệu vi phạm của TikTok rất phức tạp, đa dạng, nhiều hành vi và chịu sự điều chỉnh, quy định của các quy định pháp luật chuyên ngành. Đơn cử như nền tảng TikTok không có biện pháp kiểm soát hiệu quả các nội dung vi phạm bản quyền, đặc biệt là bản quyền phim, ảnh cùng với đó là các thông tin tự ý sử dụng hình ảnh, vi phạm quyền riêng tư của người dùng, có thể bị xử lý do vi phạm về bản quyền và các quyền liên quan theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11 ngày 29 tháng 11 năm 2005 (sửa đổi năm 2022).
Những vi phạm của Tiktok tại Việt Nam gây ra nhiều hệ lụy.
Đối với việc tiếp tay, làm ngơ cho việc buôn bán hàng giả, hàng nhái trên sàn thương mại xuyên biên giới có các quy định về chống hàng giả và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử tại Việt Nam theo quy định, luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023; đặc biệt đối với các vi phạm, gây ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của trẻ em, nhất là trên không gian mạng, có dấu hiệu vi phạm Luật Trẻ em.
Luật sư Dao cũng kiến nghị và đề xuất những giải pháp xử lý quyết liệt, buộc TikTok phải gỡ bỏ 100% các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam và có giải pháp để ngăn chặn những nội dung vi phạm đã bị chặn gỡ được đăng tải lại. Chúng ta yêu cầu nền tảng này phải bổ sung việc tuân thủ pháp luật Việt Nam vào Tiêu chuẩn cộng đồng, có thông báo định kỳ đến tất cả người dùng TikTok về việc phải tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam, nghiêm cấm đăng tải các nội dung chống phá Đảng, Nhà nước, vi phạm pháp luật Việt Nam và cảnh báo về các chế tài xử phạt, biện pháp xử lý nếu người dùng đăng tải, chia sẻ nội dung vi phạm pháp luật (tùy theo mức độ vi phạm, tài khoản có thể bị tạm khóa, xóa vĩnh viễn…). Yêu cầu TikTok không sử dụng thuật toán để tạo xu hướng hoặc đề xuất đến người dùng các nội dung vi phạm pháp luật Việt Nam, cấm hoàn toàn quảng cáo chính trị có nội dung chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam. Bên cạnh đó, yêu cầu TikTok phối hợp cung cấp thông tin để xác minh, điều tra các hành vi vi phạm pháp luật được thực hiện trên nền tảng TikTok theo quy định. Ngoài ra, chúng ta cần yêu cầu TikTok phải triển khai các biện pháp bảo vệ trẻ em theo quy định tại Luật trẻ em về trách nhiệm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Theo đó, cần triển khai việc xác thực thông tin tài khoản để phát hiện trường hợp trẻ em khai không đúng độ tuổi sử dụng TikTok, xóa các tài khoản trẻ em dưới 13 tuổi. Tiktok phải bảo vệ thông tin cá nhân của trẻ em, khi đăng lên cần có sự đồng ý của trẻ em và cha mẹ, người chăm sóc, người giám hộ trẻ em hoặc video cần phải che mặt, làm mờ hình ảnh trẻ em trước khi đăng lên. Ngoài ra, cần phải cảnh báo về độ tuổi cho các video trên TikTok, kiểm soát chặt chẽ video có nội dung nhảm nhí, độc hại, không phù hợp với lứa tuổi.
Điều chỉnh những kẽ hở
Điều đáng nói là các cơ quan quản lý của Việt Nam hiện đang tương tác với TikTok qua hai pháp nhân của TikTok tại Việt Nam, Văn phòng đại diện TikTok Pte. Ltd tại TP.HCM (Văn phòng TikTok) và Công ty TNHH Công nghệ TikTok Việt Nam (Công ty TikTok Việt Nam). Tuy nhiên, sau quá trình kiểm tra, cơ quan quản lý phát hiện một thực thể thứ ba, TikTok Pte.Ltd (TikTok Singapore), trực tiếp vận hành việc cung cấp các dịch vụ xuyên biên giới vào Việt Nam. Theo luật sư Dao, điều này có thể tạo ra một số khó khăn trong việc xử lý vi phạm và quản lý hoạt động của TikTok trong nước như xác định trách nhiệm pháp lý của TikTok Singapore đối với hoạt động của TikTok trong lãnh thổ Việt Nam. “Chúng tôi đặt giả thiết rằng TikTok Singapore là công ty mẹ, nhà đầu tư vào hai pháp nhân của Tiktok tại Việt Nam, nên trách nhiệm pháp lý của TikTok Singapore có thể được xử lý theo quy định của Luật đầu tư và các văn bản pháp luật Việt Nam. Các cơ quan quản lý cần hợp tác với các cơ quan quản lý tại Singapore để xử lý các dấu hiệu vi phạm TikTok Singapore trên lãnh thổ Việt Nam. Điều này có thể đòi hỏi sự hợp tác giữa các quốc gia và sử dụng các thỏa thuận quốc tế, vấn đề hợp tác quốc tế về an ninh mạng đã có quy định tại Luật An ninh mạng và Hiệp định bảo hộ và khuyến khích đầu tư Việt Nam và Singapore. Chúng ta, yêu cầu TikTok Singpore ủy quyền toàn bộ và thực chất cho pháp nhân của TikTok tại Việt Nam để công tác quản lý nhà nước, đảm bảo an toàn, an ninh thông tin theo quy định của pháp luật Việt Nam. Pháp nhân được ủy quyền của Tiktok tại Việt Nam phải được ủy quyền kiểm soát nội dung trên nền tảng TikTok tại Việt Nam để xử lý hiệu quả các yêu cầu của cơ quan quản lý Nhà nước; Pháp nhân được ủy quyền phải tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật Việt Nam, không thể sử dụng các công cụ kỹ thuật để lách luật hay tiếp tay cho các vi phạm, đặc biệt là tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư của người dùng tại Việt Nam”.
Luật sư Võ Ngọc Dao - Công ty Luật ATD - Đoàn Luật sư TP Hà Nội: Cần nâng cao nhận thức của người dùng
Để kiểm soát và xử lý các sai phạm của nền tảng TikTok ở Việt Nam trong tương lai, cần có một kết hợp của các biện pháp chặt chẽ như sau: Thứ nhất, Việt Nam cần sự đồng bộ, thống nhất các luật và quy định về quản lý nền tảng trực tuyến, bao gồm luật về truyền thông điện tử, bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu, quy định về nội dung trực tuyến và quy định về quảng cáo trực tuyến; và quy định về đảm bảo tuân thủ, thực hiện.
Các văn bản pháp luật hiện nay chủ yếu tập trung vào nhiệm vụ quản lý của từng lĩnh vực đơn lẻ, các văn bản quy phạm pháp luật quản lý các dịch vụ viễn thông, Internet còn chưa đầy đủ, hiệu lực thi hành không cao. Cơ sở pháp lý cho công tác đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật sử dụng không gian mạng chưa hoàn thiện, chế tài xử phạt không đủ sức răn đe. Bên cạnh đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành ở nước ta chưa quy định cụ thể hình thức, biện pháp thu thập chứng cứ từ nguồn dữ liệu điện tử, gây nhiều khó khăn cho việc củng cố chứng cứ, chứng minh hành vi sử dụng không gian mạng để phạm tội và phạm tội trên mạng của đối tượng để xử lý theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, cơ quan quản lý cần theo dõi và kiểm tra hoạt động của TikTok trong nước một cách thường xuyên bao gồm việc theo dõi nội dung, quảng cáo, bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu người dùng. Các pháp nhân của TikTok tại Việt Nam (Văn phòng đại diện hoặc Công ty TNHH Công nghệ TikTok Việt Nam) phải được ủy quyền kiểm soát nội dung trên nền tảng TikTok tại Việt Nam để xử lý hiệu quả các yêu cầu của cơ quan quản lý Nhà nước.
Thứ ba, đối với quyền kiểm soát đối với dữ liệu người dùng, cần đảm bảo rằng pháp nhân được ủy quyền quản lý, điều hành TikTok tại Việt Nam phải tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền riêng tư và bảo mật dữ liệu người dùng. Các biện pháp cần bao gồm quy định về cách thu thập, lưu trữ và xử lý dữ liệu cá nhân của người dùng.
Thứ tư, Việt Nam cần mở rộng mạng lưới hợp tác quốc tế để theo dõi và xử lý tốt hơn các vi phạm xuyên biên giới. Điều này đòi hỏi sự hợp tác với cơ quan quản lý và pháp lý ở nước ngoài, cũng như việc ký kết các thỏa thuận quốc tế.
Thứ năm, thiết lập một hệ thống tiêu chuẩn, kỷ luật và xử phạt rõ ràng cho các vi phạm. Điều này có thể bao gồm việc áp dụng biện pháp kỷ luật như xóa nội dung vi phạm, tạm ngừng hoạt động hoặc thậm chí cắt đứt quyền hoạt động tại Việt Nam nếu TikTok vi phạm nhiều lần hoặc không tuân thủ các quy định.
Thứ sáu, điểm quan trọng nhất, là cần nâng cao yếu tố nhận thức, ý thức của người dùng, của người xem, đặc biệt là đối với vị thành niên, trẻ em. Đây là giải pháp trước mắt và lâu dài: cần tăng cường giáo dục, nâng cao ý thức cả trong trường học cũng như ngoài cộng đồng, xã hội về cách sử dụng các nền tảng xã hộ an toàn, lành mạnh và bảo vệ được các quyền riêng tư của cá nhân, gia đình, cũng như cách báo cáo các vi phạm trên các nền tảng này.
Công dân đã thực hiện định danh điện tử mức độ 2 trên VNeID, ứng dụng giao thông VNeTraffic có thể tự cập nhật hoặc được hệ thống tự động cập nhật thông tin Giấy phép lái xe (GPLX), đăng ký xe, đăng kiểm và bảo hiểm trách nhiệm dân sự.
Sau nhiều ngày xét xử phúc thẩm và nghị án kéo dài, sáng 24/12, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại Hà Nội đã ra phán quyết đối với các bị cáo trong vụ án tại Tập đoàn Thuận An và các đơn vị, địa phương liên quan.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Nguyễn Thanh Hải bày tỏ lo lắng về an toàn thực phẩm và cho biết, cử tri đánh giá cao việc Bộ Công an vào cuộc mạnh mẽ, trong thời gian ngắn đã triệt phá, điều tra nhiều vụ vi phạm an toàn thực phẩm.
Sáng sớm một ngày giữa tháng 10/2025, ông T. T (SN 1962), nguyên Bí thư Đảng ủy xã Sơn Mỹ (Lâm Đồng), bất ngờ phát hiện chiếc vali lạ ai đó ném ở phía sau bếp của gia đình. Nghi ngờ có việc chẳng lành, ông T. trình báo sự việc tới cơ quan Công an…
Trong vụ án, ông Phạm Ngọc Nghị (cựu Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk) có hành vi nhận 4,5 tỷ đồng là quà biếu nhưng đã nộp lại nên cơ quan điều tra không xem xét trách nhiệm hình sự.
Trong vụ án này, Viện KSND tối cao xác định, bị can Thủy phải chịu trách nhiệm chính về số tiền chiếm đoạt của các bị hại là hơn 7.677 tỷ đồng. Đến nay, bị can Thủy mới nộp khắc phục hậu quả hơn 2 tỷ đồng.
Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa kết luận điều tra hàng loạt vụ sản xuất, chế biến hàng giả gồm các loại thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm… với hàng nghìn đối tượng; làm rõ, xử lý nhiều cán bộ nhà nước có hành vi bao che, thậm chí tiếp tay để các đối tượng sản xuất, mua bán hàng giả lộng hành; đề xuất nhiều giải pháp khắc phục kẽ hở, chấn chỉnh các sai phạm liên quan đến việc cấp phép, công bố sản phẩm các loại hàng hoá.
Mỹ triển khai vận tải cơ hạng nặng C-17 đưa binh sĩ và thiết bị đến Puerto Rico, đồng thời triển khai thêm thành viên lực lượng đặc nhiệm tại vùng biển Caribe trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Venezuela leo thang.
Ủy ban Bầu cử Trung ương Ukraine tái khởi động công tác thống kê cử tri trên toàn quốc, động thái chuẩn bị cho khả năng tiến hành một cuộc bầu cử trong thời chiến ở nước này.
Ít nhất hai người đã thiệt mạng và nhiều người khác bị thương trong vụ nổ khí gas kèm hỏa hoạn xảy ra tại một viện dưỡng lão ở bang Pennsylvania (Mỹ) vào ngày 23/12 (giờ địa phương), khiến một phần tòa nhà bị sập nghiêm trọng, buộc lực lượng cứu hộ phải triển khai chiến dịch tìm kiếm và cứu nạn khẩn cấp kéo dài nhiều giờ.
Cục Trang bị và kho vận cần tăng cường công tác quản lý Nhà nước về trang bị và kho vận CAND; chủ động kế hoạch mua sắm, chuẩn bị hàng hóa dự phòng... đảm bảo kịp thời yêu cầu công tác và chiến đấu của toàn lực lượng CAND. Đó là một số nội dung công tác trọng tâm Trung tướng Đặng Hồng Đức, Thứ trưởng Bộ Công an nhấn mạnh chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2025, triển khai nhiệm vụ công tác năm 2026 của Cục Trang bị và kho vận, tổ chức chiều nay (23/12), tại Hà Nội.
Sau hơn một năm được thành lập và đi vào hoạt động, lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự (ANTT) ở cơ sở tại TP Huế đã thực sự trở thành “tai mắt”, “cánh tay nối dài” của lực lượng Công an, tạo ra nhiều dấu ấn nổi bật trên từng nhóm nhiệm vụ công tác.
Trên cơ sở thống nhất với Cục Cảnh sát giao thông, Cục Đường bộ Việt Nam và Công an thành phố, tối 23/12, Sở Xây dựng Hà Nội đã thông báo phương án phân luồng giao thông để thực hiện thí điểm hạn chế các phương tiện ôtô tải có khối lượng từ 10 tấn trở lên, xe container và xe đầu kéo lưu thông trên tuyến đại lộ Thăng Long và quốc lộ 32 theo hướng đi về đường Vành đai 3 trong khung giờ sáng từ 6h-9h, chiều từ 16h - 20h.