Quyết liệt đấu tranh, nhân văn trong xử lý (Bài cuối)

Mặc dù còn nhiều khó khăn song bước đầu cao điểm đã phát huy được hiệu quả, góp phần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh với hoạt động tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của NNN phục vụ công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm và bảo đảm an ninh quốc gia.

Làm tốt công tác nắm tình hình

Đại tá Nguyễn Thị Bình Phương, Trưởng phòng Quản lý NNN cho biết, thời gian qua, sau khi chính sách về thị thực điện tử được triển khai, lượng du khách quốc tế đến Việt Nam đã tăng nhanh về số lượng, đa dạng về mục đích, quốc tịch. Số lượng NNN nhập cảnh 6 tháng đầu năm 2024 đạt 8,8 triệu lượt, tăng 58.4% so với cùng kỳ năm ngoái và cao hơn 4.1% so với cùng kỳ năm 2019.

Cùng với những tín hiệu tích cực trong phát triển du lịch, kinh tế khi NNN nhập cảnh tăng, số NNN có hoạt động phức tạp cũng gia tăng, như NNN sử dụng không gian mạng để hoạt động vi phạm pháp luật (lừa đảo, đánh bạc, xâm phạm thuần phong mỹ tục...) ngày càng phổ biến với phương thức, thủ đoạn tinh vi hơn đã được phát hiện tại các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Bắc Giang, Khánh Hòa, TP Hồ Chí Minh... NNN hoạt động đúng mục đích, chương trình đã đăng ký, chủ yếu tìm việc làm, cư trú, lao động trái phép và có hoạt động phức tạp, vi phạm pháp luật, gây mất ANTT - an toàn xã hội (ATXH) ở Việt Nam.

Sau khi triển khai cao điểm, Cục Quản lý xuất nhập cảnh đã thực hiện chặt chẽ nhưng vẫn đảm bảo nhanh chóng, thuận lợi trong công tác kiểm tra, xét duyệt nhân sự cho NNN nhập cảnh; phát hiện, kiên quyết từ chối những trường hợp khai không đúng sự thật; lợi dụng chính sách thị thực điện tử để nhập cảnh hoạt động vi phạm pháp luật; kiểm soát nhập cảnh chặt chẽ tại các cảng hàng không quốc tế. Đồng thời, đơn vị đã tích cực phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn, xử lý các trường hợp người nước ngoài xuất nhập cảnh trái phép, vi phạm pháp luật về xuất nhập cảnh. Điều tra, làm rõ phương thức, thủ đoạn, đối tượng tổ chức đưa NNN nhập cảnh trái phép...

Phòng Quản lý NNN đã trao đổi với Công an các địa phương để phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh. Bên cạnh đó, đã trao đổi với lực lượng Bộ đội Biên phòng để tăng cường kiểm tra, kiểm soát tại các cửa khẩu, đường mòn, lối mở trên tuyến biên giới, kịp thời phát hiện, xử lý người nhập cảnh trái phép. Chủ động phối hợp với tổ chức di cư quốc tế (IOM) tại Việt Nam để đề nghị hỗ trợ kinh phí trong xử lý các trường hợp NNN vi phạm không có khả năng tài chính để mua vé máy bay về nước.

Dưới sự chỉ đạo sát sao của Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Công an các địa phương mà nòng cốt là lực lượng Quản lý xuất nhập cảnh đã triển khai đồng bộ các lực lượng, biện pháp nghiệp vụ để nắm tình hình; chủ động phòng ngừa các đối tượng NNN hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Công an các địa phương đã tham mưu Đảng uỷ Công an tỉnh, thành phố, chỉ đạo, phối hợp các sở, ngành, chính quyền các cấp trên địa bàn tăng cường công tác quản lý cư trú, hoạt động của NNN tại Việt Nam; cảnh báo phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm NNN. Đồng thời, vận động nhân dân tích cực tham gia phòng ngừa, phát hiện, tố giác tội phạm, vi phạm quy định trong lĩnh vực quản lý xuất nhập cảnh; quản lý lao động NNN tại Việt Nam.

Tại đợt cao điểm này, Công an địa phương đã được giao nhiệm vụ phát huy vai trò của Công an cấp cơ sở, tăng cường tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia phòng ngừa, phát hiện vụ việc; rà soát các địa bàn có dấu hiệu hình thành điểm nóng về ANTT liên quan đến NNN, số quá hạn tạm trú, số hoạt động phức tạp; chủ động tuyên truyền cho công dân bằng nhiều hình thức đa dạng phù hợp với phong tục, tập quán sinh hoạt của nhân dân địa phương (khẩu hiệu, áp phích, tranh tuyên truyền, phát thanh, các bài viết trên báo, mạng xã hội...) về công tác phòng ngừa và phát hiện hoạt động tội phạm liên quan đến nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của NNN tại địa bàn.

Cuộc đấu tranh mang “bản sắc Công an Việt Nam”

Trong thời gian ngắn, ngay sau khi triển khai thực hiện cao điểm, Công an các địa phương đã rà soát hàng chục NNN vi phạm pháp luật. Trong đó, đáng chú ý Công an TP Hồ Chí Minh đã phát hiện 60 NNN không khai báo tạm trú, 11 NNN quá hạn tạm trú; Công an tỉnh Bình Dương phát hiện 2 người Ghana quá hạn tạm trú; Công an tỉnh Bắc Ninh xử lý 2 người Siera Leon quá hạn tạm trú dài ngày; Công an TP Hà Nội phát hiện 8 người Nigieria không khai báo tạm trú và đã quá hạn tạm trú... 1 trường hợp người Camerun nghi vấn in tiền giả, một nhóm người Iran lợi dụng việc đổi ngoại tệ để lừa đảo xảy ra tại các tỉnh TP như: TP Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Nam Định, Ninh Bình...

Thời gian gần đây, Công an các địa phương đã phát hiện nhóm người Iran trong đó có 3 người lớn (2 nam, 1 nữ) cùng 2 trẻ em, có hành vi trộm cắp, cướp giật tiền ở một số địa phương như: Thanh Hóa, Nam Định, Ninh Bình... Các đối tượng tập trung thành nhóm hoặc gia đình, thuê khách sạn cùng nhau. Hoạt động chủ yếu nhằm vào các cửa hàng kinh doanh trên địa bàn đề nghị đổi tiền từ USD sang VND hoặc những tiền mệnh giá lớn và lợi dụng người bán hàng mất cảnh giác hay bị đối tượng trong nhóm tác động làm phân tâm, thực hiện hành vi chiếm đoạt tiền. Việc xử lý đối với các đối tượng là hết sức khó khăn (vì hầu hết các vụ việc được phát hiện khi các đối tượng đã rời khỏi hiện trường, thiếu chứng cứ); đặc biệt các đối tượng mang theo trẻ em (để tạo sức ép cho các cơ quan chức năng).

Tuy hiệu quả bước đầu đã đạt được song lãnh đạo Cục Quản lý xuất nhập cảnh vẫn còn nhiều trăn trở. Trao đổi với tôi, Đại tá Đặng Tuấn Việt, Phó cục trưởng Cục Quản lý xuất nhập cảnh chia sẻ: Công tác đấu tranh hoạt động tội phạm liên quan đến nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của NNN còn gặp nhiều khó khăn do số lượng NNN nhập cảnh ngày càng tăng. Nhiều trường hợp NNN vi phạm pháp luật không hợp tác, thậm chí còn hướng dẫn nhau biện pháp đối phó khi bị cơ quan chức năng phát hiện và xử lý về hành vi sử dụng chứng nhận tạm trú quá thời hạn…

Đại tá Đặng Tuấn Việt chia sẻ câu chuyện, vì lý do nhân đạo, Cục Quản lý xuất nhập cảnh đã tạo điều kiện cho 2 vợ chồng người Nigieria được gia hạn tạm trú ở Việt Nam thêm 3 tháng do người vợ mới sinh con, không thể xuất cảnh ngay. Tuy nhiên, sau 5 tháng, 2 trường hợp này không hợp tác, không liên hệ Đại sứ quán Nigieria tại Hà Nội cấp Giấy thông hành cho cháu bé mới sinh để về nước. Cục Quản lý xuất nhập cảnh vừa thông qua Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao sử dụng biện pháp ngoại giao, vừa áp dụng biện pháp động viên, thuyết phục họ về nước để tránh phát sinh tiền lệ xấu.

Trong sự vất vả, khó khăn ấy luôn có những câu chuyện thấm đẫm tình người, nhân văn của các cán bộ làm công tác quản lý NNN. Mới đây, trường hợp của công dân Nigeria tên là Ifeanyi, ngày 17/4/2024, vào Việt Nam với mong muốn tìm được một công việc ổn định nhưng khi vào đây, người đàn ông ngoại quốc mới biết rằng đã bị lừa đảo. Ngay sau khi phát hiện bị lừa, anh ta đã ra sân bay để trở về nước. Khi đến nơi, người đàn ông mới biết rằng, vé khứ hồi của anh ta đã được hoàn trả cho đại lý… Vậy là người đàn ông bị mắc kẹt tại Việt Nam. Là một giáo viên bán thời gian và kỹ thuật viên máy tính ở Nigieria, trước khi sang Việt Nam, người đàn ông đã chuẩn bị bài giảng với háo hức cho một công việc giảng dạy ở Việt Nam nhưng rồi nỗ lực đã vô ích. Ngày 14/5, người đàn ông tìm đến Đại sứ quán Nigieria tại Việt Nam mong tìm kiếm sự hỗ trợ nhưng nhận được thông báo rằng họ không thể giúp được gì. Khi làm việc với người đàn ông này, các cán bộ Phòng Quản lý NNN đặc biệt cảm thông với hoàn cảnh của anh ta. Sau đó, đơn vị đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho người đàn ông được vào cơ sở lưu trú, chờ cơ hội đoàn tụ cùng với gia đình.

Trong thời gian tới, công việc và nhiệm vụ còn gian nan và không ít khó khăn, song dưới sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo Bộ Công an, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, CBCS Phòng Quản lý NNN sẽ tiếp tục nỗ lực, hoàn thành nhiệm vụ được giao.