Công bố hồ sơ di cư Việt Nam 2023
Hồ sơ di cư Việt Nam 2023 cho thấy, trong giai đoạn 2017-2023, di cư lao động tiếp tục là loại hình di cư chủ yếu của Việt Nam với gần 860.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, tương đương hơn 100.000 người mỗi năm, tập trung nhiều nhất tại Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và Hàn Quốc.
Ngày 29/10 tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao phối hợp với Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) tổ chức hội thảo công bố Hồ sơ di cư Việt Nam năm 2023.
Hồ sơ di cư Việt Nam 2023 được Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao chủ trì biên soạn với sự tham gia của các cơ quan, trong khuôn khổ dự án Hỗ trợ chính sách và chương trình dựa trên bằng chứng trong bối cảnh di cư xuyên biên giới ở Việt Nam, do Bộ Ngoại giao và IOM phối hợp thực hiện với tài trợ của Quỹ Phát triển IOM, nhằm tổng hợp, phân tích các dòng di cư của công dân Việt Nam ra nước ngoài, dòng di cư của người nước ngoài vào Việt Nam và chính sách, pháp luật liên quan đến di cư trong giai đoạn 2017-2023.
Hồ sơ đánh giá cao vai trò của người di cư trong thúc đẩy phát triển xã hội và tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam và cả quốc gia có liên quan (quốc gia tiếp nhận hay quốc gia gốc). Báo cáo cũng chỉ ra rằng di cư quốc tế nếu được quản lý hiệu quả sẽ là nhân tố thúc đẩy bền vững, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội cho mỗi quốc gia, địa phương, cộng đồng và chính bản thân người di cư.
Theo số liệu của Hồ sơ di cư Việt Nam 2023, trong giai đoạn 2017-2023, di cư lao động tiếp tục là loại hình di cư chủ yếu của Việt Nam với gần 860.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, tương đương hơn 100.000 người mỗi năm, tập trung nhiều nhất tại Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và Hàn Quốc. Di cư du học cũng có mức tăng trưởng tương tự, mặc dù cho đến nay chưa có số liệu chính xác, con số ước tính hiện tại là trên 250.000 người, chủ yếu tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, Mỹ, Đài Loan (Trung Quốc), Canada, Trung Quốc, Anh và Đức. Tỷ lệ người Việt Nam là nữ giới có chiều hướng tăng. Dòng di cư của người nước ngoài vào Việt Nam cũng tương đối đa dạng, đáng kể nhất là di cư lao động với 475.198 người nước ngoài được cấp phép lao động từ 2017-2022.
Bên cạnh đó, các số liệu cùa Hồ sơ di cư Việt Nam 2023 cũng chỉ ra một số thách thức như việc đảm bảo di cư an toàn, ngăn chặn tình trạng đưa người di cư trái phép, mua bán người qua biên giới, giảm thiểu tình trạng dễ bị tổn thương, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người di cư trước thực trạng báo động về lửa đảo trực tuyến “việc nhẹ lương cao”, đưa người di cư làm việc trái phép, mua bán người nhằm ép buộc thực hiện hành vi phạm tội tại các cơ sở sòng bạc, kinh doanh trò chơi trực tuyến trong khu vực.
Tình trạng chảy máu chất xám và các thách thức mới đặt ra do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo bắt đầu thay thế nguồn nhân lực tay nghề thấp cũng là những vấn đề cần tiếp tục quan tâm. Mặc dù không có số liệu chính thức nhưng ước tính có đến 70-80% du học sinh đi học tự túc không về nước sau khi học xong mà ở lại nước ngoài để làm việc với thu nhập cao hơn, chế độ đãi ngộ tốt hơn. Báo cáo khuyến nghị Chính phủ Việt Nam cần có những giải pháp thực sự đồng bộ, đột phá để giảm thiểu tình trạng này, đồng thời biến thách thức thành cơ hội khi hiện nay đã hình thành quan niệm mới về “tính di động chất xám”, giúp ngươi di cư vẫn có thể giam gia, đóng góp bằng các hình thức khác nhau mà không cần thiết phải về nước.
Phát biểu tại buổi công bố Hồ sơ di cư Việt Nam, ông Nguyễn Minh Vũ, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, đánh giá Hồ sơ di cư Việt Nam có một số điểm nổi bật so với hai hồ sơ di cư được công bố vào năm 2011 và 2016, khi lần đầu tiên bổ sung các dòng di cư của người nước ngoài vào Việt Nam, chính sách, pháp luật liên quan đến di cư của người nước ngoài, thu nhập, phân tích được một hệ thống dữ liệu, thông tin về di cư quốc tế có nhiều phân tổ thống kê, đánh giá đầy đủ hơn về chính sách và thực tiễn bảo đảm quyền của phụ nữ trong quá trình di cư và cung cấp thông tin, kết quả việc triển khai Thỏa thuận toàn cầu về Di cư hợp pháp, an toàn và trật tự (Thỏa thuận GCM) của Việt Nam.
Ông Nguyễn Minh Vũ nhấn mạnh, thúc đẩy di cư hợp pháp, phòng, chống di cư qua các kênh không chính thức, bảo đảm di cư an toàn, bảo hộ quyền và lợi ích hợp pháp của người di cư, bao gồm công dân Việt Nam và người nước ngoài di cư vào Việt Nam luôn là chính sách nhất quán của Việt Nam, bày tỏ mong muốn thúc đẩy hợp tác với các quốc gia cũng như các cơ quan của Liên hợp quốc, các tổ chức quốc tế nhằm tăng cường chia sẻ kinh nghiệm quản trị di cư, đẩy mạnh các biện pháp thúc đẩy di cư hợp pháp và giảm thiểu tính dễ bị tổn thương đối với người di cư trong quá trình di cư.
Bà Mitsue Pembroke, Quyền Trưởng đại diện phái đoàn IOM cho rằng, Hồ sơ di cư Việt Nam 2023 giúp chúng ta có cái nhìn đa chiều hơn về các khía cạnh khác nhau của di cư thông qua số liệu và quá trình phân tích dựa trên bằng chứng.
“Trong một thế giới không ngừng thay đổi, cùng quá trình toàn cầu hóa và hội nhập, việc hiểu rõ các vấn đề xung quanh di cư sẽ giúp các quốc gia đưa ra những chính sách hiệu quả. Chúng tôi hiểu rằng hồ sơ di cư là cẩm nang giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các xu hướng cũng như nắm bắt được các thách thức còn tồn tại xung quanh về vấn đề này”, bà Pembroke nói.
Tại hội thảo, gần 80 đại biểu từ các Bộ, cơ quan, Đại sứ quán các nước và các tổ chức quốc tế đã cùng tích cực trao đổi về những xu hướng nổi bật của di cư trong những năm qua, cùng với các bài tham luận từ Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao), Cục Quản lý lao động nước ngoài (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội), Cục Dân số (Bộ Y tế) và Cục Phòng chóng tội phạm và ma túy (Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng).
Sau hội thảo tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao tiếp tục phối hợp với IOM tổ chức công bố Hồ sơ di cư Việt Nam 2023 tại thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 1/11.