Chậm triển khai thu phí không dừng, có "lợi ích nhóm" hay không?
Thu phí không dừng là công nghệ mới, cần ứng dụng để giúp việc đi lại và nộp thuế phí của người dân được tiện lợi, công khai, minh bạch. Chính phủ đã triển khai ứng dụng công nghệ này từ năm 2015. Tuy nhiên trong quá trình triển khai đã gặp nhiều vướng mắc do thói quen của người dân, vận hành gặp sơ suất kỹ thuật.
Tiếp tục Chương trình chất vấn và trả lời chất vấn, sáng 9/6, sau khi kết thúc phần chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành chất vấn Nhóm vấn đề thứ 4 thuộc lĩnh vực Giao thông.
Lần thứ hai lên "ghế nóng", Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Nguyễn Văn Thể sẽ giải đáp những câu hỏi liên quan tiến độ, chất lượng và công tác phòng, chống thất thoát, lãng phí trong việc triển khai các dự án, công trình giao thông trọng điểm quốc gia, hệ thống đường cao tốc. Công tác kiểm tra, giám sát, bảo đảm chất lượng các công trình giao thông được đầu tư từ ngân sách Nhà nước. Thực trạng và giải pháp xử lý các tồn đọng trong đầu tư, khai thác, kinh doanh các dự án giao thông theo hình thức BOT.
Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Đặng Hồng Sỹ (Bình Thuận) nêu việc triển khai thực hiện thu phí không dừng bắt đầu thực hiện từ năm 2015, tuy nhiên đến nay vẫn chưa hoàn thành. Chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải hoàn thành trước ngày 30/6/2022 gần như không thể đạt được, đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân chính của việc chậm trễ này?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, thu phí không dừng là công nghệ mới, cần ứng dụng để giúp việc đi lại và nộp thuế phí của người dân được tiện lợi, công khai, minh bạch. Chính phủ đã triển khai ứng dụng công nghệ này từ năm 2015. Tuy nhiên trong quá trình triển khai đã gặp nhiều vướng mắc, do thói quen của người dân, vận hành gặp sơ suất kỹ thuật.
Năm 2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Nghị quyết giao Chính phủ đến năm 2019 phải triển khai xong việc này. Tuy nhiên, với số lượng hơn 113 trạm BOT, Bộ đã không đáp ứng được. Đến năm 2019, các dự án BOT đều có ít nhất 2 làn thu phí không dừng, song vì vấn đề tái cơ cấu của Tổng Công ty đường cao tốc nên chậm tiến độ.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thông tin, đến nay cả nước đã dán được 3,2 triệu thẻ thu phí không dừng trên tổng số 4 triệu ôtô, chiếm 69%. Dẫn chứng đầu tháng 6 vừa qua, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thu phí không dừng 100% và thực hiện rất tốt. Qua triển khai thí điểm ở đây sẽ mở rộng cho các tuyến cao tốc khác. Cùng với đó là các giải pháp: Tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích các phương tiện dán thẻ tham gia dịch vụ để phát huy tối đa hiệu quả hệ thống; chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tập trung rà soát, kịp thời khắc phục các lỗi trong quá trình vận hành hệ thống...
Bấm nút tranh luận về việc chậm lắp đặt trạm thu phí không dừng, ĐBQH Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) khẳng định, khi mới nhậm chức Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể đã hứa "chắc như đinh đóng cột" rằng đến năm 2019 sẽ hoàn thành lắp đặt thu phí không dừng. Nhưng suốt thời gian qua chúng ta làm nửa vời, thiếu kiên quyết, chưa có hạn chót; nhiều nơi làm nhưng chỉ được một hai luồng... "Cử tri cho rằng, chậm triển khai thu phí không dừng là do có gian lận, "lợi ích nhóm". Thực sự có thật hay không, biện pháp gì để ngăn chặn?" - đại biểu chất vấn.
Trả lời đại biểu Nguyễn Anh Trí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, việc chậm triển khai thu phí không dừng là do dán thẻ không được nhiều nên làm nhiều làn thu phí không dừng thì không sử dụng được. "Đến nay mới có 3,2 triệu ôtô dán thẻ thu phí không dừng", Bộ trưởng khẳng định giờ mới là thời điểm chín muồi để sử dụng các làn thu phí tự động. Đại biểu hoặc người dân có thể cảm nhận các trạm chưa có làn thu phí không dừng nhưng thực tế mỗi trạm có ít nhất 2 làn".
"Thời gian qua Chính phủ họp rất nhiều. Tại sao chúng ta quy định cuối tháng 7 phải hoàn thành thu phí không dừng, vì hiện nay đã nhập thiết bị xong, sẽ lắp sớm. Chính phủ căn cứ vào cam kết của VECC, nếu không xong thì phải xả trạm", Bộ trưởng lý giải. "Tư lệnh" ngành GTVT cũng đánh giá, BOT là những dự án liên quan đến người dân, rất nhạy cảm, các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an đều quan tâm.
"Chúng tôi hiện nay chưa phát hiện "lợi ích nhóm", chưa phát hiện các cơ quan Nhà nước cấu kết với nhà đầu tư trong BOT. Nếu có vấn đề gì, cá nhân nào vi phạm thì phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Chúng ta có bộ máy kiểm tra, giám sát điều này", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định.
Tranh luận về vấn đề xung quanh trạm thu phí BOT Bắc Thanh Long - Nội Bài, Trung tướng Nguyễn Hải Trung, Giám đốc Công an TP Hà Nội, ĐBQH Đoàn TP Hà Nội cho biết, hiện nay có nhiều ý kiến phản đối trạm thu phí BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài, hoạt động cả trên không gian mạng và cả trên thực địa, gây phức tạp về ANTT.
"Hàng ngày, hàng giờ, lực lượng Công an đã phải xử lý giải quyết các vụ việc rất phức tạp. Đề nghị Bộ trưởng trong thời gian tới cho rà soát, nhưng cần cho biết cụ thể rà soát đến bao giờ và lúc nào thì dừng, lý do tại sao đến lúc đó mới dừng để trả lời cho Nhân dân, cử tri biết?", đại biểu chất vấn.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, dự án BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài hiện nay chỉ có 2 giải pháp. Một là, để nhà đầu tư thu hồi được vốn, có lợi nhuận theo quy định của Nhà nước cần cho phép nhà đầu tư thu phí để giám sát và kết thúc. Theo Bộ trưởng, đây là giải pháp mà hiện nay đang làm. Về giải pháp thứ hai là kết thúc ngay dự án thì chúng ta phải mua lại một phần. Bởi, theo hợp đồng đã ký, qua giám sát, đến thời điểm này, nhà đầu tư chưa thu hồi toàn bộ, nếu kết thúc sớm thì cần có giải pháp cho nhà đầu tư.