Đại biểu Quốc hội kiến nghị đưa đấu giá biển số xe vào Luật Đấu giá tài sản (sửa đổi)

Chiều 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội đã biểu quyết thông qua việc điều chỉnh Chương trình Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV với đa số phiếu tán thành; thảo luận tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên thảo luận.

Cấm tham gia đấu giá đất đến 5 năm nếu trúng thầu rồi bỏ cọc

Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý, giải trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, dự thảo luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý đã sửa đổi, bổ sung 43 điều và bãi bỏ 3 điều của luật hiện hành; bổ sung 3 điều mới; tăng 18 khoản so với dự thảo luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 nhưng chủ yếu là sửa về mặt kỹ thuật lập pháp, không phát sinh nhiều chính sách mới. 

Liên quan đến nội dung cụ thể của dự thảo luật, về tài sản đấu giá, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết, dự thảo luật kế thừa quan điểm xây dựng Luật Đấu giá tài sản là luật hình thức, quy định áp dụng thống nhất về trình tự, thủ tục đấu giá đối với các loại tài sản mà pháp luật chuyên ngành quy định phải thực hiện thông qua đấu giá. Để bảo đảm tính rõ ràng, dễ hiểu, dễ áp dụng trên thực tế, dự thảo luật quy định theo hướng liệt kê các loại tài sản mà pháp luật chuyên ngành hiện hành quy định phải đấu giá trên cơ sở rà soát, bảo đảm phù hợp, thống nhất với quy định của pháp luật chuyên ngành. 

Đối với việc xác định tài sản đủ hay không đủ điều kiện đưa ra đấu giá thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật chuyên ngành, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, Luật Đấu giá tài sản chỉ quy định về trình tự, thủ tục đấu giá. Pháp luật chuyên ngành sẽ quy định tài sản nào, giá trị như thế nào thì phải đấu giá, tài sản nào, giá trị bao nhiêu thì không đấu giá, tài sản nào thì đấu giá quyền cho thuê, tài sản nào thì đấu giá quyền sở hữu. Đồng thời, tại dự thảo luật cũng đã có quy định chung mang tính khái quát đối với tài sản khác mà pháp luật chuyên ngành quy định phải đấu giá để bảo đảm tính bao quát, đầy đủ và dự liệu trước các tài sản có thể phát sinh trong tương lai.

Về các hành vi bị nghiêm cấm, dự thảo luật đã bỏ cụm từ “nhằm mục đích trục lợi” đối với hành vi “để lộ thông tin về người đăng ký tham gia đấu giá” tại điểm đ1 khoản 1 và điểm d khoản 2 điều 9 để bảo đảm phù hợp với thực tiễn và tính khả thi của quy định này. Đồng thời, để bảo đảm tính khách quan, minh bạch, ngăn chặn tình trạng thông đồng, móc nối với nhau trong một cuộc đấu giá tài sản, dự thảo luật đã bỏ cụm từ “để trả giá” quy định tại điểm d1 khoản 5 điều 9 nhằm mở rộng hành vi bị nghiêm cấm mà không cần xét đến mục đích đối với trường hợp người tham gia đấu giá nhận ủy quyền tham gia cuộc đấu giá của một hoặc hai người tham gia đấu giá trở lên đối với cùng một tài sản mà mình cũng là người tham gia đấu giá tài sản đó hoặc những người này là người tham gia đấu giá tài sản đó. 

Về đấu giá bằng bỏ phiếu trực tiếp tại cuộc đấu giá và đấu giá bằng bỏ phiếu gián tiếp, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định đấu giá viên chỉ công bố giá trả của từng phiếu trả giá mà không phải công bố tất cả các thông tin trên phiếu trả giá. 

Về chế tài xử lý vi phạm đối với người trúng đấu giá không nộp tiền trúng đấu giá, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo luật đã bổ sung trường hợp người trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất, cho thuê đất để thực hiện dự án đầu tư, quyền khai thác khoáng sản mà vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận kết quả đấu giá bị huỷ thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm bị cấm tham gia đấu giá đối với loại tài sản đó trong thời hạn từ 6 tháng đến 5 năm trên cơ sở nghiên cứu, tham khảo quy định tại Điều 87 của Luật Đấu thầu năm 2023 nhằm ngăn chặn các hành vi tiêu cực, gây lũng đoạn thị trường, ngăn chặn tình trạng bỏ cọc hoặc thổi phồng giá trị tài sản để trục lợi trong hoạt động đấu giá tài sản...

Kiến nghị đưa nội dung đấu giá biển số xe vào danh mục đấu giá tài sản

Quan tâm đến nội dung về tài sản đấu giá quy định tại khoản 1 điều 4, dự thảo luật, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (đoàn Khánh Hoà) đề nghị bổ sung thêm một nội dung vào điều khoản này, đó là bổ sung biển số xe vào danh mục tài sản đấu giá theo quy định của pháp luật. 

Đại biểu phân tích đấu giá biển số xe là tài sản phải bán thông qua đấu giá theo Nghị quyết số 73 của Quốc hội về thí điểm đấu giá biển số xe ô tô. Nghị quyết này chỉ được thực hiện thí điểm trong 3 năm. “Việc đấu giá biển số xe trong thời gian vừa qua đang được thực hiện với những kết quả nhất định. Do đó, sau khi Nghị quyết này hết hiệu lực thì biển số xe cũng cần được đấu giá theo quy định của pháp luật. Nếu đưa ngay vào dự thảo luật sửa đổi lần này thì sẽ đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ của pháp luật” – đại biểu nêu quan điểm đồng thời đề nghị bỏ quy định về đăng tải quy chế đấu giá lên Cổng thông tin đấu giá quốc gia để tránh trùng lắp, quá tải, tránh nghẽn mạng…

Cũng quan tâm đến nội dung về tài sản đấu giá quy định tại điều 4, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, việc liệt kê, phân tách như dự thảo luật hiện tại đã đảm bảo rõ ràng, rành mạch và cụ thể. Tuy nhiên, tại khoản 1 của điều này quy định nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam thành lập để xử lý nợ xấu của tổ chức tín dụng theo quy định của pháp luật; và khoản 2 quy định tài sản thuộc sở hữu của cá nhân, tổ chức tự nguyện lựa chọn đấu giá. Theo đại biểu Hòa, quy định như dự thảo luật chưa thực sự rõ ràng và có khả năng gây ra tiêu cực. Do vậy, cần rà soát các quy định này để đảm bảo cụ thể, rõ ràng.

Đại biểu Phạm Văn Hoà cũng nhất trí ý kiến của đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh, đề xuất quy định bổ sung biển số xe vào danh mục tài sản đấu giá vào dự thảo Luật Đấu giá tài sản sửa đổi lần này thì sẽ đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ của pháp luật.

Có nên cấm những người có quan hệ trong gia đình cùng tham gia đấu giá?

Phát biểu tại phiên thảo luận, vấn đề nhiều đại biểu quan tâm đó là làm thế nào để ngăn chặn gian lận trong đấu giá, ngăn chặn “trúng thầu bỏ cọc”. Nói về vấn đề này, đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn Hải Phòng) cho rằng, dự thảo luật bổ sung quy định những người không được đăng ký tham gia đấu giá, tuy nhiên trên thực tế rất khó thực hiện bởi khi tổ chức cuộc đấu giá, tổ chức đấu giá chuyên nghiệp không thể biết hết quan hệ trong gia đình trong số những người tham gia đấu giá là cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh chị em ruột… và không có điều kiện để xác minh các thông tin nói trên.

Mặt khác, việc sở hữu tài sản chung của vợ chồng đã được quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình, cha mẹ với con, anh chị em ruột đều có năng lực hành vi dân sự riêng, độc lập với nhau về tài sản. Đại biểu đề nghị cân nhắc việc đưa nội dung này vào dự thảo luật; nếu đưa nội dung này vào dự thảo Luật Đấu giá tài sản cần có cơ chế để thực hiện, đảm bảo tính khả thi trong thực tế, cũng như đảm bảo quyền của cá nhân khi tham gia đấu giá. Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị làm rõ thế nào là “có khả năng chi phối hoạt động” vì quy định này mang tính định tính và rất khó xác định trong thực tế…

Cũng phát biểu về quy định các trường hợp không được đăng ký tham gia đấu giá, đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Giang) cho biết, tại khoản 23, điều 1 của dự thảo luật về bổ sung điểm e vào sau điểm đ, khoản 4, điều 38 quy định những người sau đây không được đăng ký tham gia đấu giá, gồm: “Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột; công ty mẹ, công ty con, các doanh nghiệp mà cá nhân, tổ chức hoặc nhóm cá nhân, tổ chức có khả năng chi phối hoạt động thông qua sở hữu, thâu tóm cổ phần, phần vốn góp hoặc thông qua việc ra quyết định của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp khi đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản”.

“Việc quy định thêm các đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá sẽ giúp tránh được tình trạng thông đồng dìm giá, “quân xanh, quân đỏ”, tiêu cực trong hoạt động đấu giá tài sản” – đại biểu nêu đồng thời đề nghị không nên bổ sung nhóm đối tượng không được đăng ký tham gia đấu giá là “Cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột", vì quy định này không phù hợp cả về mặt pháp lý và thực tế.

Lý giải về kiến nghị của mình, đại biểu Trần Văn Tuấn cho rằng, nếu quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột  đăng ký tham gia đấu giá trong cùng một tài sản là hạn chế quyền sở hữu tài sản của công dân, không phù hợp với Hiến pháp và các quy định pháp luật liên quan, không phù hợp đối với trường hợp Nhà nước đấu giá quyền sử dụng đất ở để giao đất cho cá nhân, tổ chức có thu tiền sử dụng đất. Về mặt thực tế, nếu cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột đều có quyền đăng ký tham gia đấu giá nhiều lô đất khác nhau cùng với nhiều khách hàng khác không có quan hệ huyết thống, quan hệ hôn nhân cũng không ảnh hưởng đến tính khách quan của cuộc đấu giá và không phải là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thông đồng, dìm giá. Đồng thời, theo đại biểu, quy định không cho cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh ruột, chị ruột, em ruột cùng đăng ký tham gia một cuộc đấu giá, trả giá cùng một lô đất còn phát sinh thủ tục hành chính hết sức phức tạp cho tổ chức đấu giá trong quá trình thực hiện thủ tục cho khách hàng đăng ký tham gia đấu giá.

Do đó, nếu quy định cấm như dự thảo không kiểm soát được, sẽ dẫn đến sai sót mà sau khi đấu giá xong mới phát hiện người tham gia đấu giá có quan hệ hôn nhân, huyết thống... phải hủy kết quả trúng đấu giá để đấu giá lại. Điều này cũng sẽ tạo ra một hệ lụy rất lớn, gây tốn kém, lãng phí do việc phải tổ chức đấu giá lại, đó là chưa kể đến việc Tổ chức đấu giá tài sản phải đối diện với việc có tranh chấp khiếu kiện phức tạp.

Cùng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cũng cho rằng quy định này là không phù hợp. Theo đại biểu, có những trường hợp cha, mẹ, con cái, anh chị em trong một gia đình quyết tâm hùn tiền đấu giá để mua, giữ lại một tài sản nào đó mà luật không cho phép là ảnh hưởng đến quyền lợi của họ.