Thiếu ràng buộc trách nhiệm, thẩm định viên bắt tay nhà thầu thao túng giá
Sáng 6/4, Hội nghị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) chuyên trách xem xét, cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau đối với dự án Luật Giá (sửa đổi).
ĐBQH Nguyễn Minh Đức (TP Hồ Chí Minh) cho biết, qua nghiên cứu các vụ án vi phạm về đấu thầu, gây hậu quả nghiêm trọng, một trong những vấn đề nổi lên là việc thẩm định giá, thổi giá cao, đặc biệt với các thiết bị, phương tiện, hàng hoá trong lĩnh vực y tế. "Tình trạng trên xảy ra do có lỗ hổng trong quy định pháp luật ở Luật Giá hiện hành, trao nhiều quyền cho thẩm định viên và hội đồng, không có chế tài quy định ràng buộc trách nhiệm", đại biểu nhấn mạnh.
Nhận thức điều đó, cơ quan soạn thảo đã sửa đổi các điều khoản này để phần nào khắc phục những bất cập hiện hành, cụ thể ở Điều 47, Điều 53. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Minh Đức cho rằng, cần có quy định chặt chẽ hơn nữa về nghĩa vụ, trách nhiệm của thẩm định viên. Đại biểu đề nghị có cơ chế kiểm soát, đảm bảo chặt chẽ trong việc cung cấp thông tin giữa các bên liên quan trong vấn đề thẩm định giá.
Bên cạnh đó, điểm c khoản 2 quy định thẩm định viên về giá có nghĩa vụ giải trình hoặc báo cáo kết quả thẩm định giá do mình thực hiện với cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có yêu cầu theo quy định. Quy định này chỉ đúng một phần đối với tất cả hàng hoá thuộc các gói thầu mà không phải chỉ định thầu bắt buộc.
"Để khắc phục lỗ hổng, bảo vệ cán bộ, tránh trường hợp xảy ra các vụ án, cần quy định bắt buộc phải báo cáo kết quả thẩm định giá, chứ không phải chỉ có báo cáo khi yêu cầu. Có như vậy mới đảm bảo hậu kiểm đầy đủ, chặt chẽ trong thẩm định giá, phòng ngừa trường hợp thẩm định viên bắt tay với nhà thầu trong thẩm định giá, thao túng giá gây hậu quả nghiêm trọng", ĐBQH TP Hồ Chí Minh kiến nghị.
Về Quỹ bình ổn giá, ĐBQH Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) cho rằng, quy định về quỹ là cần thiết nhưng cần quy định rõ cơ chế quản lý, vận hành quỹ này một cách công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích 3 bên: nhà nước, doanh nghiệp và nhân dân.
Đại biểu dẫn chứng, Quỹ bình ổn giá xăng dầu vừa qua có nhiều bất cập. "Đây là quỹ ngoài ngân sách, được trích lập và sử dụng bởi doanh nghiệp nhưng lại theo quyết định của cơ quan nhà nước là Bộ Công thương. Quỹ này thực chất là sử dụng tiền của dân nhưng quản lý bởi doanh nghiệp trích lập, do đó khó bảo đảm công khai, minh bạch, rõ ràng", ông phân tích và cho rằng, trong quản lý nhà nước, can thiệp bằng công cụ chính sách và bằng dự trữ nhà nước là điều cần phải được xem xét nghiêm túc.
Cũng liên quan Quỹ bình ổn giá xăng dầu, ĐBQH Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) đề nghị, nên giao Nhà nước, đặc biệt là Bộ Tài chính quản lý, không giao doanh nghiệp để đảm bảo tính công bằng. Chính phủ cũng cần nghiên cứu để có phương pháp quản lý tốt hơn; về lâu dài, cần có lộ trình để dần đảm bảo giá xăng dầu được điều chỉnh hợp lý theo giá thị trường.
Đại biểu cũng tán thành việc dự thảo luật có quy định về mặt hàng bình ổn giá, trong trường hợp đặc biệt thì không giao cho Chính phủ, mà giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định các mặt hàng theo đề xuất của Chính phủ để đảm bảo khách quan. Giá là vấn đề tác động trực tiếp, ảnh hưởng đến người dân, doanh nghiệp, do đó cần quy định cụ thể ngay trong luật để đảm bảo công khai, minh bạch, hạn chế sự can thiệp của nhà nước.
Về giá trần dịch vụ hàng không, ĐBQH tỉnh Đồng Tháp đề nghị cần có quy định cả về giá tối thiểu và giá tối đa, để đảm bảo môi trường cạnh tranh bình đẳng lành mạnh giữa các hãng hàng không, đảm bảo lợi ích của người dân...