Bán thuốc online tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, khó xử lý
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan lo ngại, chúng ta quản lý nhà thuốc truyền thống "còn chưa nổi" mà giờ lại tính bán thuốc online thì có thể tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, đặc biệt là thuốc giả, thuốc kém chất lượng, rất khó phát hiện và xử lý.
Chiều 26/6, Quốc hội Thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược. Vấn đề quảng cáo thuốc, bán thuốc theo hình thức thương mại điện tử được nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) quan tâm thảo luận.
Bùng nổ quảng cáo thuốc, "thổi phồng" tác dụng, lừa dối người tiêu dùng
Đề cập đến quy định thông tin và quảng cáo thuốc, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm để đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cho rằng, hiện nay chúng ta vẫn đang áp dụng cơ chế quản lý tiền kiểm đối với quảng cáo thuốc và các thực phẩm chức năng. "Trên thực tế, hoạt động quảng cáo thuốc và thực phẩm chức năng tồn tại nhiều bất cập; nhiều quảng cáo phóng đại, gây nhầm lẫn, thậm chí lừa dối người tiêu dùng tràn lan trên các kênh thông tin khác nhau, đặc biệt là mạng xã hội, gây bức xúc trong cử tri và nhân dân", bà nêu.
Đại biểu băn khoăn, thực hiện chế độ tiền kiểm vẫn đang còn vướng, khó quản lý như vậy, liệu chuyển sang chế độ hậu kiểm, chúng ta có thể thực hiện quản lý tốt được hay không? Bên cạnh đó, theo đại biểu, hoạt động quảng cáo thuốc có tính chất rất khác với các nội dung đã từng đặt ra vấn đề hậu kiểm. Có bao nhiêu người trong số những người xem quảng cáo có đủ trình độ chuyên môn để đánh giá xem một sản phẩm thuốc hình thành từ các thành phần khác nhau, có công dụng như thế nào, có tác dụng đến đâu để đánh giá được quảng cáo đó có vi phạm, phóng đại, gây nhầm lẫn cho người sử dụng hay không?
"Vì vậy, dù quảng cáo thuốc có vi phạm, người tiếp cận quảng cáo cũng khó có thể phát hiện ra để phản hồi đến các cơ quan có thẩm quyền kịp thời xử lý, nên việc thực hiện chế độ hậu kiểm sẽ rất khó khăn", đại biểu phân tích và đề nghị vẫn tiếp tục duy trì chế độ hậu kiểm như hiện nay; đồng thời cần tăng cường công tác hậu kiểm để quản lý chặt chẽ hơn hoạt động quảng cáo thuốc và các thực phẩm chức năng trong thời gian tới.
ĐBQH Phạm Thị Kiều (Đắk Nông) phản ánh tình trạng "bùng nổ" việc bán thuốc, quảng cáo thuốc trên các nền tảng mạng xã hội, với việc quảng cáo không đúng sự thật về công dụng, "thổi phồng" tác dụng của thuốc, bán thuốc giả, đánh đồng giữa thuốc chữa bệnh và thực phẩm chức năng… làm nguy hại đến sức khỏe của người dân, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng và một mức độ nào đó đã ảnh hưởng đến uy tín của ngành Y tế. Để giải quyết vấn đề này, theo đại biểu, cần nghiên cứu, xây dựng các quy phạm chặt chẽ hơn trong kinh doanh dược.
Quản lý giá thuốc lỏng lẻo, nhiều người bị mất tiền oan
Liên quan việc sửa đổi, bổ sung một số điểm của Điều 32 về kinh doanh dược, nguyên liệu làm thuốc, bao gồm cả hoạt động kinh doanh thuốc, nguyên liệu làm thuốc theo phương thức điện tử, ĐBQH Nguyễn Hoàng Uyên (Long An) đánh giá, quy định này sẽ phù hợp với tình hình hiện nay. Tuy nhiên, do thuốc là mặt hàng đặc biệt, liên quan trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của người sử dụng nên bà cho rằng, cần có cơ chế quản lý hiệu quả hơn trong việc mua và bán thuốc.
"Đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc có những quy định chi tiết về danh mục thuốc, hình thức kinh doanh, đối tượng được phép mua hoặc bán thuốc theo hình thức thương mại điện tử. Đồng thời phải giới hạn đối tượng mua, bán, để tạo sự minh bạch của quy định và tránh rủi ro phát sinh nhằm bảo vệ người sử dụng được an toàn", nữ đại biểu góp ý.
"Chúng ta quản lý nhà thuốc truyền thống còn chưa nổi mà giờ lại tính tới bán thuốc online thì sẽ có thể tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, đặc biệt là nguy cơ thuốc giả, thuốc kém chất lượng, rất khó phát hiện và xử lý" - ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (TP Hồ Chí Minh) thẳng thắn nêu. Theo bà, các nội dung của dự thảo luật về bán thuốc qua sàn giao dịch điện tử còn rất đơn giản và rời rạc, chưa đủ tính khả thi.
Đại biểu đề nghị, tuyệt đối không đưa thuốc kê đơn vào danh mục có thể phân phối qua thương mại điện tử. Còn đối với thuốc không kê đơn, việc áp dụng thương mại điện tử phải được cân nhắc ở giai đoạn khi nền pháp lý của chúng ta đã được hoàn thiện chặt chẽ và phải được tổ chức trong một khuôn khổ an toàn và trật tự hơn. "Chứ như hiện nay, chưa phải là giai đoạn chín muồi, bởi công tác chuẩn bị chưa đầy đủ", ĐBQH TP Hồ Chí Minh nhận định.
Đồng quan điểm, ĐBQH Nguyễn Công Hoàng (Thái Nguyên) đề nghị, cần cân nhắc và có quy định hết sức ngặt nghèo, cẩn trọng vì hiện nay việc rao bán thuốc rất phức tạp, nhiều người bị mất tiền oan, rồi việc người bán để thuốc ở đâu, có đảm bảo quy chuẩn hay không cũng là vấn đề cần xem xét. Về kinh doanh thuốc, ông cho rằng, việc quản lý giá thuốc trong giai đoạn hiện nay còn lỏng lẻo và có nhiều giá, người dân đi mua thuốc có thể bị đội giá lên rất nhiều. Do đó, cần áp dụng chuyển đổi số vào quản lý giá thuốc đối với các nhà thuốc trong và ngoài bệnh viện...
Phát biểu giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, bán thuốc theo hình thức thương mại điện tử là loại hình mà doanh nghiệp được quyền thực hiện. Trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0, cũng như trải qua đại dịch COVID-19, thương mại điện tử phát triển, phổ biến hơn. Tuy nhiên, thuốc là loại hàng đặc biệt, nên để kiểm soát được chất lượng thuốc, dự thảo luật quy định phương thức bán thương mại điện tử chỉ cho phép thực hiện đối với những cơ sở đủ điều kiện kinh doanh theo phương thức truyền thống, chứ không phải áp dụng đối với mọi cơ sở; và chỉ áp dụng với thuốc không kê đơn.