Gia tăng vi phạm tàu bay không người lái, tiềm ẩn nguy cơ đe doạ quốc phòng, an ninh
Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nêu thực tế vi phạm pháp luật của các tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ diễn ra ngày càng gia tăng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa đến quốc phòng, an ninh và an toàn, an ninh hàng không, cần thiết xây dựng Luật Phòng không nhân dân (PKND) để thiết thực bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Tạo lập khung pháp lý đầy đủ, toàn diện cho hoạt động PKND
Chiều 1/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục Phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật, cho ý kiến về dự án Luật PKND. Thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tờ trình, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng cho biết, PKND là một bộ phận của nền quốc phòng toàn dân và chiến tranh nhân dân, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy Đảng, chỉ đạo, quản lý, điều hành của chính quyền các cấp, từ trung ương đến địa phương. Hoạt động tác chiến PKND là nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự Việt Nam, hiệu quả trong chiến tranh giải phóng đất nước.
Ngày nay, các phương án tác chiến mới trong chiến tranh hiện đại, tiến công đường không và phòng, chống tiến công đường không trở thành yêu cầu hết sức quan trọng, quyết định đến thành bại trong cục diện chiến trường. Từ đó đặt ra yêu cầu tiếp tục xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh toàn diện, phát huy sức mạnh tổng hợp của đất nước để chủ động phòng ngừa, xử lý có hiệu quả các tình huống về quốc phòng, an ninh trên không.
Bên cạnh đó, Luật Quốc phòng và các văn bản pháp luật có liên quan đến nhiệm vụ PKND, quản lý tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ mới quy định khung, mang tính nguyên tắc nên đặt ra yêu cầu đòi hỏi phải tạo lập khung pháp lý đầy đủ, toàn diện cho hoạt động PKND để đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
"Công tác quản lý, bảo vệ vùng trời ở độ cao dưới 5000m đang được nhiều quốc gia trên thế giới hết sức coi trọng, nhất là trong giai đoạn hiện nay với sự xuất hiện của tàu bay không người lái đang được các nước nghiên cứu, chế tạo, khai thác, sử dụng cho mục đích quân sự như một lực lượng tác chiến mới mang lại hiệu quả chiến đấu cao. Ở trong nước, tình trạng vi phạm pháp luật của các tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ diễn ra ngày càng gia tăng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa đến quốc phòng, an ninh và an toàn, an ninh hàng không" - Tổng Tham mưu trưởng Nguyễn Tân Cương nhấn mạnh. Dự thảo luật gồm 8 chương, 55 điều.
Qua thẩm tra, Thường trực Uỷ ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) nhất trí về sự cần thiết ban hành Luật PKND với những căn cứ đã nêu trong Tờ trình của Chính phủ và thấy rằng: Việc ban hành Luật PKND là nhằm thể chế hóa đường lối chủ trương của Đảng về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc, đáp ứng yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; khắc phục những bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành pháp luật về PKND, quản lý tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ, đảm bảo thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật và đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vững chắc bầu trời Tổ quốc Việt Nam.
Về các nội dung cụ thể, có ý kiến đề nghị làm rõ sự cần thiết quy định cấp phép xuất khẩu cho tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ; làm rõ quy trình xin ý kiến đối với hoạt động tạm nhập, tái xuất; điều kiện về xuất khẩu, nhập khẩu; quy định về ủy thác; ý kiến khác đề nghị quy định thống nhất về thẩm quyền cấp phép nhập khẩu đối với tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ. "Thường trực UBQPAN đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu các ý kiến trên để rà soát, quy định nội dung phù hợp, nhất là quy định thẩm quyền của Bộ Quốc phòng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công Thương để đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước đối với tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ", Trung tướng Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm UBQPAN nêu rõ.
Thường trực UBQPAN đề nghị cân nhắc quy định điều kiện đối với người điều khiển phải đủ 18 tuổi trở lên và được đào tạo kiến thức về hàng không để đảm bảo phù hợp với thực tiễn; đồng thời, nội dung quy định điều kiện phải "có kiến thức về hàng không" là chưa rõ, có thể phát sinh thủ tục, yêu cầu về đào tạo, cấp chứng chỉ không cần thiết...
Lấy ý kiến Công an cấp tỉnh về khu vực trọng điểm PKND
Thảo luận tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá, dự án Luật PKND là dự án luật mới, nâng cấp từ các nghị định lên nên "có cái khó, không có luật cũ để kế thừa". "Công tác PKND là bộ phận rất quan trọng của công tác quốc phòng, quân sự, là bộ phận của thế trận quốc phòng toàn dân trên mặt trận đối không để phòng tránh, đánh trả, khắc phục hoạt động xâm nhập, tấn công, tiến công của địch, bảo vệ tài sản Nhà nước, tính mạng, tài sản của nhân dân, góp phần xây dựng khu vực phòng thủ vững mạnh, bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Xây dựng luật này rất cần thiết để hoàn thiện hệ thống pháp luật, phục vụ chiến lược bảo vệ đất nước trong giai đoạn mới theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 8" - Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Góp ý thêm những nội dung cụ thể, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, khái niệm và phạm vi PKND cần cân nhắc, trao đổi thêm. Chẳng hạn, việc phân chia 5.000m, 10.000m là đúng, nhưng trong chiến tranh hiện tại, độ cao dưới 5.000 m không chỉ có các phương tiện bay mà còn tên lửa đạn đạo là là trên mặt biển, mặt đất, mà phương tiện này lại thuộc phòng không quốc gia. "Nếu chỉ phân định theo độ cao trong chiến tranh hiện đại sợ không phù hợp, nên chăng cần tinh chỉnh lại cho chính xác về mặt pháp luật", Chủ tịch Quốc hội nói. Nhìn nhận dự án luật được chuẩn bị tốt, đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét tại Kỳ họp thứ 7, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát lại một số quy định về hoạt động PKND; thẩm quyền cấp phép kinh doanh máy bay không người lái... cũng như một số điều khoản còn dài, nội hàm không thật rõ.
Phát biểu tại phiên họp, Thượng tướng Nguyễn Duy Ngọc, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Công an bày tỏ ủng hộ sự cần thiết ban hành dự án Luật PKND, đồng thời cho biết, thời gian qua, Bộ Công an đã tham gia góp ý tích cực đối với dự thảo luật, các ý kiến cơ bản được tiếp thu. Tuy nhiên, đồng chí Thứ trưởng đề nghị Cơ quan soạn thảo nghiên cứu vấn đề mà Đại tướng Tô Lâm, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an từng góp ý tại Điều 6 dự thảo luật về trọng điểm PKND; đề nghị bổ sung khoản 3 điều này trường hợp đối với khu vực trọng điểm có vị trí quan trọng về an ninh thì phải lấy ý kiến Công an cấp tỉnh trước khi đề xuất cấp có thẩm quyền quyết định trọng điểm PKND.
Giải trình thêm tại phiên họp, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cho biết sẽ nghiên cứu ý kiến của Bộ trưởng Tô Lâm để bổ sung cho hoàn chỉnh. Liên quan việc phân định độ cao, Tổng tham mưu trưởng QĐND Việt Nam cho rằng, trong phòng không được chia ra làm 3 loại: PKND (huy động toàn dân tham gia thực hiện nhiệm vụ PKND); phòng không lục quân (bảo vệ các đội hình của bộ đội và các pháo phòng không) và phòng không quốc gia (tên lửa tầm trung, tên lửa tầm thấp...) "Chúng ta phải có phương án ở các độ cao, thấp khác nhau để đánh được các loại phương tiện bay của địch khi xâm nhập, tạo thành một thế trận phòng không dày đặc bảo vệ vùng trời. Loại PKND chỉ được trang bị loại hoả lực dưới độ cao 5.000m", đồng chí lý giải.
Thượng tướng Nguyễn Tân Cương cũng cho biết, trước đây không có quy định về kinh doanh máy bay không người lái, tới đây chúng ta sửa đổi, đưa hình thức kinh doanh này vào danh mục kinh doanh có điều kiện, kể cả kinh doanh linh kiện của máy bay không người lái cũng phải đăng ký. Nếu không quản lý được vấn đề này sẽ ảnh hưởng trực tiếp an ninh quốc gia, không chỉ trong thời chiến mà cả trong thời bình. Thông qua các cuộc xung đột vừa qua cho thấy, các nước sử dụng máy bay không người lái hiệu quả cao, ít tốn kém...