Quá khứ không lụi tàn

Không có điều gì bất ngờ xảy ra. Bác Mike chiếm thượng phong nhập cuộc 2 hiệp đầu. Còn lại 6 hiệp sau là của cháu Jake. Có câu “mãnh hổ nan địch quần hồ”, nghĩa là hổ mạnh còn khó chống được bầy cáo. Ở trận này là hổ già yếu thì đứa trẻ cũng lêu lêu được. Mike được gọi là thép nhưng không thể là thép không rỉ. Kiểu đánh Peek-A-Boo trứ danh, giương đông kích tây, lườm rau gắp thịt vẫn hiện diện nhưng không thu được hiệu quả. Trường phái này do HLV Cus D'Amato phát triển và truyền dạy từ khoảng 12 tuổi.

Đặc trưng là thu tay găng phòng thủ mặt, mắt “nhìn trộm” đối thủ qua khe cẳng tay đóng mở, thân lắc ngang, hụp dọc né đòn và tìm cơ hội là sấn vào “cướp không gian” tung quyền kết liễu, y như trò chơi ú òa với trẻ con. Vì thế kỹ năng được đặt tên là Peek-A-Boo, nghĩa là trò chơi ú òa. Peek-A-Boo đã đưa Mike thép lên hàng võ sĩ đỉnh cao thế giới, thống lĩnh các đai WBC, WBA và IBF khi mới 20 tuổi và sau đó dù thắng dù thua vẫn được suy tôn là tay đấm xuất sắc nhất của mọi thời đại, sánh cùng Mohamed Ali.

Nhưng ở tuổi U60 thì các màn ú òa này không còn nhanh nữa và ông già không thể “cướp không gian” được của Jake. 6 hiệp tiếp theo chỉ là màn ú òa dưỡng sinh vươn thở, mà thở cũng không ra hơi. Jake Paul đã có thể knock-out ông già khốn khổ nhưng đã nương tay không làm vậy. Ở vài giây cuối trận, cháu Jake Paul đã lùi ra cúi đầu chào với một tư thế kính trọng, nhân văn. Thua trận nhưng bác Mike cũng lĩnh 20 triệu USD, cháu Jake lĩnh 40 triệu USD. Hai bác cháu đều vui vẻ cả.

Không ít người cho rằng đây chỉ là một màn biểu diễn lòe bịp để “lùa gà” kiếm tiền. Tất cả các màn thách thức võ mồm trước trận chỉ là “phông bạt” để tạo phễu hứng tiền. Bỏ qua dấu hỏi về dàn dựng thì cũng có thể thấy bác Mike lực bất tòng tâm, não bảo nhưng tay không nghe. Người mê Tyson nói, “Mike thua vẫn là Mike thép, Jake thắng vẫn là YouTuber”. Thực ra không có ai thua ở đây cả. Hai bác cháu cùng thắng theo hai cách khác nhau. Người xem cũng chẳng thiệt bởi họ vẫn được xem lại cơ bắp thần tượng của mình. Họ sẵn sàng trả tiền chứ không có gì ép uổng. Có những vé giá 2 triệu USD mà người xem vẫn không hề đắn đo.

Người ta nói, “Khôn đâu đến trẻ, khỏe đâu đến già”. Có thể sẽ vừa sức hơn nếu bác Mike chỉ làm công tác huấn luyện như người thầy Cus D'Amato. Thiên hạ nói Mike già còn dại. Nhưng việc lĩnh 20 triệu USD cho một trận biểu diễn dưỡng sinh thì thấy ông già cũng đã vượt tuổi lên tầm “lục thập nhi nhĩ thuận”, ai khen ai rủa cũng không động tâm. Tuổi cao, đôi khi tai không nghe thấy gì theo đúng nghĩa đen, thành ra thiên hạ bình phẩm nói gì cũng cười như mùa thu tỏa nắng. Có khi đấy cũng là đẳng cấp khinh an của thiền định. Cách giải thích của học giả Nguyễn Hiến Lê thì nhĩ thuận ở đây là nghe theo mệnh trời. Nhưng mấy ai thực sự nghe mệnh trời?

Phần lớn cầu thủ giải nghệ khi chưa tới 40 tuổi bởi bóng đá là môn đua sức mạnh cường độ cao, nhưng vẫn có những cầu thủ theo nghề khi lớn tuổi. Thí dụ: Cựu danh thủ Brazil Rivaldo duy trì tới 44 tuổi, đang ở chặng “tứ thập nhi bất hoặc”; Kazuyoshi Miura, 54 tuổi, người Nhật vẫn tiếp tục thi đấu ở chặng “ngũ thập tri thiên mệnh”. Ông là nguyên mẫu cho bộ truyện tranh Subasa nổi tiếng; cựu thủ môn người Anh Dave Beasant canh khung thành tới tận 54 tuổi… Tất nhiên số này là rất hiếm. Nói chung thì cũng phải chấp nhận quy luật của tạo hóa với biểu đồ sức khỏe hình parabol, lên rồi thì cũng phải xuống thôi. Boxing không được hỗ trợ của đồng đội như bóng đá nên các tay đấm chỉ có một mình chiến đấu dù cho gánh nặng tuổi tác bao nhiêu.

Có thể Mike học tinh thần khởi nghiệp của người Do Thái chăng? Cộng đồng này không có khái niệm hưu an hưởng tuổi già mà khởi nghiệp bất kỳ lúc nào, kể cả tuổi hưu trí hoặc “thất thập cổ lai hy”. 

Bài hát “60 năm cuộc đời” tính sổ quỹ đời chỉ có 60 năm thôi. Tuy vậy, có nhiều bác lạc quan cho rằng 60 tuổi chỉ là tuổi thượng thọ của cuộc đời thứ nhất. Cuộc đời thứ hai bắt đầu từ 61và được tính là 1 tuổi. Sau tuổi 60 thì lại bắt đầu là nhi đồng 2.0, thích chơi chim cảnh, cá chọi và hay dỗi người thân.

Với phong tục đẹp xứ ta thì tuổi cao luôn được con cháu tôn kính. Các cụ thường tự trào tuổi của mình bằng thơ: “Sáu mươi chưa phải là già/ Sáu mươi là tuổi mới qua dậy thì/ Sáu nhăm hết tuổi thiếu nhi/ Bảy mươi là tuổi mới đi vào đời/ Bảy nhăm là tuổi ăn chơi/ Tám mươi là tuổi yêu người, yêu hoa/ Tám nhăm nhưng vẫn không già...”.

Câu chuyện thụi nhau của hai bác cháu Mike - Jake cho thấy, ở tuổi hưu trí mà vẫn được chào mời thu bộn tiền chứng tỏ phải có thành quả vĩ đại trong quá khứ như thế nào. Công sức lao động trong quá khứ không bao giờ lụi tàn mà vẫn đồng hành cùng tương lai.