Bộ Công an và Bộ Tư pháp ký kết Chương trình phối hợp về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự

Đại tướng Tô Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an và đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp đồng chủ trì buổi lễ.

Tham dự buổi lễ có Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an; đồng chí Nguyễn Khánh Ngọc và đồng chí Trần Tiến Dũng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp cùng đại diện các các đơn vị nghiệp vụ thuộc 2 Bộ, đại diện các bộ ngành liên quan.

Tại buổi lễ, đại diện Cục Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp đã trình bày sự cần thiết xây dựng chương trình phối hợp về trực TGPL trong điều tra hình sự. Theo đó, hiện nay Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật thi hành tạm giữ, tạm giam đã có nhiều quy định mới về bảo đảm quyền được TGPL: Trách nhiệm của cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền của cơ sở giam giữ trong việc thông báo, giải thích, hướng dẫn và bảo đảm quyền được TGPL của đối tượng thuộc diện được TGPL; yêu cầu hoặc đề nghị Trung tâm TGPL nhà nước cử trợ giúp viên pháp lý, luật sư thực hiện TGPL (người thực hiện TGPL) bào chữa/bảo vệ cho người thuộc diện được TGPL.

Luật TGPL cũng quy định trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng phối hợp, tạo điều kiện cho người được TGPL được hưởng quyền TGPL, tạo điều kiện cho người thực hiện TGPL tham gia tố tụng.

Để triển khai cơ chế phối hợp theo quy định của Luật TGPL, Thông tư liên tịch số 10/2018/TTLT-BCA-BQP-BTC-TANDTC-VKSNDTC ngày 29/6/2018 của Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã có những quy định hướng dẫn cụ thể các nội dung về phối hợp TGPL trong tố tụng, tạo điều kiện thuận lợi cho người được TGPL tiếp cận với dịch vụ TGPL ngay từ giai đoạn đầu của quá trình tố tụng…

Như vậy, công tác phối hợp giữa Trung tâm TGPL nhà nước với các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng về TGPL ngày càng chặt chẽ và đạt hiệu quả, kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề cần tiếp tục tháo gỡ. Xuất phát từ thực tế đó, để triển khai thực hiện Kế hoạch công tác năm 2023 của Hội đồng phối hợp liên ngành về TGPL trong hoạt động tố tụng ở Trung ương, Cục Trợ giúp pháp lý đã phối hợp với Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp (Bộ Công an) xây dựng Chương trình phối hợp về trực TGPL trong điều tra hình sự nhằm tăng cường phối hợp trong việc tạo điều kiện cho người được TGPL biết và sử dụng dịch vụ TGPL kịp thời ngay tại giai đoạn đầu của quá trình tố tụng hình sự theo quy định pháp luật, góp phần bảo vệ có hiệu quả quyền và lợi ích hợp pháp của họ, hạn chế bỏ sót đối tượng thuộc diện được TGPL.

Đại diện Cục Trợ giúp pháp lý cũng đã trình bày những nội dung cơ bản của dự thảo Chương trình gồm phạm vi thực hiện, hình thức trực; nhân lực thực hiện; cơ chế tiếp nhận yêu cầu TGPL và nhiệm vụ của người trực, người hỗ trợ trực, trách nhiệm của các cơ quan và tổ chức thực hiện.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Tô Lâm nhấn mạnh, việc 2 Bộ ký kết Chương trình về trực TGPL trong điều tra hình sự đã thể hiện sự phối hợp ngày càng chặt chẽ, thiết thực của 2 Bộ trong việc tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người được TGPL trong việc tiếp cận thông tin về TGPL ở giai đoạn điều tra hình sự; hướng tới việc lấy quyền và lợi ích hợp pháp của người được TGPL làm trung tâm việc ký kết. Sự tham gia sớm của trợ giúp viên pháp lý trong quá trình điều tra các vụ án hình sự giúp người bị buộc tội, người bị kiến nghị khởi tố yên tâm hơn, hiểu về quyền và nghĩa vụ của mình, qua đó góp phần hỗ trợ các điều tra viên điều tra vụ án được khách quan, nhanh chóng và cũng góp phần nâng cao chất lượng điều tra viên cũng như các mặt công tác điều tra.

Việc 2 Bộ ký kết Chương trình cũng góp phần thực hiện nhiệm vụ Xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày của Ban Chấp hành Trung ương ngày 9/11/2022 về tiếp tục và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, nâng cao chất lượng điều tra, chất lượng TGPL, bảo đảm quyền con người, quyền công dân.

Bộ trưởng Tô Lâm đề nghị các cơ quan chuyên môn thuộc mỗi Bộ sẽ tiếp tục phối hợp, giúp cho liên ngành sớm tổ chức phổ biến, quán triệt nội dung Chương trình phối hợp. Hai ngành cần tiếp tục tập huấn nâng cao trình độ cho trợ giúp viên pháp lý, cán bộ điều tra, cán bộ được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, cán bộ cơ sở giam giữ, Công an cấp xã.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Lê Thành Long cũng nhấn mạnh, trong những năm qua, công tác phối hợp giữa Bộ Công an và Bộ Tư pháp đã được thực hiện ngày càng chặt chẽ toàn diện trên các mặt công tác. Đặc biệt, công tác TGPL của Bộ, ngành tư pháp đã và ngày càng nhận được sự quan tâm, phối hợp chặt chẽ của Bộ, ngành Công an. Hầu hết các cơ quan điều tra đều tạo điều kiện thuận lợi cho người thực hiện TGPL thực hiện các thủ tục tố tụng, tạo điều kiện cho người dân sử dụng các công cụ, dịch vụ pháp lý, trong đó có dịch vụ TGPL để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong quá trình tố tụng. Qua đó, góp phần đảm bảo hoạt động điều tra, truy tố, xét xử đúng người, đúng tội, tạo niềm tin cho người dân và phát huy mạnh mẽ tính nhân văn, nhân đạo sâu sắc của Đảng và nhà nước ta trong hỗ trợ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người yếu thế và các đối tượng chính sách.

Việc ký kết Chương trình phối hợp trực TGPL trong điều tra hình sự có ý nghĩa rất quan trọng không chỉ tiếp tục củng cố, tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa 2 ngành trong thực hiện các nhiệm vụ được giao mà còn giúp người dân tiếp cận sớm với TGPL để hiện thực hóa quyền được TGPL của mình đã được pháp luật quy định; góp phần đảm bảo sự bình đẳng trong tiếp cận pháp luật cho người được TGPL.