Sân bay Gia Bình bổ trợ chiến lược cho Nội Bài, tạo đà phát triển công nghiệp, logistics, du lịch, dịch vụ...

Sáng 14/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình (sân bay Gia Bình), thảo luận về dự án Luật Xây dựng.

Thời hạn hoạt động của dự án Sân Bay Gia Bình là 70 năm

Thừa ủy quyền Chính phủ báo cáo Quốc hội về sự cần thiết đầu tư dự án, Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh nêu thực tế sân bay Nội Bài với vai trò cửa ngõ hàng không quốc tế chính của Thủ đô Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ đang khai thác vượt quá công suất thiết kế. “Việc đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình là bước đi chiến lược, mang tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không Vùng Thủ đô” – Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết.

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng, sân bay Gia Bình sẽ giữ vai trò bổ trợ chiến lược cho Nội Bài, phát huy lợi thế về không gian, kết nối và hạ tầng, đồng thời tạo đà phát triển cho các ngành công nghiệp, logistics, thương mại điện tử, du lịch và dịch vụ. Dự án đồng thời có ý nghĩa đặc biệt trong bảo đảm quốc phòng, an ninh và phục vụ các sự kiện đối ngoại quan trọng, đặc biệt là Hội nghị cấp cao APEC năm 2027.

Về mục tiêu, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho biết Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình được đầu tư xây dựng theo các chuẩn mực quốc tế, trở thành cảng hàng không thông minh, xanh, bền vững, thế hệ mới đẳng cấp quốc tế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Đây cũng là sân bay phục vụ khai thác lưỡng dụng đảm bảo hoạt động an ninh - quốc phòng và các sự kiện đối ngoại quan trọng; đạt tiêu chuẩn dịch vụ cảng hàng không quốc tế 5 sao, thuộc nhóm 10 cảng hàng không 5 sao hàng đầu thế giới theo tiêu chí của Skytrax. Gia Bình cũng hướng tới là cửa ngõ hàng không của miền Bắc, là cảng hàng không trung chuyển hành khách, hàng hóa và cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa, đại tu máy bay (MRO) của khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Dự án dự kiến đáp ứng nhu cầu khai thác khoảng 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm giai đoạn đến năm 2030; khoảng 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm tầm nhìn đến năm 2050.

Nhà ga hành khách của sân bay Gia Bình, được xây dựng trên cơ sở tiêu chuẩn phục vụ 5 sao của SkyTrax, tập trung tối ưu hóa công năng khai thác, tổ chức không gian hiệu quả, bảo đảm phục vụ lưu lượng hành khách lớn một cách thuận tiện, hợp lý. Riêng nhà ga VIP được xây dựng độc lập với khu nhà ga hành khách với diện tích dự kiến khoảng 5.900m2.

Dự án dự kiến sử dụng khoảng hơn 1.800 ha đất, gồm gần 125 ha đất an ninh, hơn 327 ha đất công cộng, hơn 169 ha đất ở…; ảnh hưởng đến khoảng 7.100 hộ gia đình (trong đó dự kiến tái định cư khoảng 5.800 hộ) và 118 tổ chức. Tổng vốn đầu tư sân bay Gia Bình, theo báo cáo của Chính phủ, khoảng 196.378 tỷ đồng. Trong đó, giai đoạn 1 khoảng 141.236 tỷ đồng, giai đoạn 2 khoảng 55.142 tỷ đồng. Dự án được đầu tư bằng nguồn vốn của nhà đầu tư, bao gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp.

Về tiến độ, Chính phủ dự kiến giai đoạn 2025-2027 sẽ đầu tư xây dựng các công trình cần thiết để phục vụ Hội nghị cấp cao APEC 2027. Giai đoạn 2026-2030 sẽ hoàn thành xây dựng các công trình còn lại của giai đoạn 1 bảo đảm đồng bộ vận hành, khai thác đáp ứng công suất 30 triệu hành khách/năm và 1,6 triệu tấn hàng hóa/năm. Ở giai đoạn 2 (2031-2050), dự kiến sẽ hoàn thành các hạng mục công trình đáp ứng công suất 50 triệu hành khách/năm và 2,5 triệu tấn hàng hóa/năm.

Chính phủ tính toán thời hạn hoạt động của dự án là 70 năm (từ năm 2025 đến năm 2095). Đề xuất chính sách đặc biệt hỗ trợ đầu tư, Chính phủ cho biết trong phạm vi giải phóng mặt bằng của dự án có khoảng 25 di tích cần phải di dời nhưng pháp luật hiện hành chưa có quy định về việc này. Vì vậy, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép UBND tỉnh Bắc Ninh được phép di dời các di tích lịch sử - văn hóa (các cấp) trong quá trình triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thực hiện đầu tư sân bay Gia Bình.

Cần tính toán đáp ứng tiến độ phục vụ APEC năm 2027

Thẩm tra tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Ủy ban nhất trí với sự cần thiết đầu tư sân bay Gia Bình. Cơ quan thẩm tra đề nghị lượng hóa rõ các mục tiêu của dự án, ví dụ về tiêu chuẩn 5 sao Skytrax, top 10 thế giới… Đồng thời, cần đánh giá tính khả thi trong việc hoàn thành dự án để đáp ứng tiến độ phục vụ APEC năm 2027, trong bối cảnh còn nhiều vướng mắc về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và điều kiện địa chất phức tạp.

Ngoài ra, cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung báo cáo đánh giá tác động cụ thể hơn về thủy văn, ngập úng, biến đổi dòng chảy, xây dựng kế hoạch quản lý môi trường, giám sát khí thải, tiếng ồn, đánh giá tác động sinh thái, tiếng ồn đến dân cư và thiết lập cơ chế giám sát cộng đồng.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ phân tích cơ sở xác định thời gian hoạt động của dự án là 70 năm vì cần xác định dựa trên thời gian thu hồi vốn thực tế và quy định giám sát định kỳ 5 năm/lần để cập nhật doanh thu, chi phí, lợi nhuận và điều chỉnh linh hoạt, nhằm bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người sử dụng.

Về sơ bộ tổng mức đầu tư và nguồn vốn, cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị Chính phủ làm rõ hơn căn cứ tính toán suất đầu tư dự án, so sánh suất đầu tư với các dự án sân bay tương đương trong khu vực và điều chỉnh theo giá địa phương để lựa chọn mức chi phí phù hợp, tối ưu. Chính phủ cũng cần làm rõ hơn về nguồn vốn, khả năng thu hồi vốn và trả nợ vốn vay.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng cơ bản nhất trí cần thiết ban hành cơ chế, chính sách đặc biệt để thực hiện di dời các di tích lịch sử - văn hoá phục vụ dự án. Tuy nhiên, đề nghị quy định rõ về xử lý hệ quả sau khi di dời các di tích, nhất là việc công nhận lại di tích sau khi di dời, bảo đảm giữ nguyên yếu tố gốc, giá trị lịch sử - văn hóa. Cần xây dựng phương án bảo tồn chi tiết, đánh giá tác động và cơ chế giám sát việc di dời, xác định rõ vai trò thẩm định và quản lý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đồng thời áp dụng các giải pháp khoa học, công nghệ hiện đại để bảo đảm bảo tồn giá trị gốc, tránh biến dạng di tích.

Ngoài ra, quy định rõ trách nhiệm, thời hạn, cơ chế báo cáo và hậu kiểm đối với UBND tỉnh Bắc Ninh trong quá trình thực hiện các thủ tục đất đai, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, di dời di tích lịch sử - văn hóa, đồng thời thiết lập cơ chế giám sát của Quốc hội, các Bộ, ngành, cơ quan trung ương, bảo đảm tính minh bạch trong thực hiện cơ chế, chính sách đặc biệt. Ngoài ra, đề nghị Chính phủ sớm báo cáo Quốc hội về việc ban hành và triển khai thực hiện Nghị quyết số 03/2025/NQ-CP ngày 14/8/2025 về cơ chế, chính sách đặc thù đầu tư xây dựng sân bay Gia Bình tại Kỳ họp thứ 10 theo quy định. 

Được biết, Nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Gia Bình dự kiến được Quốc hội thông qua trong ngày cuối cùng của Kỳ họp thứ 10.