Tạo sự đột phá , hiệu quả trong hợp tác an ninh mạng của ASEAN

Chiều 6/10, Đoàn đại biểu Việt Nam do Trung tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an làm Trưởng đoàn tham dự Lễ khai mạc và Phiên toàn thể Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về An ninh mạng lần thứ 6 (AMCC-6). Tuần lễ An ninh mạng quốc tế (SICW-6) và Hội nghị AMCC-6 được tổ chức từ ngày 4 - 8/10 theo hình thức kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp tại Singapore.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, bà Josephine Teo, Bộ trưởng Truyền thông và Thông tin kiêm Bộ trưởng phụ trách An ninh mạng Cộng hòa Singapore nêu rõ, đại dịch COVID-19 ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống xã hội. Trong đó vấn đề an ninh mạng đang là một thách thức đối với tất cả quốc gia trong đó có ASEAN. Cùng với đó, các loại tội phạm về an ninh mạng đang thay đổi phương thức, thủ đoạn để tấn công trên nhiều lĩnh vực, điều này đòi hỏi các nước ASEAN cần phải tăng cường hợp tác với nhau trên các lĩnh  vực như: Đối phó với vấn đề an ninh mạng, tăng cường nhận thức về an ninh mạng và tăng cường năng lực cho lực lượng thực thi pháp luật.

Bà Josephine Teo nói: “Tôi nghĩ rằng, điều quan trọng nhất ở đây là các nước phải kịp thời chia sẻ tất cả mối đe dọa liện quan đến an ninh mạng. Hiện nay chúng tôi đang xây dựng trung tâm ứng cứu khẩn cấp ASEAN để phục vụ cho mục tiêu này. Tôi hy vọng rằng việc đưa vào vận hành trung tâm thông tin an ninh mạng giữa ASEAN và Singapore là một bước tiến mới để tăng cường năng lực về an ninh mạng”.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Lương Tam Quang khẳng định, thời gian qua, xu hướng chuyển đổi số, kinh tế số, xã hội số đã góp phần hiệu quả giải quyết các khó khăn do dịch bệnh COVID-19 tạo ra. Tuy nhiên, xu hướng này cũng làm gia tăng thách thức về an ninh mạng đối với các nước ASEAN, trong đó nổi bật là hành vi tấn công mạng có chủ đích vào các cơ sở hạ tầng thông tin trọng yếu; giả mạo các trang, cổng thông tin điện tử của cơ quan Nhà nước, lực lượng Công an, tổ chức, doanh nghiệp để đánh cắp dữ liệu cá nhân, lừa đảo chiếm đoạt tài sản; tạo lập các sàn giao dịch, ứng dụng, website kiếm tiền lợi dụng hoạt động thương mại điện tử, đầu tư, kinh doanh bảo hiểm ngoại hối, vàng, tiền điện tử… với “mồi nhử” là các khoản lợi nhuận cao, thu hút người tham gia, sau đó “đánh sập” để chiếm đoạt tài sản; mua bán, phát tán thông tin, dữ liệu cá nhân trái phép trên không gian mạng; “virus tin giả” về tình hình và công tác phòng, chống dịch bệnh, gây hoang mang dư luận và khó khăn trong công tác dập dịch.

Trước tình hình trên, Thứ trưởng Lương Tam Quang khẳng định, Việt Nam ủng hộ và chia sẻ quan điểm với Singapore và các nước ASEAN về việc thúc đẩy xây dựng Chiến lược hợp tác an ninh mạng khu vực ASEAN (2021-2025) để thống nhất tầm nhìn, nhận thức và hành động chung của các nước ASEAN đối với vấn đề an ninh mạng; tiến tới xây dựng các khuôn khổ pháp lý của khu vực nhằm tạo thuận lợi cho việc phối hợp, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực an ninh mạng.

Bộ Công an Việt Nam đánh giá cao nỗ lực và trách nhiệm của các cơ quan chức năng Singapore trong việc duy trì tổ chức Hội nghị AMCC năm nay, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 đang diễn biến ngày càng phức tạp ở các nước Đông Nam Á. Hội nghị AMCC sẽ tạo cơ hội cho các cơ quan thực thi pháp luật ASEAN trao đổi kinh nghiệm và chia sẻ thông tin về các nguy cơ đe dọa an ninh mạng và các giải pháp phòng ngừa nhằm bảo đảm an toàn không gian mạng cho các nước ASEAN.

Thứ trưởng Lương Tam Quang nhấn mạnh, trên cơ sở đó, Việt Nam đề xuất một số nội dung đưa vào Chiến lược để tạo sự đột phá và hiệu quả trong hợp tác an ninh mạng của ASEAN. Theo đó, các nước thành viên ASEAN tiếp tục tăng cường hợp tác nâng cao năng lực bảo vệ Cơ sở hạ tầng thông tin trọng yếu (CII) thông qua tổ chức diễn tập chung phòng, chống tấn công mạng, ứng cứu khắc phục sự cố an ninh mạng đối với CII. Tập huấn nâng cao năng lực cho các nhà quản lý, vận hành CII; triển lãm công nghệ về phòng, chống tấn công mạng đối với CII. Thiết lập cơ chế và xây dựng kế hoạch hợp tác đào tạo chung, dài hạn trong ASEAN với sự hỗ trợ của các nước đối tác đối thoại (Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc...) theo hướng chuyên sâu, đào tạo chuyên gia và cán bộ nguồn (có khả năng đào tạo lại cho nhân lực trong nước). 

Ưu tiên tập trung một số lĩnh vực quan trọng như: Xây dựng pháp luật, điều tra số, phục hồi, phân tích dữ liệu, chứng cứ điện tử; phòng, chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, tội phạm rửa tiền; quản lý tiền điện tử, tiền kỹ thuật số; quản lý thông tin xấu độc; bảo vệ dữ liệu cá nhân... nhằm tiến tới xây dựng “không gian mạng tự cường trong ASEAN”.

Tổ chức diễn đàn pháp luật về an ninh mạng trong ASEAN để trao đổi kinh nghiệm xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật, nghiên cứu cơ chế quản lý đối với các vấn đề mới nảy sinh trong lĩnh vực an ninh mạng (xử lý tin giả, bảo vệ dữ liệu cá nhân, phục hồi dữ liệu điện tử, tội phạm tiền ảo, tội phạm lừa đảo viễn thông...). Hợp tác triển khai các chương trình, chiến dịch nâng cao nhận thức an ninh mạng và kỹ năng sử dụng mạng Internet an toàn cho người sử dụng Internet; chia sẻ kinh nghiệm ứng dụng phần mềm, công nghệ trong tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho các đối tượng khác nhau.

Tại Hội nghị, Bộ trưởng các nước thành viên ASEAN đã thảo luận về tăng cường hợp tác trên không gian mạng cấp khu vực trong bối cảnh bình thường mới với trọng tâm là xác định các lĩnh vực hợp tác giữa các nước ASEAN và các đối tác đối thoại trong việc thúc đẩy điều phối chính sách mạng khu vực và ứng phó sự cố và các bài học rút ra từ tốc độ số hóa đang tăng nhanh do ảnh hưởng của đại dịch hiện nay.

Trong Tuyên bố Chủ tịch AMMC-6 được thông qua tại Hội nghị, Bộ trưởng các nước ASEAN ghi nhận tầm quan trọng của việc bảo vệ CII khỏi các mối đe dọa mạng nhằm đảm bảo một không gian mạng trong khu vực an toàn và bảo mật, đặc biệt là trước các mối đe dọa an ninh mạng mới hơn do phần mềm độc hại gây ra cũng như các cuộc tấn công  chuỗi cung ứng và các mối đe dọa.

Các đại biểu hoan nghênh việc cập nhật chiến lược hợp tác an ninh mạng của ASEAN, như được nêu trong Chiến lược hợp tác an ninh mạng ASEAN giai đoạn 2021-2025, và ủng hộ các sáng kiến nội hàm, như phát triển khung bảo vệ CII, các tiêu chuẩn an ninh mạng khu vực cho Internet vạn vật và an ninh mạng chương trình nâng cao nhận thức cho các quốc gia thành viên ASEAN cũng như tăng cường sự phối hợp an ninh mạng và các vấn đề liên quan đến an ninh kỹ thuật số. Các đại biểu cũng hoan nghênh Tài liệu triển khai ASEAN CERT sẽ hướng dẫn các quốc gia Thành viên ASEAN về việc vận hành ASEAN CERT.

Bộ trưởng các nước thành viên ASEAN tái khẳng định sự ủng hộ đối với 11 chuẩn mực tự nguyện, không ràng buộc về hành vi của Nhà nước có trách nhiệm trong việc sử dụng công nghệ thông tin truyền thông và ghi nhận các báo cáo của Nhóm công tác mở của Liên Hợp Quốc (OEWG) và Nhóm chuyên gia Chính phủ thứ 6 của Liên Hợp Quốc (GGE) về an ninh quốc tế trong không gian mạng. Các đại biểu cũng ghi nhận rằng Malaysia và Singapore đã đạt được nhiều tiến bộ hơn trong việc đồng lãnh đạo việc xây dựng Ma trận chuẩn tắc trong Kế hoạch hành động khu vực ASEAN (RAP), sẽ hỗ trợ các quốc gia thành viên ASEAN trong xác định khả năng của mỗi quốc gia trong việc thực hiện 11 điều tự nguyện, các chuẩn mực không ràng buộc về hành vi có trách nhiệm của Nhà nước trong việc sử dụng công nghệ thông tin, truyền thông theo danh sách các công việc của Ủy ban Điều phối Không gian mạng ASEAN.

Các nhà lãnh đạo cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với các sáng kiến nâng cao năng lực tại Trung tâm Nâng cao Năng lực An ninh mạng ASEAN-Nhật Bản và Trung tâm An ninh mạng ASEAN-Singapore; ghi nhận tiến độ của Ủy ban Điều phối An ninh mạng ASEAN (ASEAN Cyber-CC); đề nghị Ban Thư ký ASEAN chuyển Tuyên bố của Chủ tịch AMCC-6 và kết quả của các cuộc thảo luận này tới Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 38 để ghi chú và cho các cơ quan liên quan khác của ASEAN để xem xét thêm.