Nâng tầm hợp tác giữa Việt Nam và Chile

Nhận lời mời của Tổng thống Cộng hòa Chile Gabriel Boric Font va Tổng thống Cộng hòa Peru Dina Ercilia Boluarte Zegarra, Chủ tịch nước Lương Cường sẽ dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm chính thức Cộng hòa Chile, Cộng hòa Peru và tham dự Tuần lễ Cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) 2024 từ ngày 9 đến ngày 16/11.

Trong đó, chuyến thăm của Chủ tịch nước Lương Cường đến Chile diễn ra từ ngày 9 đến 12/11. Theo đánh giá của Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng, đây là chuyến thăm của Chủ tịch nước Việt Nam sau 15 năm, đúng vào dịp kỷ niệm 55 năm cuộc gặp lịch sử giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và cố Tổng thống Salvador Allende, sự kiện đặt nền móng cho việc Chile trở thành nước đầu tiên tại Nam Mỹ thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Việt Nam và Chile thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 25/3/1971 và mở Đại sứ quán tại thủ đô của mỗi nước vào năm 1972. Tuy nhiên, quan hệ song phương bị gián đoạn sau chính biến tại Chile tháng 9/1973. Khi nền dân chủ được tái lập năm 1989 tại Chile, hai bên thúc đẩy khôi phục quan hệ ngoại giao cấp Đại sứ vào tháng 9/1990.

Sau nhiều nỗ lực, Việt Nam mở lại Đại sứ quán và cử Đại sứ thường trú tại thủ đô Santiago của Chile vào tháng 10/2003. Một năm sau, tháng 11/2004, Chile mở lại Đại sứ quán và cử Đại sứ thường trú tại Hà Nội. Hai nước đã thiết lập quan hệ Đối tác toàn diện tháng 5/2007 nhân chuyến thăm Chile của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh.

­Trong quá khứ, dù cách trở về địa lý, lãnh đạo hai nước đã có nhiều chuyến thăm lẫn nhau, thể hiện sự trân trọng mối quan hệ song phương. Có thể kể đến như chuyến thăm của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh (5/2007), các Chủ tịch nước Trần Đức Lương (11/2004) và Nguyễn Minh Triết (9/2009), Thủ tướng Phan Văn Khải (10/2002), Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu (6/2012), Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân (7/2014), Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Hoàng Bình Quân (7/2016), Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ (7/2018), Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc (10/2022).

Các lãnh đạo Chile cũng từng đến thăm Việt Nam, như Tổng thống Chile Ricardo Lagos (10/2003), Tổng thống Michelle Bachelet (11/2006 và 11/2017), Tổng thống Sebastian Pinera (3/2012), Chủ tịch Thượng viện Guidi Giardi Lavin (3/2012), và gần đây nhất là Bộ trưởng Ngoại giao Aberto Van Klaveren (8/2024). Lãnh đạo cấp cao hai nước thường xuyên gặp song phương bên lề các hội nghị quốc tế, đặc biệt tại Liên hợp quốc và Diễn đàn APEC, cùng với đó là nhiều cuộc điện đàm trong các dịp quan trọng của cả hai bên.

Trong những năm gần đây, quan hệ đối tác giữa hai bên đã có những bước phát triển đáng khích lệ. Tại buổi tiếp Bộ trưởng Ngoại giao Chile Alberto Van Klaveren tháng 8/2024, đồng chí Lê Hoài Trung, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương, đánh giá cao những bước phát triển mạnh mẽ của quan hệ hữu nghị truyền thống 53 năm qua và nhất là từ khi hai nước lập quan hệ Đối tác Toàn diện, đồng thời khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam coi trọng và mong muốn thúc đẩy quan hệ đối tác toàn diện với Chile theo hướng ngày càng tin cậy, không ngừng mở rộng hợp tác và liên kết chặt chẽ với nhau, trong đó hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư là một trong những trụ cột quan trọng nhất.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn trong cuộc gặp Đại sứ Alberto Van Klaveren tháng 8 vừa qua cũng bày tỏ Việt Nam coi trọng củng cố, phát triển hơn nữa quan hệ hữu nghị truyền thống tốt đẹp đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh, cố Tổng thống Salvador Allende đặt nền móng, nhiều thế hệ lãnh đạo, nhân dân hai nước dày công vun đắp trong hơn 5 thập kỷ qua. Đồng thời, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao khẳng định Việt Nam mong muốn làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác Toàn diện với Chile, sẽ triển khai các biện pháp cụ thể thúc đẩy quan hệ chính trị-ngoại giao, kinh tế thương mại và đầu tư, nông nghiệp, văn hóa, du lịch và giao lưu nhân dân giữa hai nước.

Đáng chú ý, quan hệ thương mại hai chiều có nhiều bước chuyển biến vượt bậc, từ 534 triệu USD năm 2013 lên 2,15 tỷ USD năm 2022, năm 2023 đạt 1,57 tỉ USD và 9 tháng đầu 2024 đạt gần 1,3 tỷ USD (tăng 5% so với cùng kỳ 2023). Theo số liệu thống kê từ Trung tâm Thương mại quốc tế (ITC), trong nửa đầu năm 2024, Việt Nam là nguồn cung hàng hoá lớn thứ 12 của Chile, chiếm tỷ trọng 1,59% trong tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của nước này, cải thiện hơn so với mức tỷ trọng 1,38% của cùng kỳ năm 2023.

Hiện Chile là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của Việt Nam sang Mỹ Latinh, còn Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Chile trong ASEAN. Những khởi sắc trong thương mại song phương năm 2024 khẳng định mối quan hệ đối tác kinh tế chiến lược giữa hai quốc gia nằm ở hai bên bờ Thái Bình Dương. Cả hai bên đã không ngừng tận dụng những lợi thế từ các cam kết thương mại để thúc đẩy trao đổi hàng hóa và dịch vụ.