Bộ trưởng Bộ Công thương lý giải hiện tượng thiếu xăng dầu cục bộ

Xăng dầu thiếu thật hay thiếu giả?

Thảo luận ở hội trường về tình hình kinh tế - xã hội (KTXH) ngày 28/10, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Tạ Thị Yên (Điện Biên) nêu vấn đề xăng, dầu thiếu thật hay thiếu giả cũng cần phải nghiêm túc nghiên cứu, thảo luận, đánh giá để có giải pháp căn cơ lâu dài.

"Chúng ta đã có chiến lược an ninh năng lượng quốc gia. Hai nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, Bình Sơn đảm bảo tới 70-80% sản lượng tiêu thụ trong nước, chỉ phải nhập khẩu 20%, vậy mà thời gian qua đã để xảy ra hiện tượng hết xăng tại một loạt các cây xăng ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh", đại biểu băn khoăn.

Theo đại biểu, xăng, dầu là nhiên liệu đầu vào của nền kinh tế, một trong những trụ cột quan trọng chính của an ninh năng lượng quốc gia. Giá xăng, dầu có tác động tới hầu hết các ngành kinh tế và đời sống sinh hoạt của người dân nên giá xăng, dầu ổn định, các cân đối vĩ mô sẽ ổn định, sản xuất kinh doanh sẽ phát triển, sẽ có tăng trưởng kinh tế và Nhà nước sẽ lại thu được thuế, phí từ nền kinh tế.

"Tôi cho rằng cách can thiệp tốt nhất của Nhà nước đối với thị trường xăng, dầu là bằng chính sách tài khóa, thông qua thuế, phí và làm tốt công tác phối hợp giữa các cơ quan liên quan", đại biểu hiến kế.

Đồng quan điểm, hòa thượng Thích Bảo Nghiêm, Đoàn ĐBQH TP Hà Nội đề nghị cần sớm ban hành chính sách giải ngân, đầu tư công, chính sách tác động đến đời sống trực tiếp của dân như kiểm soát ổn định giá xăng, dầu, giải quyết tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế...

Thiếu xăng dầu cục bộ là điều bất thường

Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, theo quy định hiện hành, vấn đề quản lý cung ứng, kinh doanh xăng, dầu được giao cho 7 bộ, ngành, cơ quan chức năng và chính quyền 63 tỉnh, thành phố thực hiện. Vì vậy, để làm tốt việc này không chỉ cần mỗi ngành, mỗi cơ quan chức năng ở Trung ương và chính quyền địa phương làm tốt, mà quan trọng hơn là phải hợp tác với nhau một cách chặt chẽ, nhuần nhuyễn và hiệu quả, nhất là trong bối cảnh thị trường thế giới và trong nước rất dị biệt như vừa qua.

"Để xảy ra hiện tượng thiếu hàng cục bộ ở hệ thống thương nhân phân phối và cửa hàng bán lẻ ở TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh phía Nam là điều rất đáng tiếc và bất thường", Bộ trưởng nói. Đặc biệt, tại thời điểm đầu tháng 10, cả nước còn tới 3 triệu m3 xăng, dầu, kể cả dự trữ thương mại sản xuất của các nhà máy trong nước và nhập khẩu trong kỳ của 34 doanh nghiệp đầu mối đủ nguồn cung cho đến gần hết tháng 11. Chưa kể các nhà máy sản xuất tiếp, các doanh nghiệp nhập khẩu tiếp theo kế hoạch.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, ngoài nguyên nhân khách quan của thế giới là đứt gãy nguồn cung, khủng hoảng năng lượng, lạm phát tăng cao, giá dao động trong biên độ lớn, tỷ giá ngoại tệ thay đổi hàng giờ thì nguyên nhân chủ quan trong nước là các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu rất khó tiếp cận với vốn và bảo lãnh tín dụng của ngân hàng, room đã hẹp, điều kiện vay thanh khoản lại khó khăn, tỷ giá ngoại tệ để nhập khẩu hàng thay đổi liên tục, biên độ giá dao động lớn, vì thế rủi ro rất cao cho các doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, nhiều chi phí phát sinh, nhiều định mức lỗi thời nhưng chưa được cập nhật kịp thời, đầy đủ, chưa được phản ánh trong công thức tính giá cơ sở xăng, dầu nên doanh nghiệp càng làm thì càng lỗ. "Doanh nghiệp đầu mối hay thương nhân phân phối đã không tự cứu được mình, để làm ăn có lãi cũng không thể lấy đâu ra chiết khấu cho đại lý và cửa hàng bán lẻ nên đã tạo ra sự đứt gãy nhất thời cục bộ ở khâu bán lẻ một số nơi", Bộ trưởng lý giải.

Xử lý nghiêm doanh nghiệp xăng dầu vi phạm nhiều lần

Về giải pháp thời gian tới, "Tư lệnh" ngành Bộ Công Thương cho biết sẽ tham mưu cấp có thẩm quyền phối hợp chặt chẽ với các ngành, các cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương chỉ đạo, hướng dẫn các doanh nghiệp đầu mối thương nhân phân phối, chia sẻ nguồn cung trong dự trữ thương mại của mình để kịp thời chi viện cho những địa bàn cần ứng cứu.

Mặt khác, tiếp tục động viên, phân giao chỉ tiêu bổ sung cho các doanh nghiệp sản xuất, doanh nghiệp đầu mối để tăng sản lượng sản xuất và nhập khẩu, bảo đảm nguồn cung ra thị trường trong mọi tình huống. Phối hợp với các lực lượng chức năng, cơ quan và chính quyền các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát toàn hệ thống kinh doanh xăng, dầu. Kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm, kể cả phải rút giấy phép vĩnh viễn đối với các doanh nghiệp kinh doanh vi phạm nhiều lần, bảo đảm lưu thông thông suốt, duy trì hệ thống một cách hợp lý.

Phối hợp Ngân hàng Nhà nước kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng, dầu về tiếp cận nguồn vốn bảo lãnh tín dụng. Đây được xem là điều kiện tiên quyết để các doanh nghiệp xăng, dầu có thể tồn tại, phát huy vai trò quan trọng của mình trong cung ứng cho xã hội mặt hàng đặc biệt này. Hiện doanh nghiệp đang rất cần nới trần vay, cần ưu đãi về lãi suất, cần chia sẻ và hỗ trợ về điều kiện thanh khoản thì mới có thể duy trì được hoạt động...