Tạo điều kiện thuận lợi để tất cả người lao động thụ hưởng các chính sách, chế độ
Luật Việc làm (sửa đổi) gồm 9 chương và 130 điều, tăng 2 chương, 68 điều so với luật hiện hành, dự kiến được trình Quốc hội lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 và trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9;
Chiều 24/9, tiếp tục chương trình làm việc Phiên họp thứ 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Việc làm (sửa đổi). Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì phiên họp. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh điều hành nội dung.
Mở rộng đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài
Trình bày dự án luật, Bộ trưởng Lao động, Thương binh và xã hội (LĐ,TB&XH) Đào Ngọc Dung cho biết, dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) gồm 9 chương và 130 điều, tăng 2 chương, 68 điều so với luật hiện hành. Dự thảo luật dự kiến được trình Quốc hội lần đầu tại Kỳ họp thứ 8 và trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9; trong đó tạo điều kiện thuận lợi để tất cả người lao động, trong đó có nhóm lao động không có quan hệ lao động, được tham gia và thụ hưởng các chính sách, chế độ.
Theo Bộ trưởng LĐ,TB&XH, so với Luật Việc làm năm 2013, dự thảo luật sửa đổi có một số nội dung điều chỉnh, bổ sung lớn. Cụ thể, luật sửa đổi quy định về nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm, nhằm góp phần tăng cường nguồn vốn và nâng cao hiệu quả cho vay giải quyết việc làm, theo hướng Ngân sách Trung ương cấp cho Ngân hàng chính sách xã hội từ nguồn chi đầu tư phát triển (giải thể Quỹ quốc gia về việc làm để đảm bảo phù hợp quy định Luật Ngân sách Nhà nước 2015). Dự thảo luật cũng mở rộng đối tượng vay vốn đi làm việc ở nước ngoài nhằm tạo cơ hội cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng có cơ hội tiếp cận nguồn tín dụng ưu đãi. Đáng chú ý, theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, dự thảo luật lần này mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp , gồm: người lao động có giao kết hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên (quy định hiện hành là từ 3 tháng trở lên); người làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc thấp nhất, thống nhất với Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
Dự thảo luật sửa đổi cũng quy định linh hoạt mức đóng bảo hiểm thất nghiệp theo hướng: người lao động đóng tối đa bằng 1% tiền lương tháng; người sử dụng lao động đóng tối đa bằng 1% quỹ tiền lương tháng của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp; Nhà nước hỗ trợ tối đa 1% quỹ tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của những người lao động đang tham gia bảo hiểm thất nghiệp và do ngân sách Trung ương bảo đảm. Luật cũng sửa đổi chế độ hỗ trợ tham gia đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động theo hướng: Mở rộng phạm vi hỗ trợ, không chỉ hỗ trợ người lao động tham gia khóa đào tạo nghề mà cả các khóa bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề; bổ sung nội dung hỗ trợ (tiền ăn) cho người lao động trong thời gian tham gia đào tạo mà không hưởng trợ cấp thất nghiệp.
Thẩm tra các nội dung, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho rằng, quy định chuyển nguồn vốn từ Quỹ quốc gia về việc làm thành nguồn vốn vay giải quyết việc làm có tác động trực tiếp đến việc quản lý, bố trí nguồn lực, cơ chế phân bổ, sử dụng nguồn vốn này và thay đổi so với khi đề xuất xây dựng luật.
Vì thế, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục đánh giá tác động, ưu nhược điểm, những vấn đề phát sinh, làm rõ tính hiệu quả khi thực hiện chuyển đổi này.
Liên quan quy định về bảo hiểm thất nghiệp, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung đánh giá tác động, đồng thời có giải pháp để bảo đảm tính khả thi khi mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp.
Xác định đột phá liên quan thị trường lao động là đột phá phát triển nguồn nhân lực
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của Luật Việc làm, đồng thời dẫn nghị quyết Đại hội Đảng XIII xác định đột phá liên quan thị trường lao động là đột phá phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, hướng xây dựng dự thảo luật gọn và rõ hơn, theo nguyên tắc những nội dung thuộc thẩm quyền Quốc hội quyết thì đưa vào, còn những gì thuộc về thông tư, nghị định thì tách ra để Chính phủ và bộ, ngành quy định.
Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ rà soát và tiếp thu theo tinh thần "gọn nhất có thể", dự kiến có thể khuôn khổ trong khoảng 100 điều, đồng thời phân tích, vấn đề việc làm hiện nay rất khác khi một người có thể ký hợp đồng, có quan hệ lao động với nhiều tổ chức, nhiều đối tượng khác nhau. Bộ trưởng cũng nhận định, tính chất việc làm hiện nay có sự thay đổi lớn. Trước đây, một người có thể làm bền vững, suốt đời ở một cơ quan, còn bây giờ vừa ký hợp đồng lao động với một đơn vị nhưng tháng sau đã có thể nhảy sang nơi việc khác, chỉ vì lý do đơn giản.
Về vấn đề bảo hiểm thất nghiệp, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, bảo hiểm thất nghiệp là quỹ ngắn hạn mà các nước thường chỉ sử dụng khoản 10% kết dư, còn lại 90% để hỗ trợ cho người lao động một cách nhanh chóng, kịp thời. Thực tế qua tổng kết, các chính sách hỗ trợ của bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động ở Việt Nam còn ít, gần như chỉ chi cho mỗi việc trợ cấp thất nghiệp, còn để duy trì việc đào tạo, bồi dưỡng, chuyển đổi tay nghề thì gần như chưa có; đồng thời cho biết thêm, Bộ LĐ, TB & XH đã bàn, có thể thiết kế chính sách nhiều hơn, kinh phí nhiều hơn và quản lý linh hoạt hơn thay vì quy định chỉ Trung ương được làm như hiện nay.