Đề nghị quy định thời gian xử lý thông tin phát hiện lãng phí và công khai kết quả xử lý

Sáng 27/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí (thay thế cho Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013). Qua thảo luận, các đại biểu đều thống nhất cần ban hành luật này nhằm nhằm tạo khung khổ pháp lý đồng bộ, thống nhất, rõ ràng, hiệu quả đối với công tác tiết kiệm, chống lãng phí, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hành vi gây lãng phí; nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm trong công tác tiết kiệm, chống lãng phí. Đồng thời, nhằm khắc phục những lỗ hổng thể chế, xử lý nguồn lực phân bổ dàn trải, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và thúc đẩy văn hóa tiết kiệm trong hệ thống chính trị và toàn xã hội.

 Đề nghị làm rõ khái niệm người đấu tranh chống lãng phí

Một nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận, đó là cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí (Điều 7). Cụ thể, đại biểu Tô Thị Bích Châu (đoàn TP Hồ Chí Minh) đề nghị, dự thảo luật nên bổ sung quy định về cơ quan đầu mối tiếp nhận xử lý thông tin và cơ chế ẩn danh cũng như trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc phản hồi kết quả xử lý thông tin. Đồng thời, cần làm rõ khái niệm người đấu tranh chống lãng phí để bảo đảm thống nhất trong áp dụng. Nội dung này cũng cần ghi rõ những quy định để tránh việc đấu tranh hoặc phản ánh không đúng hoặc dễ quy chụp và gây rối, làm mất đoàn kết trong nội bộ.

Cùng góp ý về nội dung này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP Hồ Chí Minh) nêu rõ, tại khoản 2, Điều 7 quy định về xử lý thông tin phát hiện lãng phí. Theo đó, người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ thông tin phát hiện lãng phí; trường hợp có lãng phí xảy ra phải ngăn chặn, khắc phục kịp thời; xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý sai phạm và công khai kết quả xử lý; giải trình trước cơ quan chức năng về việc để xảy ra lãng phí.

Cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra, Viện kiểm sát nhân dân, người đứng đầu cơ quan cấp trên trực tiếp khi nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức làm rõ theo chức năng, nhiệm vụ của mình, ngăn chặn và kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, chưa có quy định về thời hạn bắt buộc xử lý khi người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí. Do đó, nhằm bảo đảm trách nhiệm giải trình và ngăn chặn tình trạng trì hoãn, né tránh, đề nghị xem xét bổ sung nguyên tắc phải xử lý thông tin phát hiện lãng phí trong thời hạn cụ thể và công khai kết quả xử lý. Bởi, khi không có mốc thời gian bắt buộc, tính cưỡng chế của luật giảm mạnh, làm suy giảm niềm tin của nhân dân vào nỗ lực phòng, chống lãng phí mà chúng ta đang triển khai thực hiện khi chưa ban hành luật.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, dự thảo luật chưa đề cập rõ hành vi không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ và đề án chuyển đổi số đã được ngân sách nhà nước đầu tư. Thực tiễn cho thấy, nhiều đề án số hóa dữ liệu, phần mềm quản lý, kết quả nghiên cứu ứng dụng… trị giá hàng trăm tỷ đồng nhưng chưa được đưa vào vận hành hoặc vận hành cầm chừng gây lãng phí lớn và kéo dài. Do vậy, đại biểu cho rằng, việc bổ sung rõ nhóm hành vi này sẽ làm tăng hiệu lực giám sát. Do đó, đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu xem xét thêm về vấn đề này.

Vì sao chọn ngày 31/5 hằng năm là Ngày Toàn dân thực hành tiết kiệm, chống lãng phí

Sau khi nghe ý kiến các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng giải trình các vấn đề đại biểu quan tâm cho biết, dự luật đề xuất lựa chọn ngày 31/5 hằng năm là Ngày Toàn dân thực hành tiết kiệm, chống lãng phí theo ngày của bài viết đăng trên báo Cứu Quốc ngày 31/5/1949, để lan tỏa tư tưởng của Hồ Chí Minh về tiết kiệm, chống lãng phí, góp phần xây dựng văn hóa tiết kiệm cho toàn xã hội. 

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay một số quy định về các hành vi gây lãng phí cần cụ thể, đầy đủ theo tinh thần Nghị quyết số 63 của Ban Chỉ đạo Trung ương. Dự luật quy định nhận diện rõ từng hành vi gây lãng phí trái pháp luật về việc dự thảo có thể xử lý đối với một hành vi như ý kiến đại biểu đã nêu. Hiện nay ban soạn thảo cũng đang nghiên cứu để phát triển và sửa đổi.

Mặt khác, cách giải thích từ "tiết kiệm" đảm bảo nhất quán với giải thích từ ngữ tại Nghị quyết số 63. Đồng thời giải thích từ "tiết kiệm đạt" thành đối với trường hợp thực hiện đúng tiêu chuẩn, định mức, chế độ nhưng đạt hiệu quả cao hơn mục tiêu đã định. Đồng thời bổ sung, chỉnh lý các quy định về quyền và trách nhiệm của người đấu tranh chống lãng phí, xử lý thông tin đấu tranh chống lãng phí nằm ở đây cũng rõ ràng theo quy định 231 của Chính phủ về bảo vệ người đấu tranh chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và đồng bộ.

"Dự thảo luật cũng thêm các trường hợp cần thiết cho phòng chống lãng phí là chỉ tiếp kiểm tra tiết kiệm rõ ràng. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng tiếp thu, chỉnh lý nhiều nội dung tại các điều khoản mà các đại biểu quan tâm và đã có quá trình thể hiện" - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.