Lựa chọn địa phương có điều kiện tương đồng để hỗ trợ, phát huy thế mạnh cho Quy hoạch miền Trung

Phó Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng điều phối vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ Trần Hồng Hà; Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đồng chủ trì hội nghị.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, quy hoạch vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 là bước cụ thể hóa quy hoạch tổng thể quốc gia, thể hiện những định hướng lớn và cơ bản của các quy hoạch ngành quốc gia về tổ chức không gian phát triển.

Để làm được điều đó, quy hoạch cần có cách xác định để lựa chọn các địa phương có điều kiện tự nhiên tương đồng, có thể hỗ trợ và phát huy thế mạnh lẫn nhau. Vì vậy, việc xác định các tiểu vùng là yếu tố quan trọng. Bên cạnh đó, quy hoạch cũng cần xác định thứ tự ưu tiên để quy hoạch lần lượt, ví dụ như ưu tiên các dự án có tính động lực của vùng, tạo ra sự lan tỏa và kết nối thay vì đầu tư dàn trải như hiện nay.

“Lâu nay, chúng ta phát triển các dự án kinh tế - xã hội riêng lẻ của mỗi địa phương thì bây giờ chúng ta ưu tiên các dự án liên địa phương thuộc các tiểu vùng hoặc cả vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung. Hội nghị cũng sẽ tập trung giải quyết những vấn đề còn vướng mắc hiện nay của vùng, để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và về lâu dài có thể giúp cho vùng có thể thích ứng một cách bền vững và phát triển một cách mạnh mẽ hơn”, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đề nghị quy hoạch vùng hướng đến việc chủ động kiến tạo phát triển; tập trung xác định và giải quyết các vấn đề lớn, có tính liên ngành, liên vùng, liên tỉnh; để tái tổ chức không gian phát triển vùng và khai thác, phát huy có hiệu quả mọi nguồn lực nhằm phát triển vùng nhanh, bền vững.

Quy hoạch vùng sẽ là cơ sở để các địa phương trong vùng liên kết, hợp tác; bao gồm việc đề xuất kế hoạch đầu từ công trung hạn giai đoạn 2026-2030, đặc biệt là các dự án lớn, có tính liên vùng.

Trong quá trình lập quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổ chức các hội nghị giữa đơn vị tư vấn với các chuyên gia, nhà khoa học; tổ chức các đoàn khảo sát và làm việc với một số địa phương trong vùng; làm việc với các đơn vị quản lý chuyên môn của các bộ, ngành.

Hội nghị là bước tiếp theo rất quan trọng, để lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương cho ý kiến trực tiếp về các nội dung chủ yếu của quy hoạch vùng, là cơ sở để đơn vị tư vấn tiếp thu, tiếp tục hoàn thiện hồ sơ trình thẩm định quy hoạch vùng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, việc xác định các nhiệm vụ trọng tâm cần phải giải quyết và các khâu đột phá của vùng; xác định hệ thống các cực tăng trưởng, vùng động lực, hành lang kinh tế, những ngành có lợi thế của vùng.

Xác định quy hoạch vùng không gian phát triển theo các tiểu vùng: tiểu vùng Bắc Trung Bộ, tiểu vùng Trung Trung Bộ và tiểu vùng Nam Trung Bộ. Phương hướng phát triển kết cấu hạ tầng của vùng, trong đó trọng tâm là kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt, hàng không và hàng hải... các đề xuất về phát triển khu chức năng trong vùng như hệ thống khu kinh tế, khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu du lịch…

Giải pháp và nguồn lực thực hiện quy hoạch, trong đó lưu ý về danh mục dự án liên kết vùng và liên kết liên vùng ưu tiên đầu tư; giải pháp về cơ chế, chính sách liên kết vùng để tạo hiệu quả trong hợp tác phát triển vùng.

Theo đó, Vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng. Chiều dài bờ biển gần 1.800km, chiếm hơn 55% bờ biển cả nước và nhiều cảng biển, cảng hàng không lớn nên có ý nghĩa quan trọng cho phát triển kinh tế biển và bảo đảm quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền biển đảo của Tổ quốc...

Ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, quy hoạch sẽ tạo động lực phát triển nếu được định hướng đúng và đủ nhưng ngược lại kìm hãm sự phát triển nếu làm vội vàng. "Tuy nhiên, dự thảo quy hoạch này chưa nêu bật được những đột phát để thu hút được các nguồn lực cho vùng", ông Thanh nói và dẫn chứng, tại Quảng Nam đã hình thành khu công nghiệp sản xuất lắp ráp ôtô và các ngành phụ trợ liên quan nhưng quy hoạch không nêu rõ định hướng phát triển, liên kết thế nào, tính lan tỏa tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu để tạo được đột phá vùng thì không đề cập rõ.

Về đề xuất của tư vấn hình thành một Khu xử lý rác thải của vùng đặt tại một địa phương, đa số các địa phương đều bày tỏ quan điểm phản đối vì không phù hợp, nguy cơ xảy ra sự cố liên vùng rất lớn.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, vấn đề liên vùng các địa phương rất đồng tình. "Tuy nhiên, từ kinh nghiệm của Quảng Nam đã từng phải xử lý sự cố về rác thải thì quan điểm địa phương trong vấn đề xử lý rác thải phải được thực hiện phân tán. Mỗi địa phương phải chủ động xây dựng cho mình khu xử lúy chất thải phù hợp với đặc điểm, nhu cầu với từng giai đoạn và công nghệ hiện đại. Bởi nếu hình thành Khu xử lý rác thải vùng khi xảy ra sự cố thì sẽ kéo theo hàng loạt địa phương bị ảnh hưởng", ông Thanh cho biết.

Kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ghi nhận các ý kiến thẳng thắn, cụ thể cũng như nhưng kiến nghị về cơ chế, chính sách, ưu tiên đầu tư phát triển cho từng địa phương, tiểu vùng và tiểu vùng cả trước mắt và lâu dài.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, quy hoạch vùng không phải là phép cộng của các tỉnh mà phải đưa ra những mang tính phương pháp luận một cách rõ ràng, nêu bật được tầm quan trọng của vùng. Quy hoạch vùng phải lựa chọn những vấn đề các địa phương trong vùng quan tâm, lựa chọn. Đồng thời, quy hoạch cần xác định rõ nhiệm vụ trước mắt lâu dài, linh hoạt và sáng tạo, tạo ra sự phát triển, không gian sáng tạo, kết nối giữa các địa phương, cả vùng và liên vùng. Các tiêu chí để quy hoạch vùng cần dựa trên cơ sở quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch các địa phương

Lưu ý, đây là vùng trọng yếu do vậy kinh tế là ưu tiên nhưng Phó Thủ tướng lưu ý vấn đề quốc phòng – an ninh cũng cần được quan tâm. Đề nghị các địa phương tiếp tục nghiên cứu, đơn vị tư vấn tiếp thu để hoàn thiện Dự thảo Quy hoạch vùng.