Làm gì để nhận biết được thực phẩm sạch, an toàn?
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cả nước hiện có 880.000ha rau cung ứng cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, diện tích rau an toàn, rau VietGAP chỉ chiếm dưới 10%. Con số này cho thấy người tiêu dùng vẫn phải sử dụng các loại rau chưa đạt chất lượng và tiềm ẩn nhiều nguy cơ về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật ảnh hưởng đến sức khỏe.
Liên tục những vụ việc các cơ sở sản xuất giá đỗ lớn dùng hoá chất kích thích sinh trưởng, đưa ra thị trường tiêu thụ hàng trăm tấn bị phát hiện và xử lý hình sự cũng là thực trạng đáng báo động về mất an toàn thực phẩm trong nông sản. Bên cạnh đó, tình trạng sử dụng chất cấm trong chăn nuôi vẫn tồn tại.
Bà Trần Thị Dung, Phó Chủ tịch kiêm Trưởng ban Kiểm tra Hội Bảo vệ người tiêu dùng cho biết, hiện nay, người tiêu dùng gần như không có quyền lựa chọn, việc quản lý an toàn thực phẩm còn nhiều tồn tại, chưa có sự đột phá, “lực bất tòng tâm”. Nguyên nhân bắt đầu từ câu chuyện quản lý mỗi loại thực phẩm cần tới 3 bộ (Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường).
Cũng theo bà Dung, một số cơ quan nhà nước hiện nay chưa quyết tâm tạo sự an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng nội địa. Khi chúng ta xuất khẩu hoa quả sang Trung Quốc và các nước thì họ yêu cầu phải có vùng trồng. Tại sao chúng ta không làm vùng trồng cho sản xuất trong nước? Hiện nay, có chính quyền địa phương cấp xã, phường, chúng ta nên quy định, đào tạo cán bộ để làm tốt việc quản lý các hộ sản xuất ở địa phương. Về hệ thống luật pháp cần hoàn chỉnh, có tiêu chuẩn, quy chuẩn minh bạch và bao trùm; yêu cầu tối thiểu hàng hoá ra thị trường bắt buộc phải ghi nhãn mác… Cơ quan quản lý cần tập trung vào xây dựng cơ chế, chính sách và quy định, sau đó đi đào tạo cho hệ thống cấp xã, phường.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, chuyên gia công nghệ sinh học và thực phẩm chia sẻ, tình trạng mất an toàn thực phẩm là vấn đề lớn, lãnh đạo Chính phủ, bộ, ban, ngành cũng rất lo lắng: “Việc nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, nông sản trong nước nếu chỉ áp dụng bằng cơ chế kiểm soát thì không thể biến chuyển được, và nước ta không đủ nhân lực để kiểm soát hết. Vì thế, theo tôi hãy để người nông dân tự kiểm soát, nâng cao nhận thức cho bà con để người dân biết, hiểu mà không sử dụng các chất cấm, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong sản xuất nông sản, thực phẩm, bởi đó là hành vi vi phạm pháp luật”. Cũng theo PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, cơ quan chức năng cần có danh mục những hóa chất không được dùng trong nông nghiệp, như một quyển sổ tay cho người nông dân.
Theo các chuyên gia về an toàn thực phẩm, nên sử dụng học sinh sinh viên trong việc tuyên truyền về các loại thuốc bảo vệ thực vật. Dùng lực lượng toàn dân để nâng cao ý thức người nông dân. Hiện nay, nền nông nghiệp nước ta rất phát triển, hướng đến xuất khẩu, nhưng nhiều người tránh né về an toàn thực phẩm, không đảm bảo chất lượng, vẫn nhắm mắt xuất khẩu, với mong muốn hên xui xuất khẩu trót lọt. Vì thế nhiều mặt hàng không đáp ứng được yêu cầu về tiêu chuẩn xuất khẩu và bị trả về như dưa hấu, sầu riêng, thanh long…
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cũng cho rằng, cần nhiều biện pháp song hành để làm cách nào người dân hưởng thụ được nền nông nghiệp an toàn, chất lượng, “ngon và lành”. Đây là 2 yếu tố quan trọng nhất để ngành nông nghiệp phát triển, nông sản được yêu quý trên thị trường, nông dân phát triển thì đất nước cũng phát triển. Người tiêu dùng hiện rất lo sợ về chuyện rau bị phun hóa chất bảo vệ thực vật. Tuy nhiên, theo ông Thịnh, việc hóa chất bên ngoài rau thì tương đối dễ xử lý bởi khi ngâm rau vào nước sẽ làm hàm lượng các hóa chất bên ngoài tan ra, vi sinh vật bám trên rau sẽ trôi đi.