Lợi dụng thiên tai và hệ luỵ của “nhân hoạ”

09:29 25/09/2024

Ngay sau khi phát động quyên góp ủng hộ đồng bào bị thiên tai, chỉ từ ngày 1 cho tới ngày 10/9, riêng tài khoản tại Vietcombank của Quỹ cứu trợ thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (UBTƯ MTTQVN) đã nhận được rất nhiều ủng hộ từ đồng bào muốn sẻ chia. Số lượng giao dịch tới tài khoản kể trên trong 10 ngày đó lên tới con số hơn 12 ngàn trang sao kê.

Và, sau thời điểm 10/9 ấy, số tiền ủng hộ còn tăng vọt hơn như một minh chứng tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách của người Việt lớn lao đến nhường nào. Nhưng, đằng sau đó cũng là rất nhiều điều đáng suy ngẫm từ những sự việc dù chỉ là cá biệt nhưng đáng chê trách, lên án...

Phải thừa nhận, công tác xã hội từ thiện cứu trợ đồng bào thiên tai năm 2024 này đã có những biến chuyển rất tích cực. Gần như không còn những hiện tượng kêu gọi đóng góp tự phát vào số tài khoản cá nhân và gây ra những hệ lụy về sau nữa. Cộng đồng đã đặt niềm tin vào đúng chỗ, hoặc là Quỹ Cứu trợ thuộc UBTƯ MTTQVN, hoặc là các cơ quan truyền thông uy tín vốn đã có bề dày kinh nghiệm trong công tác từ thiện xã hội. Việc nhiều cá nhân đã gửi phần hỗ trợ của mình vào tài khoản của UBTƯ MTTQVN từ ngày 1/9, tức là ngày mà bão Yagi còn chưa đổ bộ vào đất liền, đã đủ cho chúng ta hiểu tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng lớn tới mức nào.

Lợi dụng thiên tai và hệ luỵ của “nhân hoạ” -0
Cơn bão số 3 và hoàn lưu sau bão đã gây thiệt hại khoảng 50.000 tỷ đồng.

Nhưng, khi chứng từ sao kê của UBTƯ MTTQVN được công khai, minh bạch, đã bắt đầu có nhiều câu chuyện đáng buồn được phát lộ. Trước khi nói đến những chuyện thiếu tích cực ấy, cũng cần làm rõ một điểm đang tạo ra tranh luận suốt mấy ngày nay. Đó là việc có luồng quan điểm (thiểu số thôi) đặt vấn đề về chuyện công khai sao kê liệu có xâm phạm quyền riêng tư hay không. Thực tế là không và chuyện lồng ghép quyền riêng tư vào đây chỉ là nâng quan điểm một cách vội vàng.

Trong thao tác chuyển khoản ngân hàng, luôn có phần nội dung chuyển khoản. Giả sử, nếu ở nội dung chuyển khoản này, người chuyển khoản muốn giấu tên, chắc chắn phần sao kê sẽ không có danh tính cá nhân của họ. Vì thế, đã có nhiều khoản ủng hộ từ thiện dù nhỏ nhoi về giá trị nhưng gây xúc động cộng đồng. Đó chính là các giao dịch được thực hiện bởi các em thiếu niên, nhi đồng với nội dung như “cháu là học sinh, cháu không có nhiều tiền, nhưng cháu xin được góp hai gói mì ăn liền ủng hộ đồng bào”.

Các sao kê đó không cho chúng ta biết được những học sinh kia là ai nhưng chính những nội dung đi kèm lại khiến ta ấm lòng và tạo nên phản ứng tích cực trong xã hội. Do đó, chúng ta phải thừa nhận với nhau rằng, nếu người quyên góp muốn để tên mình trong nội dung giao dịch, nghĩa là họ muốn đơn vị nhận quyên góp biết khoản đóng góp đó đến từ cá nhân nào và ở cương vị của đơn vị nhận quyên góp, việc minh bạch với cộng đồng (mà trong đó có những cá nhân đã lưu lại danh tính của mình ở nội dung chuyển tiền) chính là một trong những nghĩa vụ giải trình.

Chính từ nghĩa vụ giải trình đó, một số tiêu cực đã bị bóc trần và cho thấy đã có những cá nhân trục lợi trên nỗi đau chung của cả nước. Đầu tiên là những trục lợi tài chính từ hoạt động quyên góp từ thiện. Nhiều nhóm bạn bè chơi chung với nhau hoặc nhóm đồng nghiệp đã cùng gom góp tài chính để ủy quyền cho một cá nhân đại diện gửi về tài khoản của UBTƯ MTTQVN cho “ra tấm ra món” nhưng kết cục là người đại diện chỉ gửi một khoản cực nhỏ rồi sau đó Photoshop chỉnh sửa ảnh hóa đơn chuyển tiền để ăn chặn của chính bạn bè mình.

Ngay từ đợt đầu tiên UBTƯ MTTQVN công khai sao kê, đã có không ít cá nhân phải lên mạng xã hội đăng đàn xin lỗi bạn bè, đồng nghiệp, đồng thời “khắc phục hậu quả”. Trên các diễn đàn, cư dân mạng tung ra khá nhiều bằng chứng về hành vi ăn chặn kiểu này. Thực sự, các cá nhân vi phạm đã không thể hình dung nổi hậu quả mà họ phải nhận về. Về mặt luật pháp, có thể xem hành vi ấy như một dạng “tham nhũng vặt” dựa vào việc lạm dụng niềm tin của người khác. Cái lợi về tài chính không đáng bao nhiêu nhưng cái mất thì quá lớn. Chưa nói đến chuyện nếu có khiếu nại, khởi kiện, họ sẽ phải đối diện với phán xử của pháp luật mà chỉ nói đến chuyện các mối quan hệ đang tốt đẹp bỗng dưng đổ vỡ và hệ lụy của chuyện đánh mất lòng tin từ những người xung quanh. Trong tương lai, e rằng sẽ khó có ai dám “chơi” chung chứ đừng nói đến chuyện làm ăn kinh tế với những người đã có tì vết trục lợi từ hoạt động thiện nguyện.

Thứ hai là những trục lợi danh tiếng mà các vụ bóc phốt sao kê ầm ĩ nhiều ngày qua xoáy vào với cái gọi là “phông bạt”. Nhiều cá nhân điềm nhiên lên mạng xã hội khoe mình ủng hộ hàng chục, hàng trăm triệu đồng nhưng cuối cùng, đối chiếu với bản sao kê, hóa ra họ chỉ quyên góp vài chục ngàn, vài trăm ngàn. Thực tế, hoạt động thiện nguyện cần nhất là cái tâm, là tấm lòng.

Quyên góp từ sức mạnh cộng đồng, những đồng tiền ít ỏi của những cá nhân có thể tưởng như không giúp được gì nhiều nhưng hàng chục triệu cá nhân như vậy có thể tạo ra sức mạnh lớn. Tất nhiên, những ai có điều kiện kinh tế khá giả hơn sẽ mang lại những đóng góp hiệu quả hơn, song không ai trong xã hội lại đi đánh giá một cá nhân dựa trên số tiền họ quyên góp là bao nhiêu cả. Nhưng, có nhiều cá nhân chủ đích xây dựng hình ảnh, đánh bóng tên tuổi qua việc gian dối giá trị quyên góp nhằm mục đích tạo dựng lượng người hâm mộ đông đảo, từ đó họ có thể kiếm lợi tài chính từ mạng xã hội về lâu về dài thông qua việc bán hàng, làm quảng cáo v.v... và v.v... Suy cho cùng, hành vi trục lợi này tinh vi hơn trục lợi kiểu “tham nhũng vặt” ở trên bởi nó có toan tính một cách tinh ranh.

Fanpage mạo danh Hội Chữ thập đỏ tỉnh Quảng Ninh và lấy số tài khoản cá nhân để kêu gọi ủng hộ người dân bị ảnh hưởng bão số 3.

Giả sử, UBTƯ MTTQVN không công bố các sao kê minh bạch kịp thời, chắc chắn nhiều cá nhân sẽ ung dung với hình ảnh “chói lòa” ngụy tạo như một nhà hảo tâm thành đạt luôn sẵn lòng vì cộng đồng. Và, cộng đồng sẽ luôn ưu ái những cá nhân như thế về lâu dài, thậm chí sẽ có thể sẵn lòng mang lại lợi ích cho những cá nhân ấy với tâm thức muốn đền đáp lại những người đã có đóng góp lớn. Đáng nói hơn là việc đánh bóng của những thương hiệu, ví dụ như một cơ sở nha khoa ở một thành phố lớn chẳng hạn. Chỉ quyên góp đúng 10.000 đồng thôi, nhưng chủ cơ sở này đã chỉnh sửa biên lai chuyển tiền thành... 300 triệu.

Nói thẳng, đây là kiểu mượn thiên tai, mượn tang thương để làm quảng cáo trá hình. Đó là còn chưa kể tới những hành vi tự chuyển tiền vào tài khoản cá nhân của mình nhưng nội dung chuyển khoản thì lại ghi “ủng hộ khắc phục hậu quả bão lụt” và chỉnh sửa tên người nhận thành UBTƯ MTTQVN. Hành vi ấy gây hại tới uy tín của UBTƯ MTTQVN nói riêng và các quỹ vận động từ thiện nói chung và nếu không có sự minh bạch về nguồn thu - chi, rất có thể các đơn vị nhận vận động từ thiện sẽ bị hàm oan.

Một kiểu trục lợi khác nữa xuất hiện khá tinh vi chính là giả mạo các trang, các tài khoản giả mạo các quỹ từ thiện, đặc biệt là quỹ của UBTƯ MTTQVN. Trang Thông tin Chính phủ đã phải gửi cảnh báo gấp sau khi đã có những nạn nhân là nhà hảo tâm bị mất tiền oan cho những tài khoản giả mạo kiểu này.

Ngoài câu chuyện sao kê kể trên, mùa bão lũ năm nay vẫn còn tồn đọng một dạng trục lợi khác nữa là nâng giá các mặt hàng nhu yếu phẩm. Tình trạng này đã xuất hiện từ khá lâu, điển hình là ở thời kỳ dịch bệnh, với chuyện giá khẩu trang bị bơm lên đến chóng mặt. Ở đợt thiên tai vừa rồi, ngoài chuyện đội giá áo phao, thiết bị cứu sinh..., lợi dụng thiệt hại mùa màng quá lớn ở phía Bắc, giá thực phẩm cũng đã bị một số “con sâu” đội lên đến chóng mặt. Thậm chí, có một nhà hàng ở Quảng Ninh còn chặt chém sau khi bão đã tan và kết cục là họ mất sạch những khách hàng quen thuộc bởi phản ứng quyết liệt của cộng đồng.

Thiên tai là chuyện không ai lường trước được hậu quả của nó và mỗi khi thiên tai xảy ra, cả nước đều hướng đến mục đích chung là cứu nạn, hỗ trợ đồng bào khó khăn tái thiết lại đời sống. Với tinh thần nhường cơm sẻ áo, khi cả nước chung một tấm lòng, chúng ta có thể chiến thắng được những hậu quả mà thiên tai để lại. Song, “nhân tai” cũng là một thứ mà cả xã hội cần đồng lòng chống lại và thói trục lợi trên mất mát của đồng bào mình chính là một dạnh “nhân tai” cần phải bị bóc trần, lên án, tẩy chay và thậm chí, tùy theo mức độ hành vi, cần phải bị đưa ra xử lý bằng công cụ pháp luật.

Hà Quang Minh

Hơn 60 năm trước, giữa nơi lằn ranh chia cắt đất nước, có một người thợ may lặng lẽ ngồi bên bờ sông Bến Hải, ngày đêm tỉ mẩn từng mũi kim đường chỉ để may lá cờ đỏ sao vàng. Lá cờ ấy không chỉ tung bay trên kỳ đài Hiền Lương, mà còn bay trong tim hàng triệu người dân hai miền Nam - Bắc.

Lại một chiến sĩ CAND nữa hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ. Anh chưa lập gia đình, anh ngã xuống bỏ lại bao dự định, bao khát vọng còn dang dở. Cuộc sống mãi trôi, dòng đời cuộn chảy, giữa nhịp sống hối hả hôm nay, nỗi đau càng quặn thắt thì sự hy sinh thiêng liêng ấy càng có sức mạnh vô hình, lay động trái tim muôn nẻo...

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 24/4 lần đầu tiên tuyên bố thẳng thắn với Tổng thống Nga Vladimir Putin: “Vladimir, hãy dừng lại!”, trong bối cảnh Nga đã tấn công Kiev bằng tên lửa và máy bay không người lái trong đêm, khiến 12 người thiệt mạng.

Một Hoàng Anh Gia Lai được người hâm mộ yêu quý và ủng hộ chính là tập thể được xây dựng dựa trên triết lý đặc biệt của bầu Đức. Đó là tập thể không giành chiến thắng bằng mọi giá, mà nỗ lực đem đến niềm vui cho cổ động viên.

Hỏi: Đầu năm 2024, con tôi có vay 200.000.000 đồng để kinh doanh với lãi suất 4.000đ/triệu/ngày. Con tôi đã trả lãi đầy đủ trong 1 năm nhưng gần đây chủ nợ đòi tăng lên 5.000đ/triệu/ngày. Tính ra tiền lãi con tôi đã trả cho họ còn cao hơn tiền gốc. Xin tòa soạn cho biết hành vi cho vay với lãi suất như trên có phải là cho vay lãi nặng không? Con tôi cần làm gì để thoát khỏi tình cảnh này? (Việt Nga, TP Việt Trì, Phú Thọ)

Khi AI tham gia vào lĩnh vực nghệ thuật, nó loại bỏ yếu tố con người - với dấu ấn cá nhân của người nghệ sĩ; với những thôi thúc, dằn vặt nội tâm; với quá trình sáng tạo dày công, gian khổ - những thứ khiến một tác phẩm có giá trị và sức sống.

Gần trưa 16/4/1975, tuyến phòng thủ từ xa mang tên “Lá chắn thép Du Long” cách Phan Rang 30 km bị đập tan. Những chiếc xe tăng dẫn đầu đoàn quân Giải phóng chia làm 3 mũi đánh thẳng vào vòng trong tuyến phòng thủ, phi trường Thành Sơn, cảng Ninh Chữ, giải phóng thị xã Phan Rang. Mũi thọc sâu của một đơn vị thuộc Sư đoàn 3 Sao Vàng quân Giải phóng sử dụng xe tăng, xe cơ giới tiếp tục tiến theo quốc lộ 1 về phía Nam.

Giữa rừng xanh trập trùng, thêm hai mái nhà mới khang trang, vững chãi vừa được khánh thành ở bản Huổi Hán và Mấn 2, xã Nậm Xe, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu. Đây là hai trong số hàng nghìn ngôi nhà đã và đang được Bộ Công an xây dựng tại Lai Châu. Dù không phải là những công trình đồ sộ, cũng không phải là phép màu từ cổ tích, những ngôi nhà này là hiện thân của nghĩa tình, trách nhiệm và tình yêu thương mà Bộ Công an mang đến dành tặng đồng bào vùng cao gặp nhiều khó khăn.

Tổng thống Donald Trump ngày 24/4 đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm thúc đẩy ngành khai thác khoáng sản biển sâu, đánh dấu nỗ lực mới nhất của ông nhằm thúc đẩy khả năng tiếp cận niken, đồng và các khoáng sản quan trọng khác của Mỹ.

Thủ đô Hà Nội cùng với các tỉnh thành khác ở miền Bắc hôm nay được dự báo mưa dông cả ngày, cục bộ có nơi mưa to đến rất to với lượng mưa 15-30mm, có nơi trên 80mm.

Những giây phút đếm ngược đến đại Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), cũng là những phút đếm ngược thời khắc lên đường tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (GGHB LHQ) của ba sĩ quan Công an thuộc Tổ công tác số 5. Thật tự hào khi các sĩ quan lên đường thực hiện nhiệm vụ quốc tế vào dịp đặc biệt của đất nước.

Cuối năm 2024 đến nay, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Lâm Đồng nhận được nhiều đơn tố cáo của người bị hại về việc bị Nguyễn Nhật Thảo Xuân Vy (SN 1997, thường trú tại huyện Đơn Dương) và Nguyễn Ngọc Phương Thảo (SN 1992, thường trú tại phường 4, TP Đà Lạt) lừa đảo, chiếm đoạt tài sản với số tiền lớn.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.