Đại biểu nói hạn mức trả bảo hiểm tiền gửi 125 triệu đồng là thấp, Thống đốc NHNN sẽ rà soát lại

Chiều 14/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi). Các ý kiến đều bày tỏ tán thành việc sửa đổi luật, mục đích cốt lõi của dự án luật là tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng, củng cố "tấm lá chắn" để tổ chức bảo hiểm tiền gửi bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đồng thời đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh, an toàn xã hội.

Các đại biểu kiến nghị trao quyền cảnh báo trực tiếp cho Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam khi kiểm tra tổ chức tín dụng, tuy nhiên cũng cần phân định rõ hoạt động kiểm tra của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam và hoạt động thanh tra của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Tuy nhiên, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng việc cảnh báo trực tiếp của Bảo hiểm tiền gửi không cần đưa vào luật.

Đề nghị cảnh báo, khuyến nghị trực tiếp đối với tổ chức tín dụng khi phát hiện rủi ro

Góp ý về việc phân cấp cho Thống đốc NHNN được quyết định hạn mức vượt trần (bằng toàn bộ khoản tiền gửi) trong "trường hợp đặc biệt" để bảo đảm an toàn hệ thống, trật tự an toàn xã hội, đại biểu Tô Ái Vang (đoàn Cần Thơ) tán thành với quy định này vì quy trình thực hiện sẽ ngắn gọn, giúp NHNN phản ứng nhanh với thay đổi. Tuy nhiên, để bảo đảm sự thận trọng, đại biểu đề nghị Chính phủ thiết lập cơ chế giám sát, kiểm tra, xử lý nếu có vi phạm nhằm bảo đảm sự minh bạch, công khai. Chính phủ thực hiện quy trình công khai theo định kỳ 6 tháng cuối năm, Thống đốc NHNN phải báo cáo giải trình trước người dân và trước Quốc hội về những quyết định theo thẩm quyền của mình.

 Đại biểu cho rằng, hạn mức trả tiền bảo hiểm tiền gửi là 125 triệu đồng chưa tương xứng với điều kiện kinh tế nước ta hiện nay. Do đó, việc Thống đốc NHNN quy định hạn mức trả tiền bảo hiểm theo từng thời kỳ là phù hợp vì liên quan trực tiếp đến quyền lợi người gửi tiền và ổn định hệ thống tài chính quốc gia. Tuy nhiên, quyết định về hạn mức này có ảnh hưởng tầm vĩ mô nên cần được Chính phủ kiểm soát, nếu không việc tăng hạn mức quá nhanh có thể làm gia tăng nghĩa vụ của Nhà nước, vì Nhà nước là người bảo đảm cuối cùng.

Đại biểu đề nghị làm rõ căn cứ xác định “trường hợp đặc biệt” để chi trả vượt hạn mức và nghiên cứu quy trình phê duyệt minh bạch với sự tham gia của NHNN, Bộ Tài chính. “Đề nghị Chính phủ quy định căn cứ để xác định trường hợp đặc biệt cần chi trả vượt hạn mức, nhất là chi trả bằng toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền, đồng thời cần nghiên cứu quy trình phê duyệt, minh bạch với sự tham gia của các cơ quan có liên quan” – đại biểu Tô Ái Vang đề nghị.

Cũng nói về nội dung này, đại biểu Nguyễn Thành Nam (đoàn Phú Thọ) cho rằng, dự thảo đã bổ sung quy định trong trường hợp quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để chi trả tổ chức bảo hiểm tiền gửi, NHNN cho vay đặc biệt để chi trả là giải pháp tài chính hợp lý và thiết yếu, phù hợp với thông lệ quản trị quỹ bảo hiểm tiền gửi quốc tế, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, bảo đảm khả năng thanh khoản tức thời và bảo vệ quyền lợi người gửi tiền. Điều này cũng ngăn chặn rủi ro lan truyền và hiệu ứng domino trong hệ thống. Đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, rà soát quy định rõ ràng và thống nhất về các trường hợp tổ chức bảo hiểm tiền gửi được vay đặc biệt từ NHNN Việt Nam.

Kiến nghị bổ sung quy định cho phép Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đưa ra cảnh báo, khuyến nghị

Theo đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Vĩnh Long) báo cáo giải trình tiếp thu số 477 ngày 13/11/2025 của Thống đốc NHNN cho thấy, hiện Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam chỉ được quyền báo cáo NHNN, chưa được phép đưa ra khuyến nghị trực tiếp cho tổ chức tín dụng mặc dù phát hiện nguy cơ mất an toàn. Trên thực tế, trong thời gian qua, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đã phát hiện nhiều sai phạm tại các Quỹ tín dụng nhân dân, kiến nghị Ngân hàng xử lý kịp thời, nhưng vì không có quyền cảnh báo trực tiếp nên nhiều trường hợp xử lý còn chậm so với diễn biến rủi ro. “Trong khi đó, ở các nước như Hoa Kỳ (FDIC), Hàn Quốc (KDIC), tổ chức Bảo hiểm tiền gửi luôn là “tuyến đầu cảnh báo rủi ro”. Nếu chỉ dừng ở mức “kiểm tra - báo cáo”, chúng ta đang bỏ qua một nguồn lực 25 năm kinh nghiệm, một định chế tài chính công có mạng lưới rộng, tiếp xúc trực tiếp với các tổ chức tham gia bảo hiểm” - đại biểu phân tích.

Với những phân tích nêu trên, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị bổ sung quy định cho phép Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam đưa ra cảnh báo, khuyến nghị trực tiếp đối với tổ chức tín dụng khi phát hiện rủi ro trong kiểm tra; đồng thời báo cáo NHNN để có biện pháp giám sát phù hợp. Đại biểu cho rằng, quyền này không phải thanh tra, không phải chế tài, nhưng là công cụ cảnh báo sớm, giúp giảm thiểu rủi ro hệ thống.

Cùng ý kiến về hoạt động kiểm tra của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, đại biểu Thái Quỳnh Mai Dung (đoàn Phú Thọ) đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ giá trị pháp lý của hoạt động kiểm tra của tổ chức bảo hiểm tiền gửi. “Tại dự thảo luật, tôi mới chỉ thấy quy định cho phép tổ chức bảo hiểm tiền gửi thực hiện kiểm tra tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi theo kế hoạch, nội dung do NHNN giao nhưng chưa đề cập đến việc xử lý kết quả kiểm tra như thế nào. Khi kiểm tra nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm hoặc có nguy cơ mất an toàn thì tổ chức bảo hiểm tiền gửi có quyền khuyến nghị, đưa ra cảnh báo đối với tổ chức tín dụng hay không? Đây là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính hiệu lực, hiệu quả, thực chất của hoạt động kiểm tra của tổ chức bảo hiểm tiền gửi. Điều này nên được làm rõ” - đại biểu nói và đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo phân định rõ hoạt động kiểm tra của Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam và hoạt động thanh tra của NHNN, đảm bảo không bị trùng lặp, không gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Ngân hàng nhà nước nắm toàn bộ, toàn diện về tình hình của một tổ chức tín dụng

Phát biểu làm rõ vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu, Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cho biết, về hoạt động kiểm tra của bảo hiểm tiền gửi, NHNN với vai trò là cơ quan quản lý sẽ xác định rõ phạm vi, giới hạn nội dung kiểm tra của các tổ chức bảo hiểm tiền gửi để đảm bảo không trùng lặp với những nội dung phạm vi kiểm tra của NHNN cũng như các cơ quan có thẩm quyền trong việc thanh tra, kiểm tra, giám sát các tổ chức tín dụng.

Liên quan đến việc trong quá trình kiểm tra, tổ chức bảo hiểm tiền gửi có thể đưa ra các khuyến nghị và cảnh báo đối với các tổ chức tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, đây là kết quả của hoạt động kiểm tra, không nhất thiết phải đưa vào quy định của luật. NHNN với vai trò là cơ quan quản lý sẽ nắm toàn bộ, toàn diện về tình hình của một tổ chức tín dụng. “Bảo hiểm tiền gửi mà đi kiểm tra một số nội dung thì cũng không thể nào nắm được toàn diện tổ chức tín dụng. NHNN sẽ có cân nhắc trên cơ sở khuyến nghị của bảo hiểm tiền gửi để đưa ra những quyết định và các biện pháp xử lý. Như vậy thông qua hoạt động kiểm tra của tổ chức bảo hiểm tiền gửi, có thể nâng cao vai trò trách nhiệm của tổ chức bảo hiểm tiền gửi đối với an toàn hoạt động của hệ thống các tổ chức ứng dụng, cũng như tạo thêm một kênh kiểm tra phục vụ hoạt động quản lý nhà nước về hoạt động ngân hàng” -  Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nêu rõ.

Về hạn mức bảo hiểm tiền gửi, tiếp thu ý kiến, NHNN sẽ rà soát để đề xuất hạn mức bảo hiểm tiền gửi phù hợp nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền. Theo Thống đốc, mức chi trả vượt hạn mức chỉ thực hiện trong trường hợp đặc biệt, đây là cơ chế được nhiều quốc gia thực hiện để ngăn chặn tình trạng rút tiền hàng loạt. Vấn đề này NHNN sẽ tiếp tục rà soát, tiếp thu ý kiến đại biểu.