Tổng Bí thư chỉ đạo nâng cao công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt

Văn phòng Trung ương Đảng ban hành Thông báo Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Đảng ủy Bộ Y tế và các ban, bộ, ngành Trung ương về công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt (Thông báo số 432-TB/VPTW, ngày 26/11/2025).

Thông báo nêu, ngày 24/11/2025, tại Trụ sở Trung ương Đảng, đồng chí Tổng Bí thư đã có buổi làm việc với Đảng ủy Bộ Y tế, các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương (gồm các đồng chí Uỷ viên Trung ương Đảng: Phạm Gia Túc, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa-Xã hội của Quốc hội; Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Bộ Y tế; Lâm Thị Phương Thanh, Phó Chánh Văn phòng Thường trực; Đảng ủy các Bộ: Y tế, Giáo dục và Đào tạo, Tài chính, Nội vụ; Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương; Thành ủy Hà Nội; Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam; Văn phòng Trung ương Đảng) về công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Sau khi nghe Đảng ủy Bộ Y tế báo cáo, ý kiến của các cơ quan liên quan, đồng chí Tổng Bí thư kết luận như sau:

Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt là những người chịu nhiều thiệt thòi, nhất là về điều kiện sống, dinh dưỡng, giáo dục và chăm sóc sức khỏe.

Chăm lo cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt không chỉ để chữa lành những bất hạnh hiện tại mà chính là sự chăm lo cho tương lai và sự phát triển bền vững đất nước, thể hiện tính nhân văn, ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa.

Để làm tốt việc này, yêu cầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp sau:

1. Giảm tối đa số trẻ bị bỏ rơi mới: Đây là nhiệm vụ ưu tiên mang tính nhân văn và căn cơ nhất trong công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

Cần có giải pháp về tư vấn tâm lý, pháp lý, chăm sóc sức khỏe sinh sản, hỗ trợ về kinh tế-xã hội cho các nhóm đối tượng có nguy cơ cao như phụ nữ mang thai ngoài ý muốn, mẹ đơn thân, gia đình tan vỡ hoặc người lao động di cư gặp bế tắc trong cuộc sống; xây dựng mạng lưới cộng tác viên xã hội với sự tham gia của các tổ chức chính trị-xã hội, nhất là hội phụ nữ, đoàn thanh niên để nắm chắc tình hình ở địa bàn dân cư.

Đồng thời, cấp ủy, chính quyền cơ sở phải quan tâm sâu sát đến đời sống nhân dân, nắm chắc các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn để có biện pháp hỗ trợ kịp thời, coi đây là trách nhiệm chính trị trực tiếp của cấp mình, tổ chức mình.

2. Bảo đảm mọi trẻ bị bỏ rơi đều được tiếp nhận, chăm sóc an toàn và kịp thời. Trong đó nơi phát hiện (bệnh viện, địa bàn dân cư, công an, chính quyền) là nơi chịu trách nhiệm; phải thực hiện quy trình, quy định cụ thể, nghiêm túc và đồng bộ trong tổ chức chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám sàng lọc sức khỏe, bàn giao, tiếp nhận, lập hồ sơ pháp lý theo quy định.

Tuyệt đối không đùn đẩy trách nhiệm, gây chậm trễ, ảnh hưởng đến sự an toàn và tính mạng của các cháu. Nếu để xảy ra việc bỏ sót trẻ bị bỏ rơi, trẻ bị xâm hại hoặc bị lợi dụng, thì phải xem xét, xử lý nghiêm minh các tổ chức, cá nhân có liên quan.

3. Đổi mới mô hình chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, nâng cao năng lực hệ thống cơ sở bảo trợ xã hội hiện có.

Thống nhất mục tiêu chuyển dần từ mô hình chăm sóc tập trung trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt sang mô hình chăm sóc gia đình-cộng đồng, theo hướng nhà nhỏ-nhóm nhỏ, để mỗi nhóm trẻ gắn với một người chăm sóc ổn định, tạo môi trường gần gũi như gia đình, phù hợp với tâm lý trẻ em và xu thế tiến bộ trên thế giới.

Cần quan tâm nâng cấp và củng cố các cơ sở bảo trợ xã hội hiện có về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân lực công tác xã hội, các tiêu chuẩn nuôi dưỡng, phòng ngừa bạo lực, xâm hại.

Khắc phục tình trạng hoạt động hình thức, xuống cấp hoặc thiếu trách nhiệm. Đồng thời, cần rà soát, cân đối nguồn lực để phát triển thêm cơ sở mới ở các địa phương có nhu cầu lớn như các thành phố lớn, khu công nghiệp tập trung; hoàn thiện cơ chế xã hội hoá minh bạch để huy động các nguồn lực ngoài ngân sách tham gia vào công tác chăm sóc và bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt.

4. Về phân công nhiệm vụ của các cơ quan liên quan:

Giao Đảng ủy Chính phủ:

- Chỉ đạo Đảng ủy Bộ Y tế chủ trì xây dựng và hoàn thiện quy trình liên thông từ phát hiện-tiếp nhận-chăm sóc ban đầu đối với trẻ em bị bỏ rơi, bảo đảm mọi trẻ bị bỏ rơi đều được hỗ trợ ngay từ đầu và quản lý kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư.

- Chỉ đạo Đảng ủy Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì xây dựng các chương trình giáo dục, hỗ trợ hoà nhập cho trẻ theo từng lứa tuổi; bảo đảm mọi trẻ được đến trường đầy đủ, không bị kỳ thị.

Giao Đảng ủy Công an Trung ương chủ trì, phối hợp với Đảng ủy Bộ Tư pháp, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố chỉ đạo chính quyền cơ sở chịu trách nhiệm thực hiện đầy đủ các thủ tục pháp lý để trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được hưởng đầy đủ các chính sách an sinh, học tập, chăm sóc sức khỏe; giám sát chặt chẽ, ngăn ngừa tình trạng lạm dụng, xâm hại trẻ em.

Giao Đảng ủy Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương lãnh đạo, chỉ đạo các tổ chức chính trị-xã hội phát huy mạnh mẽ vai trò nòng cốt trong vận động toàn dân chăm lo, đỡ đầu trẻ em bị bỏ rơi; nhân rộng các mô hình đã chứng minh hiệu quả như: "mẹ đỡ đầu," "ngôi nhà bình yên," "địa chỉ tin cậy," "vì đàn em thân yêu," "con nuôi công an xã," "con nuôi bộ đội biên phòng"...; huy động mạnh mẽ sức dân, các nguồn lực xã hội trong chăm lo trẻ bị bỏ rơi.

Giao Đảng ủy Quốc hội chỉ đạo các cơ quan liên quan rà soát, hoàn thiện các quy định của pháp luật liên quan về trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt theo đúng chủ trương của Đảng.

Cấp uỷ, chính quyền địa phương các cấp, nhất là thành phố Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các đô thị lớn phải đi đầu trong chuyển đổi mô hình chăm sóc trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt; đồng thời nâng cao năng lực các cơ sở bảo trợ xã hội, không để xảy ra tình trạng quá tải, bỏ sót trẻ hoặc buông lỏng trách nhiệm.

Văn phòng Trung ương Đảng phối hợp theo dõi, đôn đốc, báo cáo, kịp thời tham mưu giải pháp tháo gỡ những khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai.

Văn phòng Trung ương Đảng xin thông báo để các cơ quan có liên quan biết, thực hiện.