Tử tế thường tình
Tôi đã thấy những người quyên góp một lúc 900 triệu chỉ bằng một lệnh chuyển tiền không suy nghĩ cho quỹ Hạt Vừng của chúng tôi, một quỹ mới toanh và chẳng trống dong cờ mở. Hay nhiều lắm những người đang dùng danh nghĩa cá nhân, tự bỏ vài trăm triệu tiền túi vào và kêu gọi thêm những bạn bè khác.
Tôi cũng đọc - nghe - xem nhiều gương F0 sau khi khỏi bệnh đã tình nguyện ở lại bệnh viện hỗ trợ các y, bác sĩ cứu giúp các F0 khác. Rồi những người không một điểm nóng nào là không có mặt, từ lũ lụt miền Trung, đến Bắc Giang, Bắc Ninh, TP Hồ Chí Minh… Họ đều là những người tử tế mà tôi hay gọi vui là "tử tế có số má", "tử tế ngấm vào máu". Họ đều khiến chúng ta ngưỡng mộ, nể trọng và kể với nhau nghe rất nhiều về họ.
Chúng ta định nghĩa về sự tử tế dựa trên những điều phi thường mà chúng ta không làm được, không đủ tài chính, sự dũng cảm, dấn thân để làm được như họ. Mà không nghĩ rằng sự tử tế, việc tử tế, đôi khi bé xíu nhưng lấp lánh không khác gì với sự "tử tế có số má" kia. Như một tin nhắn chuyển khoản cho quỹ Hạt Vừng của chúng tôi với con số lẻ đến 500đ con.
Bởi đó là khoản tiền cuối cùng trong tài khoản tích lũy của họ. Như một tin nhắn ngập ngừng hỏi chúng tôi: Đến mùng 5 tháng sau, quỹ mình còn nhận hỗ trợ không ạ? Bởi mùng 5 em mới nhận được lương, em muốn ủng hộ một phần. Hay, một công nhân vệ sinh môi trường bị nợ lương sau khi nhận khoản hỗ trợ từ quỹ Hạt Vừng chúng tôi đã trích ra một phần để ủng hộ trở lại cho việc mua máy trợ thở cho TP Hồ Chí Minh... Những người đó chưa bao giờ họ nghĩ rằng họ là nhà hảo tâm. Họ cho rằng những việc làm của họ đơn giản như việc chúng ta cúi đầu trước một đám tang đi qua vậy. Phải, đó chính là sự tử tế thường tình mà tôi đang nhắc tới.
Tử tế thường tình là sự tử tế tự nhiên không do sự thôi thúc bởi bất cứ thứ hào nhoáng nào, không từ việc muốn nhận đánh giá nào từ cộng đồng. Tử tế thường tình tự nhiên như vậy. Như việc nhắc một cái chân chống xe chưa gạt lên. Như việc giữ cửa cho ai đó đi sau mình. Như việc dừng đèn đỏ dù đó là lúc nửa đêm đường vắng. Sự tử tế thường tình ấy không đợi những vinh danh.
Những ngày dịch giã, tôi đã gặp cơ man nào những tử tế thường tình như thế, ngoài kia. Đôi khi chỉ là việc dừng lại giữa cái nắng gay gắt, mua một chai nước, dăm gói mỳ để tặng một người vô gia cư. Đôi khi lại là việc từ chối gói hỗ trợ an sinh xã hội của một người cũng đang chắt chiu, bóp mồm bóp miệng để sống qua những ngày giãn cách. Họ từ chối bởi họ có thể kháng cự được thêm ít ngày nữa trong khi nhiều người khác còn khổ hơn họ, cần gói hỗ trợ an sinh này. Hay cả việc nhường cơ hội tiêm vaccine cho người khác cần hơn khi mỗi tòa trong khu chung cư của tôi được đăng ký tối đa 75 suất tiêm đợt đầu tiên này. Nhiều người nhường lại cho những người quan trọng hơn dù họ cũng đang mong được tiêm sớm.
Ai cũng mong được tiêm sớm, dù chỉ là một mũi. Bởi tiêm được là bớt đi nỗi lo. Hay khi, chỉ là giả dụ với nhau thôi, các hàng xóm của tôi bàn luận với nhau về việc nếu một ngày đóng tiền để được tiêm vaccine, họ sẽ đóng gấp đôi, gấp ba số tiền phải đóng để mua thêm vài mũi tiêm cho những người yếu thế. Là giả dụ thôi vì có tiền thời điểm này cũng không có vaccine mà mua. Nhưng, cũng đủ để thấy tinh thần của sự tử tế có mặt ở khắp nơi vậy.
Chúng ta đang sống trong thời dịch giã khắp nơi. Người xấu từ thời chưa dịch đã có rồi. Đến khi dịch giã, cái nghèo, cái đói, nỗi sợ và sự bất an cũng khiến cho nhiều người thành kẻ xấu. Tạm gọi là do hoàn cảnh xô đẩy. Chúng ta mỗi ngày vẫn bắt gặp họ trên những bản tin như lừa đảo bán thuốc trị COVID giả. Như những kẻ lợi dụng nỗi sợ của người khác để trục lợi cho bản thân.
Hay cả như những người vẫn rủng rỉnh tiền bạc mà vẫn ký nhận gói hỗ trợ an sinh chỉ vì 1,5 triệu đồng từ trên trời rơi xuống, không nhận có mà điên. Hay những kẻ làm giả giấy đi đường, những doanh nghiệp bằng cách này hay cách nọ dù không phải doanh nghiệp sản xuất hàng thiết yếu nhưng vẫn cấp giấy phép đi đường mà tivi đã bêu tên. Họ không quan tâm đến cộng đồng, họ chỉ coi dịch giã như cơ hội thu lợi bất chính cho bản thân.
Hoặc, đơn giản, họ tỏ ra "khôn ngoan" hơn những kẻ khác, ích kỷ và vô cảm. Nhưng, tôi tin họ chỉ là những con số nhỏ, những thứ xấu xí đơn lẻ trước những sự tử tế thường tình lấp lánh quanh chúng ta. Chỉ là chúng ta đang nhìn vào phía nào của cuộc sống này. Phía tối ấy hay là phía lấp lánh này. Tôi vẫn tin rằng chúng ta là những gì chúng ta hướng tới.
Khi tôi nhìn về phía những lấp lánh, tôi sẽ thấy trong những lời cầu cứu trên bản đồ là số người đã tham gia trợ giúp cho những lời cầu cứu đó. Trên Zalo của chúng ta đang có tấm bản đồ đó, quét xung quanh để xem ai cần trợ giúp. Hay, khi tôi nhìn về phía những lấp lánh, tôi sẽ thấy trên Facebook những hội nhóm Người Việt thương nhau hay Hà Nội giúp nhau qua mùa dịch... tôi thấy được những gánh rau vui vẻ hay bữa cơm 0 đồng. Khắp mọi nơi, đủ mọi lứa tuổi, hoàn cảnh đều sẵn sàng trợ giúp. Chưa khi nào làn sóng làm việc thiện nguyện lớn như lúc này. Ai cũng có thể trở thành một Mạnh Thường Quân bằng những điều bé nhỏ nhất họ có thể làm. Đó chính là những tử tế thường tình.
Tôi tin một điều rằng, những tin tức tiêu cực rất "ăn like", "bội thu share" nhưng sự tử tế thường tình lại là thứ dễ lây lan hơn cả dù số like ít ỏi, số share hẻo mọn. Như khi một người bạn của tôi, Facebook của cậu ấy không quá 10 like mỗi status nhưng khi cậu ấy kêu gọi bạn bè góp tiền giúp đỡ một vài trường hợp đang cạn kiệt lương thực, tôi không ngờ rằng lời kêu gọi chỉ nhận được 8 like ấy nhưng chỉ sau 12 tiếng, tài khoản của bạn tôi đã nhận được gần 30 triệu đồng từ hơn 70 người cả quen lẫn không quen. Những người ủng hộ họ chỉ chuyển khoản chứ không like, không share, không comment.
Tôi càng "sáng mắt" ra khi chính quỹ Hạt Vừng của mình cũng đã nhận được những khoản đóng góp từ một ngôi sao nổi tiếng của Hàn Quốc. Thì ra đó là cộng đồng fan của ngôi sao đó tại Việt Nam, họ chúc mừng sinh nhật thần tượng của họ bằng việc gây quỹ ủng hộ máy thở cho Hạt Vừng. Điều đó khiến tôi tin rằng sự tử tế thường tình có thể đến từ rất nhiều nơi, từ rất nhiều con người tưởng chừng vô danh vậy. Bởi sự tử tế thường tình tự nhiên như hơi thở. Bởi sự tử tế thường tình có khả năng lây lan rất nhanh, nhanh hơn cả tốc độ lây lan của biến chủng Delta vậy.
Còn vô số câu chuyện về sự tử tế thường tình mà tôi có thể viết ra. Bởi nó rất nhiều và nó ở khắp nơi. Chỉ là chúng ta có nhìn ra nó không, có nhận ra nó không. Là chúng ta chọn nhìn về phía nào. Và, khi ta chọn nhìn về phía những lấp lánh, tôi dám cam kết rằng bạn sẽ thay đổi đến không thể ngờ tới. Nó như thứ hiệu ứng tâm lý vậy. Khi chúng ta quen với những lấp lánh rồi, chính chúng ta cũng sẽ lấp lánh theo. Khi đó, tin tôi đi, bạn sẽ thấy sống tử tế, cư xử tử tế, hành động tử tế, là lẽ đương nhiên trong mỗi chúng ta.