Xử lý nghiêm hành vi đầu cơ, lướt sóng, tạo giá ảo về đất

Công khai, minh bạch, đúng quy định trong thu hồi đất

Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Tô Văn Tám (Kon Tum) tán thành với việc cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai và cho rằng, vấn đề thu hồi đất luôn là vấn đề phức tạp, nhạy cảm, được sự quan tâm của toàn xã hội.

Dẫn báo cáo thường niên của Chính phủ về khiếu nại, tố cáo cho thấy khiếu nại, tố cáo liên quan đến đất đai, việc thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội chiếm gần 70% trong tổng số khiếu nại, tố cáo, đại biểu nêu quan điểm: "Người dân có thể chấp nhận hy sinh quyền lợi hoặc chịu thiệt quyền lợi nếu việc thu hồi đất đó cho mục đích quốc phòng, an ninh hoặc phát triển kinh tế cho lợi ích của cộng đồng, lợi ích của Nhà nước, nhưng sẽ không chấp nhận việc thu hồi đất chỉ mang lại lợi ích cho cá nhân hoặc nhóm người nhưng lại áp giá đền bù thấp mang tính áp đặt hay tạo kẽ hở để trục lợi, "lợi ích nhóm".

Từ đó, đại biểu Tô Văn Tám đề nghị tiếp cận theo hướng: Những dự án vì mục đích quốc phòng, an ninh, những dự án phát triển kinh tế - xã hội mang tính chiến lược, quy định sự phát triển một vùng, một khu vực, một tỉnh hoặc của cả nước hoặc các công trình công cộng thì thu hồi; còn các dự án phát triển kinh tế đơn thuần, thương mại theo quy hoạch mang lại lợi ích chủ yếu cho nhà đầu tư thì thương lượng với người dân để mua lại hoặc thỏa thuận cho họ góp vốn bằng quyền sử dụng đất.

ĐBQH Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cho rằng, quy định về điều kiện thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, hoặc để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, đại biểu còn chung chung, chưa cụ thể, đầy đủ. Từ quy định lại Điều 54 Hiến pháp năm 2013: "Nhà nước thu hồi đất do tổ chức, cá nhân đang sử dụng trong trường hợp thật cần thiết do luật định vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Việc thu hồi đất phải công khai, minh bạch và được bồi thường theo quy định của pháp luật", đại biểu đề nghị cần làm rõ yếu tố "thật cần thiết".

ĐBQH Trần Nhật Minh (Nghệ An) so sánh, dự thảo luật mở rộng phạm vi thu hồi đất hơn luật hiện hành nhưng chưa rõ ràng về mục đích, chưa nổi bật tiêu chí trường hợp "thật cần thiết" phải thu hồi. Để đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, thể chế hóa đầy đủ Nghị quyết của Trung ương, đại biểu đề nghị cần làm rõ các điều kiện, tiêu chí cụ thể của các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng so với các dự án vì lợi ích kinh tế thuần túy, làm rõ phương án bồi thường đất thỏa đáng để đảm bảo việc thu hồi đất, đặc biệt là ở khu đô thị, khu dân cư diễn ra minh bạch, công bằng.

Tránh "vừa đá bóng, vừa thổi còi" trong định giá đất

Trong khi đó, đề cập về tài chính, về giá đất tại Chương 11, ĐBQH Huỳnh Thanh Phương (Tây Ninh) băn khoăn khi dự thảo luật đã bỏ khung đất đai, khung giá đất của Chính phủ. Đại biểu cho rằng, đây là nội dung sửa đổi quan trọng, phù hợp với thực tiễn hiện nay, tuy nhiên, làm sao để xác định giá đất sát với giá thị trường là một bài toán rất khó.

Đồng quan điểm, ĐBQH Thạch Phước Bình (Trà Vinh) nhấn mạnh, quy định về giá đất cụ thể là điểm không thành công của Luật Đất đai 2013, làm phát sinh tranh chấp, khiếu kiện trong thu hồi đất. Tuy nhiên, khoản 1 Điều 164, 165 của dự thảo luật về bảng giá đất, giá đất cụ thể vẫn chưa khắc phục được những bất cập. Đại biểu đề nghị có cơ chế hữu hiệu hơn để nâng cao hiệu quả, tính minh bạch của công tác định giá đất, tránh tình trạng "vừa đá bóng, vừa thổi còi" trong công tác định giá.

ĐBQH tỉnh Trà Vinh cũng đề nghị, cần quy định rõ, cơ quan quản lý giá đất cấp tỉnh độc lập với UBND cấp tỉnh trong việc định giá đất, được thuê tổ chức có chức năng tư vấn, xác định giá đất để tư vấn xác định giá đất cụ thể.

Theo đại biểu, cần xác định rõ, tường minh thế nào là "phù hợp với giá trị thị trường quyền sử dụng đất trong điều kiện bình thường" để đảm bảo tính khả thi khi áp dụng.

Bổ sung biện pháp thực hiện công việc phục vụ cộng đồng đối với người có hành vi bạo lực gia đình

Chiều cùng ngày, Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) với đa số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành. Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) gồm 6 chương, 56 điều, bỏ 3 điều, bổ sung 3 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2023. Một trong những điểm so với Luật năm 2007 là sửa đổi, bổ sung biện pháp bảo vệ, hỗ trợ, xử lý vi phạm trong phòng, chống bạo lực gia đình. Trong đó, bổ sung biện pháp thực hiện công việc phục vụ cộng đồng đối với người có hành vi bạo lực gia đình.

l Trong ngày 14/11, Quốc hội cũng đã biểu quyết thông qua Luật Thanh tra (sửa đổi) gồm 8 chương, 118 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2023.