Cần quyết tâm chính trị cao nhất để thúc đẩy, phát triển nhà ở xã hội

Cùng dự cuộc họp có Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng, cùng lãnh đạo các bộ ngành, Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam.

Cuộc họp nhằm bàn cách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về nhà ở xã hội, tình hình triển khai, kết quả thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”.

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ chủ trì tổ chức Hội nghị tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Văn bản số 123/TB-VPCP ngày 27/3/2024 thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại hội nghị. Bộ Xây dựng đã hoàn thiện 5 nghị định hướng dẫn Luật Nhà ở 2023, Luật Kinh doanh bất động sản 2023 và Nghị quyết của Chính phủ trình Quốc hội đề nghị hiệu lực sớm 2 luật từ ngày 1/7/2024. Tập trung đôn đốc các địa phương khẩn trương triển khai các mục tiêu của Đề án và Thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 123/TB-VPCP ngày 27/3/2024 về tháo gỡ khó khăn thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội thành lập đoàn công tác làm việc với UBND thành phố Hà Nội và đã ban hành Văn bản số 53/TB-BXD ngày 23/4/2024 thông báo kết luận của đoàn công tác về việc thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Bộ Xây dựng cũng đã làm việc với lãnh đạo 3 tỉnh Đồng Nai, Bình Dương và Tiền Giang về tình hình sản xuất kinh doanh, đầu tư công, xây dựng hạ tầng và xuất nhập khẩu trên địa bàn và trả lời các kiến nghị của 3 địa phương liên quan đến các chính sách phát triển nhà ở xã hội và yêu cầu các địa phương tập trung thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, đảm bảo đáp ứng mục tiêu của Đề án và góp ý Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Nhà ở về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, trong đó có nội dung về nhà ở cho lực lượng vũ trang. Trên cơ sở khẩn trương triển khai theo chỉ đạo của Thủ tướng đã đạt được một số kết quả quan trọng. Đặc biệt về công tác hoàn thiện thể chế đã có nhiều văn bản nhằm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong việc triển khai nhà ở xã hội.

Về kết quả triển khai thực hiện dự án nhà ở xã hội trong giai đoạn từ năm 2021 đến nay qua tổng hợp báo cáo của các địa phương, trên địa bàn cả nước có 503 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô 418.200 căn tăng 4 dự án, 6.950 căn so với thời điểm báo cáo ngày 15/3/2024, trong đó số lượng dự án hoàn thành là 75 dự án với quy mô 39.884 căn, tăng 3 dự án, 1.756 căn so với thời điểm báo cáo ngày 15/3/2024. Số lượng dự án đã khởi công xây dựng là 128 dự án với quy mô 115.379 căn; Số lượng dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư là 300 dự án với quy mô 262.937 căn.

Về nguồn vốn hỗ trợ 120.000 tỷ đồng theo Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 của Chính phủ thì hiện nay, ngoài 4 ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước là BIDV, Vietinbank, Agribank, Vietcombank thì có thêm Ngân hàng Tiên Phong (TPbank) và VPBank đã có văn bản đăng ký tham gia chương trình với số tiền đăng ký của mỗi ngân hàng là 5.000 tỷ đồng. Đến nay, các ngân hàng thương mại đã giải ngân với số tiền là 1.144 tỷ đồng

Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế, tồn tại và nguyên nhân nhất là về cơ chế, chính sách như Luật Nhà ở 2023 và Luật Kinh doanh Bất động sản 2024 đã tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, có thêm các chính sách ưu đãi chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội; đơn giản thủ tục và các điều kiện để được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội;... Tuy nhiên, đến nay Luật Đất đai (sửa đổi) và Luật Nhà ở số 27/2023/QH15 chưa có hiệu lực thi hành.

Đối với các địa phương vẫn còn có nơi chưa thực hiện tốt công tác lãnh đạo, chỉ đạo; chưa quyết tâm, chủ động trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao tại Đề án; chưa ban hành Kế hoạch triển khai Đề án để đảm bảo hoàn thành mục tiêu đề ra; nhiều tỉnh, thành phố lớn, tập trung nhiều khu công nghiệp có tỷ lệ thực hiện nhà ở xã hội còn thấp so với mục tiêu của Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”, như: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Long An...

Chưa kịp thời điều chỉnh chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở xã hội của địa phương để phù hợp với mục tiêu của Đề án; chưa ban hành Kế hoạch triển khai Đề án; chưa giao nhiệm vụ cụ thể, nâng cao trách nhiệm của các Sở, ban, ngành, địa phương trong việc phát triển nhà ở xã hội nhằm thực hiện bằng được các chỉ tiêu của Đề án. Một số địa phương có nhiều dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư trong giai đoạn vừa qua nhưng các các cấp chính quyền địa phương chưa quan tâm, tạo điều kiện trong việc lựa chọn chủ đầu tư dự án để triển khai đầu tư xây dựng; Một số cấp chính quyền địa phương chưa thực sự quyết tâm, quyết liệt, còn hiện tượng sợ sai, sợ trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ.

Các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội gặp khó khăn trong việc  tiếp cận đất đai như quy hoạch bố trí quỹ đất, việc công khai dự án thu hút đầu tư; Một số dự án đã chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn chủ đầu tư, tuy nhiên việc triển khai còn chậm triển khai đầu tư xây dựng còn chậm; Một số doanh nghiệp còn khó khăn về nguồn vốn...

Việc giải ngân nguồn vốn tín dụng ưu đãi 120.000 tỷ đồng còn chậm so với mong muốn và nhu cầu thực tiễn; còn ít ngân hàng tham gia cho vay hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội...

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, phát triển nhà ở xã hội là nội dung quan trọng của các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, góp phần ổn định chính trị, bảo đảm an sinh xã hội, “không để ai bị bỏ lại phía sau”. Phát triển nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp, công nhân là trách nhiệm của Nhà nước, của xã hội và của người dân. Hệ thống chính trị, các cấp, các ngành cần quán triệt quan điểm nêu trên, xác định nhiệm vụ phát triển nhà ở xã hội là nhiệm vụ chính trị quan trọng của địa phương, đơn vị để tập trung hơn nữa, quyết liệt hơn nữa, phấn đấu hoàn thành bằng được mục tiêu số lượng nhà ở xã hội trên địa bàn đã đề ra.

Để triển khai nhanh, hiệu quả Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”; phấn đấu hoàn thành khoảng 130 nghìn căn nhà ở xã hội trong năm 2024, Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ đã được giao tại các Nghị quyết của Chính phủ, các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Thông báo số 123/TB-VPCP ngày 27/3/2024, trong đó tập trung vào một số nhiệm vụ đã được chỉ rõ: Bộ Tư pháp khẩn trương phối hợp chặt chẽ với các Bộ Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường báo cáo Ủy ban Thương vụ Quốc hội để xem xét, đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024; trình Quốc hội quyết định việc xây dựng, ban hành Nghị quyết về hiệu lực sớm đối với các Luật: Nhà ở, Kinh doanh bất động sản, Đất đai từ ngày 1/7/2024 theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 7.

Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương hoàn thiện hồ sơ để trình Quốc hội ban hành Nghị quyết để có hiệu lực sớm từ ngày 1/7/2024 đối với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai. Trong đó sớm áp dụng quy định về chính sách ưu đãi cho dự án phát triển nhà ở xã hội tại Luật Nhà ở; sớm áp dụng quy định về quyền thế chấp tài sản là quyền sử dụng đất của dự án nhà ở xã hội tại Luật Đất đai.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tập trung xây dựng, sớm ban hành các Nghị định, văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn liên quan đến việc triển khai các dự án Nhà ở xã hội như: Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Đất đai, Luật Các tổ chức tín dụng bảo đảm đủ điều kiện để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội cho phép thi hành sớm hơn các luật này. Trong đó, tập trung tháo gỡ các khó khăn vướng mắc về phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, nhất là về thủ tục đầu tư; quy hoạch, bố trí quỹ đất... trên tinh thần cắt giảm tối đa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền để giảm tối đa thời thời gian, chi phí thực hiện dự án nhà ở xã hội.

Cùng với đó chủ trì thường xuyên đôn đốc, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương giám sát việc thực hiện Đề án và các nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ giao tại Thông báo số 123/TB-VPCP, định kỳ hằng quý báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện, trong đó, tập trung đôn đốc các địa phương thực hiện mục tiêu số lượng nhà ở xã hội thực hiện trong năm 2024 đã được Bộ tổng hợp, báo cáo tại Văn bản số 788/BXD-QLN ngày 27/2/2024 và công bố hội nghị ngày 16/3/2024.

Bộ Xây dựng xây dựng chính sách mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội trên cơ sở kinh nghiệm giải ngân của gói 30 nghìn tỷ đồng và cần sớm hoàn thiện quy trình đầu tư xây án nhà ở xã hội theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành, trong đó, nghiên cứu thực hiện song song, đồng thời các thủ tục để rút ngắn thời gian thực hiện, đẩy mạnh phân cấp, phần quyền, hướng dẫn để thực hiện thống nhất trong các địa phương trên cả nước đồng thời rà soát, tổng hợp số liệu dự án, căn hộ triển khai, hoàn thành từ khi Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030” được phê duyệt đến nay để có cơ sở theo dõi, chỉ đạo, đôn đốc.

Thủ tướng đề nghị Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẩn trương chỉ đạo các ngân hàng thương mại nhà nước lớn chung tay cùng doanh nghiệp, nghiên cứu xây dựng và cung cấp gói tín dụng cho người mua nhà xã hội với thời hạn vay từ 10 đến 15 năm, lãi suất ưu đãi thấp hơn 3-5% so với cho vay thương mại thông thường. Chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tư pháp nghiên cứu, hướng dẫn các ngân hàng thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp được thế chấp, vay vốn thực hiện dự án nhà ở xã hội theo đúng quy định của pháp luật.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam khẩn trương báo cáo Thủ tướng Chính phủ bổ sung nguồn vốn ngân sách Nhà nước thực hiện cho vay nhà ở xã hội thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội giai đoạn 2024-2025 theo quy định pháp luật nhà ở, hoàn thành trong tháng 6/2024. Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu, đề xuất việc thành lập quỹ phát triển nhà ở xã hội, hoàn thành trước ngày 30/6/2024.

Thủ tướng yêu cầu Cấp ủy, chính quyền các địa phương cần quyết tâm chính trị cao nhất, cùng vào cuộc để thúc đẩy, phát triển nhà ở xã hội có kế hoạch phát triển nhà ở xã hội, quy hoạch quỹ đất phục vụ phát triển nhà ở xã hội cụ thể, rõ ràng hàng năm để làm cơ sở triển khai, tổ chức thực hiện. Rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội; Quy hoạch, bố trí các dự án nhà ở xã hội độc lập tại các vị trí phù hợp, thuận tiện, có quy mô phù hợp, bảo đảm an sinh xã hội, đầy đủ hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội.

UBND các tỉnh, các sở, ban ngành cần chủ động thực hiện các thủ tục về quy hoạch xây dựng, quy hoạch, kế hoạch đất đai, các chương trình phát triển nhà ở và chủ trương đầu tư dự án để sớm công bố, khi lựa chọn được nhà đầu tư chỉ phải thực hiện việc lập và triển khai dự án để tạo thuận lợi, rút ngắn thời gian  triển khai dự án nhà ở xã hội.

Tập trung triển khai, thực hiện mục tiêu của Đề án trên cơ sở phân bổ chỉ tiêu hoàn thành việc xây dựng nhà ở xã hội của từng tỉnh, thành đã được Bộ Xây dựng nêu tại Văn bản số 788/BXD-QLN ngày 27/2/2024, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xác định nội dung phát triển nhà ở xã hội là chỉ tiêu phải thực hiện bằng được, gửi báo cáo kết quả thực hiện định kỳ hằng quý về Bộ Xây dựng để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng.