Tháo gỡ vướng mắc trong đấu thầu thuốc, thiết bị y tế
Thảo luận về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm tới tình trạng thiếu thuốc và trang thiết bị y tế đang xảy ra hiện nay tại nhiều cơ sở khám, chữa bệnh công lập, do vướng mắc trong các quy định về mua sắm, đấu thầu.
Sáng 15/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi). Nhiều đại biểu đã đóng góp ý kiến nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật về đấu thầu thuốc, thiết bị y tế, ưu tiêu hàng hoá xuất xứ Việt Nam…
Thảo luận về dự án luật, đa số đại biểu nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Đấu thầu năm 2013 để phù hợp với các quy định hiện hành, đặc biệt nhằm đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, tránh mâu thuẫn, xung đột trong quá trình thực hiện với các luật khác.
Quan tâm tới tình trạng thiếu thuốc và trang thiết bị y tế đang xảy ra hiện nay tại nhiều cơ sở khám, chữa bệnh công lập, do vướng mắc trong các quy định về mua sắm, đấu thầu, đại biểu Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) cho rằng tình trạng thiếu thuốc và trang thiết bị y tế tại nhiều cơ sở khám, chữa bệnh công lập thời gian qua đã ảnh hưởng lớn đến việc khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, nhất là người bệnh nghèo đang tham gia bảo hiểm y tế.
“Mặc dù Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có những chỉ đạo tháo gỡ, nhưng tình trạng này vẫn chưa được giải quyết triệt để. Nguyên nhân là do những vướng mắc, bất cập của các quy định trong công tác mua sắm, đấu thầu trong lĩnh vực y tế. Do đó, cần sửa đổi các quy định về đấu thầu thuốc, trang thiết bị vật tư y tế, nghiên cứu có quy định phù hợp để tháo gỡ điểm nghẽn trong đấu thầu thuốc, trang thiết bị vật tư y tế để đảm bảo cho nhu cầu khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe của nhân dân,” đại biểu chỉ rõ.
Cũng quan tâm lĩnh vực này, đại biểu Nguyễn Tri Thức (TP Hồ Chí Minh) cho rằng trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) chỉ nói về đấu thầu thuốc, điều đó là chưa đủ. Đại biểu mong muốn Ban soạn thảo bổ sung một chương riêng đối với đấu thầu y tế bởi lĩnh vực đấu thấu y tế có tính chuyên sâu rất cao. Bên cạnh đó, dự thảo vẫn xem hàng hóa y tế, vật tư y tế như là hàng hóa thông thường, đại biểu cho rằng cần phải xem vật tư y tế hàng hóa đặc biệt vì nó liên quan trực tiếp đến tính mạng người bệnh.
Đại biểu cũng đề nghị nên quy định trường hợp cấp bách trong y tế, vì hiện giờ chỉ có quy định là cấp cứu, còn chưa quy định trường hợp cấp bách bởi khi không có đơn vị nào dự thầu hoặc là không trúng thầu thì không có thuốc hoặc trang thiết bị để điều trị cho người bệnh. Trường hợp cấp bách này thì xử lý như thế nào, tổ chức nào được phép xác định trường hợp cấp bách; đồng thời đề nghị nên cho phép lãnh đạo bệnh viện hay là đảng ủy, hội đồng xác định trường hợp cấp bách, để tránh tiêu cực và kịp thời đáp ứng thuốc cho người bệnh.
Cùng mối quan tâm với các đại biểu trên, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (Thành phố Hồ Chí Minh) đề nghị Ban soạn thảo quy định một chương riêng về đấu thầu thuốc trong dự thảo Luật, đồng thời đa dạng hóa các phương thức để có được hàng hóa, dịch vụ và thuốc cho người bệnh, chứ không chỉ thông qua hình thức đấu thầu vì thuốc là mặt hàng thiết yếu, khi đấu thầu sẽ có tình trạng các đơn vị dự thầu từ chối không tham gia hoặc hủy thầu.
Một giải pháp cho vấn đề này được đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đề xuất là bổ sung đánh giá của bác sỹ điều trị về thuốc đấu thầu, công khai, minh bạch và chịu trách nhiệm trước hội đồng thuốc và điều trị trong bệnh viện. Ngoài ra, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cũng cho rằng quy định về chọn giá kế hoạch cần căn cứ theo thị trường, không thể căn cứ vào giá trúng thầu của năm trước để làm giá kế hoạch của năm sau, bởi như vậy sẽ dẫn đến giá đấu thầu thuốc ngày càng thấp và không bảo đảm được chất lượng.
Góp ý nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật về đấu thầu trong lĩnh vực y tế, đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Hà Nội) nêu quan điểm về quy định về chỉ định thầu. Liên quan đến việc chỉ định thầu trong mua sắm trang thiết bị y tế đặc chủng, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề xuất bổ sung trường hợp chỉ định thầu dành cho việc thực hiện mua một số loại trang thiết bị y tế đặc chủng mà trên thế giới chỉ có một hoặc hai nhà sản xuất, chế tạo và bán thương mại trên thị trường.
Đồng thời, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề nghị dự thảo luật cần có quy định về chỉ định thầu rút gọn trong trường hợp cấp bách như thiên tai, dịch bệnh, mở rộng các trường hợp áp dụng chỉ định thầu rút gọn gồm cả trang thiết bị y tế, vật tư tiêu hao sinh phẩm, hóa chất xét nghiệm và thuốc; phân biệt các trường hợp chỉ định thầu rút gọn và chỉ định thầu thông thường, tránh lúng túng trong xử lý như một số trường hợp xảy ra hiện nay.
Báo cáo giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đại diện cơ quan soạn thảo cho biết, về tháo gỡ những vướng mắc trong hoạt động đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị y tế, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chia sẻ và tán thành với nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cần có quy định rõ ràng, cụ thể về nội dung này.
Dự thảo Luật đã thiết kế chương có quy định về vấn đề này và có một số điều khoản ở các chương khác quy định những vấn đề liên quan đến y tế. Bộ trưởng cho biết sẽ rà soát lại để đầy đủ, bao quát tạo thuận lợi trong quá trình mua sắm các trang thiết bị y tế.
Trước ý kiến đề xuất có chương riêng về đấu thầu trong lĩnh vực y tế, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, cần phải cân nhắc bởi nếu có chương riêng sẽ phá vỡ kết cấu chung của luật và hệ thống pháp luật. Bởi vì không phải chỉ có lĩnh vực y tế mới có đặc thù đặc biệt mà còn nhiều lĩnh vực cần đặc thù, đặc biệt kể cả trong giáo dục đào tạo, trong thiên tai địch họa, chiến tranh, quốc phòng an ninh…